TPP: Tạm ngưng đàm phán cấp bộ trưởng, lạc quan có quá sớm?

TPP: Tạm ngưng đàm phán cấp bộ trưởng, lạc quan có quá sớm?

Hội nghị cấp bộ trưởng về TPP (Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương) dự kiến diễn ra ngày hôm nay 26-5 đã bị hủy bỏ do Nhật Bản và Chile tuyên bố không thể hoàn tất đàm phán TPP đến khi dự luật TPA (Quyền xúc tiến thương mại) được thông qua tại cả Thượng viện và Hạ viện Mỹ.

Điều này có nghĩa thời hạn hoàn tất thỏa thuận TPP sẽ bị kéo dài thêm – theo tiến sĩ Patricia Ranald, Điều phối viên Mạng lưới thương mại và đầu tư Úc (AFTINET).

Đại diện thương mại Mỹ Michael Froman. Ảnh: Getty

Trở ngại từ Quốc hội và cuộc bầu cử tổng thống Mỹ

Sau nhiều tuần tranh luận, ngày 23-5, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật TPA. Tuy nhiên, dự luật này còn phải được chuyển sang Hạ viện Mỹ, nơi có nhiều nghị sĩ đảng Dân chủ và Cộng hòa phản đối, để bỏ phiếu.

Từ nay đến tháng 6-2015, Hạ viện Mỹ sẽ không có cuộc họp nào. Nhiều chuyên gia lo ngại TPA sẽ gặp khó khăn hơn tại Hạ viện Mỹ và có khả năng không đạt đủ số phiếu để được thông qua.

Trước đó, việc TPA không đạt được số phiếu áp đảo tại Thượng viện cho thấy cả đảng Cộng hòa và Dân chủ đều không muốn thỏa thuận TPP trở thành vấn đề nóng trong cuộc chạy đua bầu cử tổng thống Mỹ, được tăng tốc từ tháng 6-2015. Điều này đồng nghĩa TPA có thể không được Hạ viện thông qua và phải chờ đến khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ kết thúc, dự kiến vào tháng 1-2017.

Lạc quan quá sớm?

Ngày 24-5, Đại diện thương mại Mỹ Mike Froman bày tỏ lạc quan sẽ sớm đạt được thỏa thuận TPP sau khi Thượng viện Mỹ thông qua dự luật TPA. Ông Froman không đưa ra thời điểm cụ thể để hoàn thành các cuộc đàm phán nhưng khẳng định thỏa thuận TPP đạt được sẽ là thỏa thuận tham vọng, toàn diện và có chất lượng mà các nước đều mong muốn.

Trước đó, Bộ trưởng thương mại và đầu tư Úc Andrew Robb cho rằng ngay sau khi Thượng viện và Hạ viện Mỹ thông qua dự luật TPA, chỉ cần thêm một vòng đàm phán để hoàn thành TPP. Ông Robb kêu gọi không chỉ nội bộ Mỹ mà tất cả các nước tham gia đàm phán thỏa hiệp để tiến tới thỏa thuận cuối cùng. Ông nói: “Tôi nghĩ đây là giai đoạn tích cực. Các nước cần tìm được điểm chung trong những vấn đề khác biệt. Chúng ta đã làm được điều này trong nhiều năm qua với hầu hết những bất đồng đã được giải quyết”.

Trong, một diễn biến liên quan, tại cuộc họp cấp trưởng đoàn đám phán ở đảo Guam ngày 23-5, các nhà đàm phán đã tập trung vào vấn đề sở hữu trí tuệ. Tuy nhiên, các nước vẫn bất đồng gay gắt về thời gian bảo vệ thông tin của các loại dược phẩm mới và thời hạn bảo hộ quyền tác giả.

Đàm phán TPP được tiến hành hơn 5 năm, đang đi đến giai đoạn hoàn thành. Một khi được ký kết, TPP sẽ tạo ra khu vực thương mại chiếm 40% sản lượng kinh tế thế giới. 12 nước tham gia TPP gồm Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam.

Phúc Minh

tbktsg