Dư vị đắng sau một vụ lừa

Dư vị đắng sau một vụ lừa

Đằng sau vụ lừa đảo mang tên Huyền Như là những bài học về quản lý thị trường.

Ngày 7.10, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ, thuộc Bộ Công An cho biết đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam bà Huỳnh Thị Huyền Như, sinh năm 1978, về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Nhiều người đã góp vốn cho Như để được hưởng lãi suất cao. Sau một thời gian trả lãi đều đặn, bà Như cùng cộng sự đã bặt tăm. Số nợ được đồn đoán có thể lên đến hàng ngàn tỉ đồng.

Trong bối cảnh kinh tế khó khăn, đồng tiền đi liền khúc ruột. Vậy không hiểu tại sao một người phụ nữ tuổi đời còn trẻ như Như lại có thể lừa đảo nhiều người cùng một lúc với số tiền lớn như vậy?

Nguyên nhân đầu tiên là do khan hiếm tiền mặt trong bối cảnh Ngân hàng Nhà nước thắt chặt tín dụng suốt nhiều tháng qua. Sở dĩ Như huy động được số vốn lớn là vì lấy lý do làm dịch vụ đáo hạn ngân hàng. Dịch vụ này xuất phát từ nhu cầu vay vốn nóng của cá nhân để trả lãi và vốn cho ngân hàng hoặc các khoản vay cá nhân khác khi đến hạn. Rất nhiều cá nhân, tổ chức túng quá hóa liều đã đi vay chợ đen. Có cầu ắt có cung. Người phát hiện ra cầu là Như đã nhanh chóng tìm nguồn cung. Bà đã huy động vốn trên thị trường OTC với lãi suất cao (5-7,5%/tháng), nhằm giúp những người có nhu cầu thực hiện các dịch vụ đáo nợ ngân hàng, đầu tư chứng khoán, bất động sản.

Có lẽ vụ vỡ lở nói trên cũng phản ánh một hệ quả xấu của chính sách tiền tệ trong thời gian qua: người có nhu cầu thực sự đã không thể tiếp cận được vốn vay. Điều đáng nói là con số này không hề ít.

Nguyên nhân thứ hai là sự thiếu vắng các kênh đầu tư sinh lời. Thị trường chứng khoán ảm đạm quá lâu, khiến cơ hội lướt sóng (kiếm lời trong ngắn hạn) không còn nhiều. Đầu tư vàng qua sàn đã bị cấm. Việc mua bán vàng trực tiếp với doanh nghiệp bán vàng luôn khiến người dân chịu phần thiệt do cách ấn định giá của các tiệm vàng. Bất động sản càng ít có cơ hội sinh lời ngắn hạn. Rõ ràng, giới đầu tư tài chính đang thiếu một kênh để xoay vòng đồng vốn.

Đó là lý do khiến việc huy động vốn của bà Như trở nên hấp dẫn hơn hẳn. Bà Như đã mang lại cơ hội cho họ: tìm kiếm dịch vụ tín dụng cho khách hàng. Khách hàng ở đây chủ yếu là những nhà đầu tư chứng khoán đang vay nợ ngân hàng lớn, chưa thể bán chứng khoán để trả nợ.

Một nguyên nhân quan trọng khác không thể không nói đến là những kẽ hở trong quản lý. Không chỉ giới đầu tư cá nhân, một số công ty chứng khoán, ngân hàng cũng được cho là có liên quan tới vụ việc, thông qua việc cấp tín dụng và đòn bẩy tài chính cho bà Như. Còn để thuyết phục các cá nhân bên ngoài gửi tiền, Như đã làm hợp đồng vay vốn giả của ngân hàng. Theo đó, hợp đồng cho vay đã được ngân hàng ký, đóng dấu với tài sản thế chấp là bất động sản lên đến hàng chục tỉ đồng. Khi nhìn thấy hợp đồng này, nhiều người đã tin tưởng và cho Như vay vốn với lãi suất có khi lên đến 7-8%/tháng. Vấn đề là làm sao Như lại có thể làm hợp đồng vay vốn giả của ngân hàng dễ dàng đến vậy?

Bà Như là thành viên Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Chứng khoán Phương Đông (ORS), mới được bầu ngày 18.5. Bà cũng nguyên là Trưởng phòng Giao dịch Điện Biên Phủ thuộc Ngân hàng Công Thương Việt Nam - Chi nhánh TP.HCM. Vỏ bọc đó đã giúp bà lấy được lòng tin của nhà đầu tư. Nhưng chẳng lẽ vỏ bọc đó cũng có thể phá bỏ những quy tắc và thủ tục của hệ thống ngân hàng?

Hồng Quý

NHỊP CẦU ĐẦU TƯ