Đòn bẩy là thuế
Đòn bẩy là thuế
Khi thiết kế các chính sách hỗ trợ người mua nhà mà thực chất là để vực dậy ngành địa ốc, từ đó khơi thông một điểm nghẽn lớn của nền kinh tế, người làm chính sách chỉ nghĩ đến việc cấp bù lãi suất.
Thông tin về gói tín dụng cho cán bộ công chức, viên chức... có thu nhập khá vay tiền mua nhà mà Ngân hàng Nhà nước đang nghiên cứu cũng theo hướng đó (lãi suất chỉ 6-7,5%/năm). Tuy nhiên việc giải ngân quá chậm gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng đã triển khai mặc dù lãi suất chỉ là 5%/năm khiến chúng ta phải nghĩ đến những giải pháp khác.
Đó là tại sao không dùng thuế thu nhập cá nhân như một công cụ triển khai các kế hoạch kích cầu, vừa có hiệu quả trực tiếp, vừa dễ kiểm soát và không cần nhiều thủ tục phức tạp.
Cộng tác viên của TBKTSG hiện đang sinh sống ở Mỹ cho biết, ở nước này người mua nhà để ở sẽ được khấu trừ chi phí trả lãi cho khoản vay mua nhà trả góp. Cách khấu trừ là tách hẳn phần chi phí trả lãi vay hàng năm ra khỏi thu nhập gộp để ra thu nhập chịu thuế. Thuế thu nhập cá nhân lúc đó sẽ được tính trên thu nhập này hay nói cách khác, tiền lãi vay mua nhà sẽ không chịu thuế thu nhập cá nhân.
Theo thông lệ, các khoản vay mua nhà ở Mỹ thường có cách tính những năm đầu tiên đến 80% các khoản phải trả là tiền lãi; những năm sau mới trả vốn cho nên những người mua nhà được khấu trừ thuế khá nhiều cho những năm đầu tiên mua nhà. Dĩ nhiên mua bằng tiền mặt thì không được khấu trừ.
Như vậy về bản chất, cả hai bên đều là miễn giảm lãi vay nhưng ở Việt Nam việc giảm lãi vay là trực tiếp nên phải liên quan đến các ngân hàng tham gia, phải xét duyệt giấy tờ và quan trọng nhất phải chọn đối tượng tham gia. Ví dụ trong kế hoạch mà Ngân hàng Nhà nước đang nghiên cứu, đối tượng là cán bộ công chức viên chức. Người ta sẽ đặt câu hỏi vì sao những người làm cho khu vực tư nhân hay những lao động cá thể lại không được tham gia vay tiền lãi suất thấp? Nên nhớ lao động cá thể hiện chiếm đến 70% lực lượng lao động tại Việt Nam.
Còn nếu áp dụng chính sách miễn thuế thu nhập cá nhân cho khoản trả lãi tiền vay mua nhà, ngân hàng không cần đắn đo, cân nhắc. Nhiệm vụ khấu trừ thuế là của ngành thuế, đã có sẵn chuyên môn nghiệp vụ để thực hiện như từng miễn giảm trong các đợt kích cầu của những năm trước. Cũng không cần băn khoăn đối tượng tham gia vì bất kỳ ai đóng thuế thu nhập cá nhân cũng sẽ được khấu trừ nếu có vay tiền mua nhà.
Sẽ có băn khoăn là việc miễn thuế thu nhập cá nhân như thế sẽ không công bằng vì chỉ có những ai có khả năng tài chính để mua nhà mới được miễn thuế và người càng có thu nhập cao, mua nhà càng đắt tiền thì càng được miễn giảm nhiều.
Đúng là không có chính sách nào có thể tạo sự công bằng hoàn toàn. Nhưng thử nghĩ chính những người chịu bỏ tiền ra mua nhà như thế (mua để ở, chứ không duyệt cho người mua căn nhà thứ hai, thứ ba để đầu cơ) là đang góp phần làm tan băng thị trường địa ốc, dẫn tới tan băng các thị trường khác như xây dựng, sản xuất xi măng sắt thép. Có lẽ phải chịu sự thiếu công bằng ở một mức độ nào đó để kích thích nền kinh tế nóng lên còn hơn tất cả đều chịu sự lạnh giá của thị trường.
Nguyễn Vũ
tbktsg
