Vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư

Vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư

(Vietstock) – Chỉ cần huấn luyện thêm thì một giám đốc quan hệ nhà đầu tư có thể đảm đương công việc của nhà hoạch định giá cổ phiếu, theo lời ông Ian Roundell, Giám đốc Quan hệ nhà đầu tư tại tập đoàn Credit Suisse.

Ảnh minh họa

Cụm từ “Giám đốc quan hệ nhà đầu tư” (Investor Relations Director) phần nào tự thể hiện được ý nghĩa hàm chứa trong đó. Vị trí này có liên quan chặt chẽ đến việc phát triển, duy trì và gắn kết mối quan hệ giữa công ty với các nhà đầu tư. Một số tổ chức giao vị trí này cho Giám đốc Truyền thông hoặc thậm chí là cho Giám đốc Marketing và Truyền thông. Trong bài này, chúng tôi đưa ra một số cách nghĩ mới về vai trò của một giám đốc quan hệ nhà đầu tư, qua đó chúng ta nhìn nhận vị trí này dưới góc độ là một người hoạch định giá cổ phiếu và cũng là người hoạch định ra các lợi ích kinh doanh.

Việc theo dõi luồng báo cáo của các Giám đốc quan hệ nhà đầu tư rất thú vị vì từ đó ta thấy được vị trí của người này trong một tổ chức.

Rất nhiều Giám đốc quan hệ nhà đầu tư báo cáo với các CFO, số khác lại báo cáo với CEO. Tuy nhiên, thậm chí trong một số trường hợp, một số Giám đốc quan hệ nhà đầu tư không biết mình là 1 phần của nhóm điều hành cấp cao trong công ty. Nếu CEO có tổ chức một cuộc họp 4 người đứng đầu công ty thì không có chuyện Giám đốc quan hệ nhà đầu tư sẽ tham gia vào – mặc dù họ có thể nằm trong nhóm 12 người đứng đầu công ty.

Vậy các Giám đốc quan hệ nhà đầu tư được nhìn nhận ra sao?

Đầu tiên, vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư chủ yếu tập trung vào việc giao tiếp với bên ngoài công ty, đó là lý do họ phải hiểu biết về Marketing. Trong hầu hết các trường hợp, cho dù họ đứng ở vị trí nào thì mọi người luôn xem họ như là người hỗ trợ công việc kinh doanh. Vậy thì ban điều hành của một công ty thường nhìn nhận vai trò của một giám đốc quan hệ nhà đầu tư như thế nào? Hầu hết các CEO đều coi Giám đốc quan hệ nhà đầu tư là người hỗ trợ vì họ không quản lý đơn vị kinh doanh nào, cũng không điều khiển 1 dây chuyền sản xuất hay có chức năng cụ thể nào trong hoạt động của công ty.

Ban điều hành thường nhìn nhận Giám đốc quan hệ nhà đầu tư là những người có nhiệm vụ thực hiện chiến lược marketing, thông tin liên lạc và là người gìn giữ mối quan hệ với cộng đồng đầu tư. Do vậy, việc họ xuất hiện tại các cuộc họp quan trọng là hoàn toàn không cần thiết. Thậm chí trong 1 số ít trường hợp, ban điều hành hoàn toàn không biết đến vài trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư. Hầu hết các CEO và CFO coi Giám đốc quan hệ nhà đầu tư như là 1 kênh giao tiếp giữa họ với các nhà đầu tư, giải quyết các thắc mắc đồng thời cung cấp thông tin của doanh nghiệp ra thị trường. Khi xét vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư ở khía cạnh này thì đồng nghĩa với việc họ phải hiểu biết về tài chính.

Vậy các nhà đầu tư nhìn nhận vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư ra sao? Họ xem Giám đốc quan hệ nhà đầu tư là chìa khóa để có được thông tin của doanh nghiệp. Điều đó có nghĩa là các Giám đốc quan hệ nhà đầu tư không chỉ am hiểu về tài chính mà còn phải chuyên nghiệp trong giao tiếp cộng đồng đặc biệt là trong việc xử lý các các tình huống bất ngờ. Xây dựng mối quan hệ tốt với các nhà đầu tư đòi hỏi các kĩ năng giữa người với người, được trang bị kĩ năng thiết kế (và cả truyền đạt) các bài thuyết trình gây cuốn hút. Đây là một vai trò đòi hỏi nhiều kĩ năng.

Trong 100 công ty hàng đầu thế giới, hầu hết các Giám đốc quan hệ nhà đầu tư đều có 1 nhóm làm việc chung với họ. Hiệu quả hoạt động của các nhóm này phản ánh vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư và các nhóm này dành hầu hết thời gian của mình để tiếp xúc với những nhà đầu tư cá nhân, tổ chức sự kiện và các công việc khác có liên quan. Các nhóm lớn hơn có thể sở hữu cả ngàn thông tin liên lạc của các nhà đầu tư thông qua các cuộc tọa đàm và điện đàm.

Các nhóm này thường tổ chức các buổi thuyết trình dành cho các nhóm nhà đầu tư khác nhau, có thể là hằng năm, 2 lần 1 năm, hoặc chỉ tổ chức 1 lần duy nhất đối với các nhóm nhỏ hơn. Hiện nay, các nhóm này nhận thức được vai trò của website trong các kênh thông tin kết hợp của họ, ví dụ như hiểu rõ tầm quan trọng của việc thuyết trình trực tuyến.

Đối tượng truyền thông trong lĩnh vực quan hệ nhà đầu tư rõ ràng là tập trung vào các nhà đầu tư, và công việc chính là giải thích kế hoạch hoạt động của doanh nghiệp cho các nhà đầu tư, cung cấp các báo cáo thông thường và công bố kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, nhiệm vụ của các giám đốc quan hệ nhà đầu tư và các cộng sự của mình là làm thế nào để truyền tải các thông điệp của doanh nghiệp đến cộng đồng các nhà đầu tư.

Tại sao phải nhìn nhận lại vai trò của Giám đốc quan hệ đầu tư?

Cho đến nay, xét theo quan điểm truyền thống thì chúng ta đã bỏ lỡ chức năng quan trọng nhất của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư. Để xác định được chức năng này đòi hỏi chúng ta phải xem xét lại toàn diện về vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư và rồi từ đó định hình nên một trách nhiệm mới: Nhà hoạch định giá cổ phiếu.

Một trong những nhân tố chính để tính toán giá cổ phiếu là dựa vào dòng tiền tự do, có giá trị bằng lợi nhuận nhân với hệ số nhân. Giới đầu tư hiểu công thức này như là tỷ lệ giá trên thu nhập cổ phần (P/E), trong đó “thu nhập” để diễn tả lợi nhuận và “giá” để diễn tả hệ số nhân.

Nếu bạn hỏi chủ tịch HĐQT hoặc CEO của một công ty rằng có bao nhiêu người họ tuyển dụng nhằm mục đích cải thiện thu nhập và có bao nhiêu người nhằm cải thiện giá, thì câu trả lời hầu hết là các công ty tuyển nhân viên để cải thiện thu nhập vì họ cho rằng hệ số nhân là không thể kiểm soát được. Nhưng nếu giả định này sai thì sẽ như thế nào?

Các nhà quản lý quỹ biết rõ các công ty trong mỗi ngành sẽ có hệ số nhân khác nhau. Công ty hàng đầu sẽ có hệ số nhân cao nhất, và hệ số này giảm dần theo thứ tự xếp hạng của các công ty. Và vì thế nên phải có một cách tính toán cụ thể các hệ số này.

Giả sử tồn tại công thức toán học để tính toán hệ số nhân này – và cho ra các kết quả khác nhau cho mỗi công ty -  thì công thức này có thể thay đổi được. Có nghĩa là có thể trình bày với các nhà đầu tư rằng công ty xứng đáng được tăng hệ số nhân lên. Việc này không chỉ là việc thuyết trình thông thường rằng lợi nhuận sẽ tăng và công ty bạn phải có hệ số nhân cao hơn. Hầu hết các ban lãnh đạo cho rằng hệ số nhân này sẽ gia tăng nếu họ tiếp tục chứng minh thu nhập sẽ tăng. Tuy nhiên, việc tính toán hệ số nhân không chỉ bao gồm yếu tố lợi nhuận mà còn các yếu tố khác nữa.

Những ảnh hưởng…

Việc công nhận có thể tác động đến hệ số nhân như đã nói ở trên tạo ra cơ sở để tiếp cận với cách nhìn nhận mới về vai trò của Giám đốc quan hệ nhà đầu tư khác với những gì chúng ta quan niệm bấy lâu nay. Trong tương lai, Giám đốc quan hệ nhà đầu tư là người điều khiển giá cổ phiếu. Và họ phải dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu thị trường cũng như quan điểm của nhà đầu tư về doanh nghiệp, thay vì đơn giản chỉ tập trung vào giải thích quan điểm của các nhà quản trị với giới đầu tư.

Họ sẽ trình bày những hiểu biết kép về thị trường và quan điểm của nhà đầu tư với lãnh đạo cao cấp của công ty. Qua đó, họ có thể gây ảnh hưởng đến quyết định kinh doanh trong tương lai của các nhà lãnh đạo. Nhưng chức năng mới này không tách rời với các chức năng có sẵn, vì họ luôn cần giao tiếp và xây dựng mối quan hệ hiệu quả với các nhà đầu tư.

Trong tương lai, điều chúng ta cần là một nhà hoạch định chiến lược quan hệ nhà đầu tư, hay nói cách khác đó là nhà hoạch định giá cổ phiếu – đây là vai trò chưa thực sự hiện hữu và cũng không được quan tâm đúng mức trong các chiến lược kinh doanh, marketing của hầu hết các tổ chức. Chức năng này có sự khác biệt với giám đốc chiến lược – người tập trung chăm sóc kế hoạch kinh doanh chứ không phải chiến lược giá cổ phiếu, và họ không dành toàn bộ thời gian tìm hiểu các tác động của thị trường, kinh tế học thị trường hay là quan điểm của các nhà đầu tư.

Vậy nên giám đốc quan hệ nhà đầu tư là người phù hợp nhất để đảm đương chức năng mới này, vì họ là người đã có mối quan hệ với các nhà đầu tư. Rất ít người trong một tổ chức có khả năng quen biết với các nhà đầu tư, và thấu hiểu thị trường như giám đốc quan hệ nhà đầu tư. Nhưng một điều tất yếu là họ cần thời gian để làm quen với công việc mới này, và cũng công bằng khi cho họ thời gian để được đào tạo thêm nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ này.

Những kĩ năng mới cần thiết

Trước khi các Giám đốc quan hệ nhà đầu tư bắt tay vào việc giúp công ty tác động đến giá cổ phiếu, họ phải hiểu các nhân tố tác động đến giá, và biết rõ cần làm gì để tăng hệ số nhân lên. Một nhà chiến lược giá hay Giám đốc quan hệ nhà đầu tư nắm giữ công thức tính toán giá cổ phiểu sẽ sớm được cất nhắc lên vị trí hàng đầu trong doanh nghiệp.

Hiện tại, việc tính toán giá cổ phiếu đối với nhiều Giám đốc quan hệ nhà đầu tư là cả một thách thức, nhưng điều đó có thể vượt qua với một chương trình đào tạo trong 4 đến 5 ngày. Và rất ít người biết cái gì tác động đến hệ số nhân, nên việc nắm được vấn đề này rất quan trọng và giúp họ có chỗ đứng quan trọng trong mắt ban quản trị.

Giám đốc quan hệ nhà đầu tư cần hiểu cặn kẽ về “kinh tế học thị trường”, đây là vấn đề hoàn toàn khác với “kinh tế học”. Nói cách khác, Giám đốc quan hệ nhà đầu tư cần biết thị trường thực sự hoạt động ra sao. Rất nhiều người trong số họ đã nắm trong tay 50% khối lượng tri thức đó, nên chỉ cần cố gắng một chút thì họ sẽ trở thành chuyên gia.

Các tổ chức lớn đứng đầu thị trường thường có kế hoạch dài hạn, có hệ số nhân vững chắc hơn các đối thủ khác. Thay vì tập trung vào ngắn hạn, tác động nhanh đến giá cổ phiếu thì hiểu rõ hệ số nhân tạo ra lợi thế về dài hạn cho một doanh nghiệp.

Một điều hiển nhiên là công ty sẽ có được lợi thế trên thị trường nếu công ty chứng minh được rằng giá cổ phiếu sẽ còn cao hơn. Khi đó, công ty có thể tạo ra dòng tiền mới khi thu hút sự quan tâm của các quỹ đầu tư, và làm hài lòng các nhà đầu tư hiện hữu. Ngoài ra, khi giá cổ phiếu tăng, nó còn đem đến các phần thưởng cá nhân cho CEO và ban lãnh đạo – và chắc chắn họ sẽ rất hài lòng..

Nhìn chung, chúng ta trao một cơ hội hấp dẫn dành cho các Giám đốc quan hệ nhà đầu tư khi để cho họ đảm đượng vai trò mới – nhà hoạch định giá cổ phiếu.

Gia An (Theo Tạp chí IR)