Cổ phần hóa tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước: Nỗ lực theo yêu cầu?
Cổ phần hóa tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước: Nỗ lực theo yêu cầu?
Đẩy mạnh tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước đang là nhiệm vụ trọng tâm những tháng cuối năm. Bởi theo kế hoạch, trong năm 2015 sẽ có 432 tập đoàn, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước phải hoàn thành thoái vốn đầu tư ngoài ngành và cổ phần hóa - 2 trong 4 nhiệm vụ trọng tâm đặt ra tại Đề án tái cấu trúc, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhà nước. Trước rất nhiều khó khăn, các tập đoàn kinh tế đang nỗ lực để hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu của Chính phủ.
Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) khẳng định, công tác thoái vốn ngoài ngành đang diễn ra khá suôn sẻ và hiện 100% số vốn đầu tư tại các ngân hàng, công ty tài chính, bảo hiểm đã được thoái xong, thu về hơn 1.600 tỷ đồng, chiếm trên 82% tổng số vốn đầu tư ngoài ngành của tập đoàn. Theo kế hoạch, trên 200 tỷ đồng đầu tư tại các dự án hạ tầng, bất động sản cũng sẽ được TKV thu về trong năm 2015. Dù còn rất nhiều khó khăn trong giảm tỷ lệ cổ phần chi phối tại các doanh nghiệp than, giảm vốn góp trong các doanh nghiệp nhà nước không nắm giữ cổ phần chi phối, song Chủ tịch Hội đồng thành viên TKV Lê Minh Chuẩn khẳng định, tập đoàn sẽ cơ bản hoàn thành cổ phần hóa trong năm 2015.
Tương tự TKV, công tác cổ phần hóa tại Tập đoàn Dầu khí quốc gia (PetroVietnam) cũng đang được triển khai mạnh mẽ. Bằng chứng là ngay cả những đơn vị thuộc tập đoàn này được Thủ tướng Chính phủ cho phép lui lại đến năm 2016, nhưng vẫn cố gắng hoàn thành cổ phần hóa và thoái vốn ngoài ngành trong năm 2015. Trong đó, tập đoàn đã kiến nghị có chính sách về giá khí để xác định được giá trị của Công ty phân bón Cà Mau, từ đó đẩy nhanh tiến độ cổ phần hóa doanh nghiệp này. Đối với Công ty đóng tàu Dung Quất nhận từ Vinashin, do hoạt động thua lỗ kéo dài nên không đủ điều kiện cổ phần hóa, PetroVietnam sẽ nghiên cứu chuyển sang hình thức công ty cổ phần. Ngoài ra, tập đoàn cũng đề nghị hoàn thành cổ phần hóa Tổng công ty Điện lực dầu khí ngay trong năm 2015.
Nỗ lực của các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước trong công tác tái cấu trúc rất đáng ghi nhận, song, nhìn chung quá trình cổ phần hóa vẫn chậm tiến độ vì còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần tháo gỡ. Theo luật sư Trương Thanh Đức, trọng tài viên của Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam, mặc dù việc cổ phần hóa đã tiến hành hàng chục năm nhưng còn thiếu nhiều văn bản, trong khi các văn bản hiện hành chưa quy định rõ ràng. Mỗi doanh nghiệp đều có những đặc thù, vướng mắc riêng trong quá trình cổ phần hóa, nhưng ngay cả những quy định khung hướng dẫn cũng thiếu. Các cơ quan chức năng phải mất nhiều thời gian mới bổ sung đầy đủ, chưa đáp ứng thực tế và ảnh hưởng tiến trình chung của công cuộc tái cấu trúc doanh nghiệp.
Luật sư Trương Thanh Đức kiến nghị, cần xây dựng luật hay nghị quyết của QH để tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước hiện nay. Bởi hiện không nhiều doanh nghiệp có thể đáp ứng tiêu chí phần vốn và giá trị tài sản phải lớn hơn số nợ; hay như việc thị trường không chấp nhận giá trị của doanh nghiệp được xác định theo sổ sách, lý thuyết. Luật sư Trương Thanh Đức cho rằng, cần thay đổi cơ bản ở những nguyên tắc cổ phần hóa. Nếu chỉ sửa một vài thủ tục, quy trình vướng mắc nhỏ, những vấn đề mấu chốt của công tác này sẽ vẫn dậm chân tại chỗ.
Theo báo cáo của Chính phủ trình QH về tiến độ cổ phần hóa 432 doanh nghiệp nhà nước trong giai đoạn 2014-2015, qua 9 tháng năm 2014 mới thực hiện xong 71 doanh nghiệp. Dự kiến đến hết năm nay, sẽ hoàn thành cổ phần hóa 200 doanh nghiệp. Như vậy, số lượng doanh nghiệp phải hoàn thành cổ phần hóa trong năm 2015 còn rất lớn (232 doanh nghiệp). Vì vậy, để bảo đảm kế hoạch này, cần kịp thời khắc phục ngay những khó khăn vướng mắc, đặc biệt là hoàn thiện các cơ chế, chính sách vĩ mô - như kiến nghị của doanh nghiệp và chuyên gia.
Nguyên Long
