Quỹ đầu tư chỉ số (ETF): Đánh nhanh, rút gọn

Quỹ đầu tư chỉ số (ETF): Đánh nhanh, rút gọn

Ngay khi công bố danh mục đầu tư cập nhật vào cuối tuần trước, cổ phiếu REE đã biến mất khỏi danh mục của Market Vectors Vietnam ETF (VNM). Việc các quỹ đầu tư chỉ số như VNM bị các nhà đầu tư (NĐT) nội địa “bắt bài” đang hé lộ thêm những cơ hội “đánh nhanh, rút gọn” mới đang làm mưa làm gió trên thị trường chứng khoán (TTCK).

Theo dấu ETF

Thời gian qua, hành tung các quỹ đầu tư chỉ số (Exchange Traded Funds- ETF) không còn quá bí hiểm với giới đầu tư nội địa. Cụ thể, ngoài VNM - chứng chỉ đang được niêm yết trên sàn NYSE (Mỹ), quỹ đầu tư chỉ số thứ hai được thị trường biết đến rộng rãi là FTSE Vietnam Index ETF, do Deutsche Bank quản lý.

Thời điểm hiện tại, quy mô tài sản quản lý của hai ETF đang hoạt động tại Việt Nam dao động trong khoảng từ 250 - 300 triệu USD/quỹ. Giới quản lý quỹ đánh giá còn vài quỹ ETF khác mai danh ẩn tích, do NĐT Nhật và Malaysia rót vốn cũng đang giao dịch mô phỏng theo hai chỉ số chứng khoán.

Bắt đầu từ giữa năm 2010, các ETF đã làm mưa làm gió tại TTCK Việt Nam. Mức độ ảnh hưởng lớn bất kỳ các quỹ đầu tư truyền thống nào khác.

Đơn cử, khi những tên tuổi lớn như Dragon Capital, VinaCapital mắc kẹt với nhiều cổ phiếu giải ngân trước đây, không còn nhiều tiền mặt, thì ETF với cơ chế góp vốn linh hoạt vẫn có thể bền bỉ giao dịch hằng ngày. Mặt khác, bị ràng buộc bởi quy tắc hoạt động, các ETF tập trung giao dịch những cổ phiếu vốn hóa lớn trên TTCK Việt Nam như BVH, MSN, VIC, VCB... nên chi phối xu hướng thị trường khá lớn.

Vì vậy, nhất cử nhất động của các ETF được giới đầu tư nội địa chú ý và họ phát hiện ra nhiều quy luật hoạt động thú vị.

Đó là đến hẹn lại lên, định kỳ vào tháng cuối cùng của một quý, một số ETF lại công bố việc xem xét lại danh mục. Quy trình này bao gồm nhiều hoạt động như thêm, bớt một số mã cổ phiếu ra khỏi danh mục, thay đổi tỷ trọng cổ phiếu nắm giữ.

Theo quy luật, các ETF thường công bố vào tuần đầu tiên của tháng và việc tái cơ cấu sau đó diễn ra từ 1-2 tuần. Lần xem xét danh mục gần đây nhất của hai ETF diễn ra vào đầu tháng 6 mới đây: FTSE Vietnam Index ETF loại 3 cổ phiếu REE, KDH và PET ra khỏi danh mục.

Còn VNM không những loại REE mà còn giảm tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu STB, với việc bán ra gần 9 triệu cổ phiếu. Đồng thời, VNM cũng công bố nâng thêm tỷ trọng của hai mã VCG và PVX. Khác với trước đây, lần xem xét này không cổ phiếu mới nào được bổ sung vào danh mục.

Các ETF khác nhau xây dựng các tiêu chí lập danh mục khác nhau nhưng chung quy việc thêm bớt hay loạt cổ phiếu dựa vào giới hạn sở hữu cho NĐT nước ngoài và thanh khoản hàng ngày của cổ phiếu. Cần phải nhấn mạnh việc thay đổi danh mục của ETF xuất phát từ quy định giao dịch của quỹ chứ không gắn với các yếu tố cơ bản như hiệu quả kinh doanh.

Mới nhất cổ phiếu REE của Công ty CP Cơ Điện Lạnh bị loại vì giới hạn được mua bán cho NĐT nước ngoài đã giảm xuống dưới 2%. Lý do này cũng tương tự việc các kỳ xem xét trước đây một số cổ phiếu tốt bị loại như FPT, HSG, CII...

Xuất hiện nhiều chiến thuật di chuyển

Chính các thay đổi của ETF trong một thời gian ngắn khiến giới đầu tư nội địa được chiêm ngưỡng những biến động lớn về bước giá của các mã cổ phiếu liên quan.

Chẳng hạn, sau nhiều tháng đi ngang xoay quanh mức giá quanh 25.000 đồng, sang 3 tuần đầu tiên của tháng 6, cổ phiếu STB đã giảm giá tới 6 phiên liên tục dưới áp lực bán ròng của khối ngoại. Ở trạng thái đối nghịch, các cổ phiếu VCG, PVX có mức tăng giá khá tốt trong nửa đầu tháng bất chấp thị trường đi ngang buồn tẻ.

Trong các kỳ ETF xem xét lại danh mục đầu tư gần đây, cổ phiếu IJC của Công ty CP Phát triển hạ tầng kỹ thuật - Becamex Bình Dương gây tượng mạnh nhất. Vào đầu tháng 9/2011, IJC đã được đưa vào danh mục đầu tư của FTSE Vietnam Index ETF. Hiệu ứng ngoại lập tức khiến cổ phiếu này thực hiện một cuộc marathon ngoạn mục, tăng giá 135% trong vòng 1 tháng bắt đầu từ mức giá 6.000 đồng.

Lý giải về diễn biến này, ông Quảng Văn Viết Cương, Chủ tịch HĐQT IJC, cho rằng, ngoài lý do cung cầu, việc cổ phiếu được đưa vào danh mục của FTSE Vietnam Index ETF khiến giới đầu tư kỳ vọng vào tiềm năng phát triển của Công ty. Cùng thời gian này khi bị loại ra khỏi danh mục, cổ phiếu FPT và HSG không thoát khỏi sự giảm giá khi các NĐT nước ngoài bán ra quyết liệt, dứt khoán.

Quy luật chung từ các kỳ đánh giá lại danh mục đầu tư của ETF một năm trở lại đây cho thấy, các cổ phiếu được ETF loại ra khỏi danh mục thường có diễn biến kém khả quan từ 2-3 tuần khi các thông tin được công bố. Ngược lại, các cổ phiếu được ETF tăng tỷ trọng hay đưa bổ sung vào danh mục có khả năng bứt phá ấn tượng, điển hình như trường hợp của IJC.

Thực tế này mách bảo các cơ hội đầu tư “ăn theo” của giới đầu tư nội địa theo chân ETF: Bán nhanh các cổ phiếu bị loại và mua đuổi các cổ phiếu mới được bổ sung.

Lần xem xét lại danh mục sắp tới của các ETF vào đầu tháng 9. Theo thông lệ, những cổ phiếu đang có trong danh mục sát thời điểm đó “room” cho NĐT nước ngoài giảm dưới 2% sẽ gần như chắc chắn bị loại. Giới đầu tư nội địa có một quãng thời gian khá dài để chuẩn bị bước theo dấu chân khi những người khổng lồ di chuyển.

LAM BÌNH

DOANH NHÂN SÀI GÒN