Bộ trưởng Xây dựng: 'Sự cố chủ yếu ở công trình dân tự xây'

Bộ trưởng Xây dựng: 'Sự cố chủ yếu ở công trình dân tự xây'

Lần đầu tiên đăng đàn trước Quốc hội, phần trả lời chất vấn của Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng chiều 12/11 về chất lượng công trình, sai phạm tại tập đoàn và thị trường bất động sản nhiều lần khiến cả hội trường bật cười.

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng.

Chất lượng công trình xây dựng là nội dung được đại biểu hỏi nhiều và hỏi xoáy nhất trong buổi chất vấn người đứng đầu ngành.

Đại biểu Nguyễn Thị Nga mở hàng phiên chất vấn bằng việc nêu lại bức xúc và lo lắng của cử tri về chất lượng công trình nhà ở tái định cư, thủy điện, điện hạt nhân. Đáng chú ý, theo đại biểu, nhiều công trình chất lượng kém nhưng chỉ sau khi sự cố đã xảy ra cơ quan chức năng mới phát hiện được.

"Sự cố rò rỉ đập nước thủy điện Sông Tranh 2, vỡ đập thủy điện Đăkrông 3, đổ tháp truyền hình Nam Định là những ví dụ. Thất thoát rút ruột công trình xây dựng ở những mức độ khác nhau đang xảy ra khá phổ biến và đây là một trong những lĩnh vực được đánh giá là có nguy cơ tham nhũng rất cao", bà nói.

Theo đại biểu Nga, một tòa nhà cao ốc bị rút ruột tới mức sụp đổ đã gây hậu quả nặng nhưng cũng còn có giới hạn, nhưng nếu các công trình thủy điện, điện hạt nhân bị rút ruột, chất lượng xây dựng không đảm bảo tuyệt đối an toàn thì có nguy cơ gây thảm họa cho cả một vùng và cả một quốc gia.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thành Tâm nhắc lại câu chuyện tháp truyền hình đổ trong bão Sơn Tinh vừa qua để bày tỏ lo ngại về quản lý chất lượng công trình gắn với chống lãng phí tiêu cực trong xây dựng cơ bản.

"Bộ trưởng có biện pháp, giải pháp nào để khắc phục đặc biệt là ở góc độ hoàn thiện cơ chế chính sách, pháp luật trách nhiệm của các bên liên quan, nhằm phát hiện xử lý và ngăn ngừa các công trình xây dựng, nhất là công trình sử dụng vốn nhà nước khỏi thất thoát, lãng phí, kém chất lượng, để người dân có thể yên tâm dù là có thiên tai cũng không thể xóa sạch được dấu vết trách nhiệm của những nhân tai, tiêu cực, lãng phí, tham nhũng, giảm gánh nặng cho nhà nước và người dân", đại biểu Tâm nói.

Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng dành khá nhiều thời gian để phân tích lãng phí, thất thoát cũng như sự kém chất lượng trong xây dựng là vấn đề chung, đã tồn tại từ lâu. Dù đã có những cải tiến trong quản lý, giám sát, song theo thừa nhận của ông đây là vấn đề nan giải và rất khó khắc phục một cách triệt để. Nguyên nhân theo ông nằm ở vấn đề thể chế; chất lượng quy hoạch, khảo sát, thiết kế, thi công, nghiệm thu, bàn giao và khâu thanh tra, giám sát cũng chưa hiệu quả.

"Một nguyên nhân khác là năng lực, phẩm chất của một bộ phận cán bộ, công chức hoặc những chủ thể tham gia trong quá trình đầu tư xây dựng. Trong khi đó chúng ta thiếu cơ chế để xã hội và người dân tham gia kiểm soát, phát hiện kịp thời để xử lý, chúng ta cũng chưa có những chế tài mạnh để xử lý quyết liệt, có tính chất răn đe đối với những sai phạm gây ra trong quá trình đầu tư xây dựng cơ bản", ông nói.

Riêng về tháp truyền hình của Nam Định, ông Dũng cho biết đây là loại tự đứng cao 180m và bị đổ quặt ở độ cao 20m, thiệt hại sơ bộ tính toán khoảng 50 tỷ đồng, nguyên liệu thi công được mua từ nước ngoài. Chưa có kết luận cuối cùng về nguyên nhân gây đổ tháp, nhưng theo Bộ trưởng có thể do thiết kế sai, lắp ráp chưa đúng quy định và tải trọng quá lớn khiến tháp không an toàn.

Giải trình của Bộ trưởng Trịnh Định Dũng về chất lượng các công trình xây dựng chưa làm hài lòng đại biểu. Sau giờ giải lao buổi chiều, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng phải đề nghị trả lời lại một cách khái quát.

"Đồng chí đánh giá chất lượng xây dựng ở Việt Nam thế nào? Tốt hay xấu hay trung bình", Chủ tịch hỏi thêm.

Giải trình lại về vấn đề này, người đứng đầu ngành xây dựng cho biết cả nước có 54.000 công trình đang đầu tư và về cơ bản đã kiểm soát được chất lượng, những công trình xây dựng càng về sau này càng có chất lượng tốt hơn. Bên cạnh đó, Bộ trưởng Dũng thừa nhận vẫn có những công trình chất lượng không đảm bảo, thậm chí có sự cố gây thiệt hại về tiền và cả về tính mạng của người dân.

Tuy nhiên, ông khẳng định sự cố chủ yếu xảy ra ở những công trình từ cấp 3 trở xuống mà phần nhiều là những công trình dân tự xây.

"Còn đối với những công trình bằng vốn ngân sách hoặc bằng vốn nhà nước hoặc những công trình trọng điểm quốc gia thì ít có sự cố công trình, tất nhiên có những sự cố như cầu Cần Thơ, tháp truyền hình Nam Định, hiện tượng rò rỉ thấm của đập Sông Tranh v.v… nhưng nó không phải là tỷ lệ lớn", ông phân trần.

Sai phạm tại các tập đoàn thuộc lĩnh vực xây dựng cũng là vấn đề khiến nhiều đại biểu quan tâm. Chất vấn Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng vào cuối buổi chiều, đại biểu Trần Minh Diệu cho rằng sai phạm thời gian qua "gây thất thoát rất lớn về vốn và tài sản của nhà nước, nhân dân, gây bất bình trong xã hội".

Dẫn lại báo cáo thanh tra, đại biểu này cho rằng, cùng với Vinashin, Vinalines, Tập đoàn Sông Đà có sai phạm lớn về quản lý vốn, đầu tư sản xuất kinh doanh. Trong đó, riêng sai phạm tài chính lên tới 10.676 tỷ đồng. Cũng tại tập đoàn này, việc bổ nhiệm nhân sự cấp cao cũng gây xôn xao dư luận.

"Bộ trưởng xác định trách nhiệm của Bộ như thế nào trước những sai phạm gây hậu quả nghiêm trọng vừa qua ở Tập đoàn Sông Đà", ông Diệu đặt câu hỏi.

Cũng với câu hỏi tương tự , đại biểu Lê Như Tiến còn nêu chi tiết hơn từng sai phạm ở Tập đoàn Sông Đà và yêu cầu Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng thông tin về việc xử lý những cá nhân, tập thể. "Ngành xây dựng có bao nhiêu công ty nợ đọng, thất thoát đầu tư ngoài ngành "đồng dạng phối cảnh" với Tập đoàn Sông Đà? Nguyên nhân và giải pháp mạnh của Bộ trưởng để khắc phục", Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, thiếu niên và Nhi đồng Quốc hội chất vấn.

Trước đó, nhiều đại biểu hỏi về tồn kho bất động sản, Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng xin phép Quốc hội "trả lời câu dễ trả lời trước" khiến cả hội trường rộ tiếng cười. Theo Bộ trưởng Dũng, Tập đoàn Sông Đà được Ủy ban Kiểm tra Trung ương kiểm tra và có kết luận với từng tổ chức, cá nhân. Nhưng những vi phạm của cá nhân Chủ tịch Tập đoàn Dương Khánh Toàn không đến mức kỷ luật.

Đối với số tiền 10.676 tỷ đồng trong kết luận của Thanh tra Chính phủ, ông Dũng cho rằng, "có vấn đề về nguyên tắc chứ không phải thất thoát", "tiền không mất đi mà chỉ vi phạm nguyên tắc". "Còn những việc Thủ tướng giao, Bộ đang giao Tập đoàn Sông Đà, đảng ủy, thành viên Hội đồng thành viên kiểm điểm, xem xét vi phạm. Nếu đến mức độ vi phạm thì phải kỷ luật. Sau đó ban cán sự đảng của Bộ sẽ xem xét", ông Dũng nói thêm.

Giải trình của ông Dũng giải trình khiến nhiều đại biểu quay sang bàn tán. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng phải nhắc Bộ trưởng Xây dựng trả lời tiếp câu hỏi thứ 2 của đại biểu Lê Như Tiến.

"Báo cáo với đại biểu Lê Như Tiến, câu hỏi của đại biểu chúng tôi có đầy đủ (tài liệu) nhưng để ở nhà. Mời đại biểu Lê Như Tiến sang và chúng tôi báo cáo...", ông Dũng chưa dứt câu, cả hội trường lại cười ồ. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng tủm tỉm nhắc rằng phiên chất vấn vẫn còn tiếp tục vào ngày mai và đề nghị Bộ trưởng "mai trả lời".

Đứng lên "chia lửa" với Bộ trưởng Xây dựng trong khi vẫn chưa dứt cười, Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh cho biết, thanh tra Tập đoàn Sông Đà diễn ra vào 2011, kết thúc vào đầu 2012. Vi phạm ở tập đoàn chủ yếu là quản lý vốn, sử dụng tài sản với 10.501 tỷ đồng và quản lý vốn tài sản tại các dự án đầu tư là 175 tỷ đồng.

Theo ông Tranh, sau khi kết luận, tập đoàn đã có phương án và khắc phục được khoảng 5.000 tỷ đồng. Hiện còn chờ ý kiến cụ thể của các bộ, cho chủ trương cụ thể để khắc phục thêm được hơn 5.000 tỷ đồng nữa. "Việc kiểm điểm quy trách nhiệm cá nhân hiện chưa tiến hành. Việc xử lý kết luận thanh tra thì tích cực nhưng còn vướng và còn xử lý dài dài vì phải chờ ý kiến các bộ", Tổng thanh tra cho hay.

Chất vấn ở lượt cuối, đại biểu Ngô Văn Minh tiếp tục nêu vấn đề thời sự liên quan tới thủy điện sông Tranh 2 mà Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng vừa trả lời trước đó. Dẫn lại trả lời của Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng tại kỳ họp trước rằng đập thủy điện an toàn, ông Minh chất vấn vì sao Chính phủ không cho tích nước.

Theo đại biểu này, câu chuyện ở thủy điện sông Tranh gây tranh luận kéo dài. Thậm chí, có nhà khoa học cách đây mấy ngày còn bảo, "đập không vỡ nhưng sẽ gãy ngang gây cho lòng dân không yên tâm".

Ông Minh nêu ra 3 phương án và đề nghị Bộ trưởng Xây dựng cho ý kiến để kết thúc câu chuyện: "Thứ nhất, đề nghị Bộ trưởng nói rõ với quốc dân đồng bào, đập an toàn, dân an tâm. Nhưng bên cạnh đó phải phụ cấp cho dân như phụ cấp độc hại. Bởi vì rung lắc tùm lum như vậy ai chịu nổi? Cộng với đó mua bảo hiểm tính mạng, bởi vì do tích nước dẫn đến động đất kích thích. Khả năng thứ hai, công bố với dân chưa thể yên tâm, mời đồng bào đi tái định cư nơi tốt hơn nơi ở cũ. Cuối cùng nếu Đập vỡ: ai chịu trách nhiệm đầu tiên trong việc này".

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng bình luận đây tiếp tục là một câu hỏi khó, song, vì đã hết giờ làm việc buổi chiều, sáng mai (13/11), ngày chất vấn thứ hai sẽ tiếp tục với Bộ trưởng Trịnh Đình Dũng.

Nguyễn Hưng

Vnexpress