Bí quyết chống “Cá mập”: Nhận diện chiến thuật của đội lái

Kỳ 1:

Bí quyết chống “Cá mập”: Nhận diện chiến thuật của đội lái

“Cá mập” là từ lóng dùng để chỉ các đội lái chứng khoán. Nhóm này là nỗi sợ hãi của nhiều người, đặc biệt là các nhà đầu tư nhỏ. Vì vậy, hãy cùng điểm qua một số bí quyết để chống “Cá mập”.

Tránh xa hàng lởm

Những cổ phiếu hàng lởm thường được gọi vui là dạng "nghèo bền vững" như LCM, OGC, KSA… Nhưng làm sao để nhận diện những cổ phiếu thuộc diện “yếu kém”?

Chiến thuật ngụy biện của “Cá mập”. Các đội lái thường làm PR cho các cổ phiếu lởm dựa trên nền tảng ngụy biện. Ngụy biện vốn là sự cố ý vi phạm các quy tắc logic trong suy luận nhằm làm cho người khác nhầm tưởng cái sai là đúng và cái đúng là sai. Ngụy biện tổng thể (fallacy of composition) và ngụy biện đánh tráo khái niệm (faulty analogy) có lẽ là những chiến thuật hay được sử dụng nhất. Đây là dạng ngụy biện hoạt động dựa trên nền tảng tâm lý học nên dễ dàng phát huy ở những nơi mà tâm lý nhà đầu tư đóng vai trò hết sức quan trọng như thị trường chứng khoán.

Các cổ phiếu tốt thường tăng nhưng không phải tất cả các cổ phiếu tăng đều là cổ phiếu tốt. Các cổ phiếu lởm thường sẽ có một thời gian tăng trưởng mạnh để gài bẫy nhà đầu tư. Người ta sẽ lý luận rằng cổ phiếu này chắc chắn là đã có sự thay đổi trong bản chất và bắt đầu tranh nhau mua vào cùng với sự “xúi giục” “phím hàng” của các đội lái. Những nhà đầu tư nhỏ sẽ bắt đầu rơi vào cái bẫy của “cá mập” và thua lỗ nặng sau khi các tay to “ra hàng”.

Cần phải chọn được cổ phiếu tốt. Thay vì quá tập trung vào sự tăng giảm của cổ phiếu thì trước hết bạn cần phân tích thật kỹ hoạt động kinh doanh và tình hình tài chính cũng như triển vọng phá triển của doanh nghiệp.

Một sự thật khá hiển nhiên đã được kiểm chứng trên thị trường là chỉ có phân tích cơ bản mới giúp bạn chọn được cổ phiếu tốt, còn phân tích kỹ thuật dù sao cũng chỉ là công cụ để bạn chọn thời điểm mua cổ phiếu đó mà thôi. Nếu bỏ qua các yếu tố cơ bản thì bạn dễ chọn phải những cổ phiếu giống như OGC dưới đây. Đồ thị có thể “đẹp” nhưng khả năng thành công trong tương lai sẽ bị hạn chế.

Bơi gần "Cá voi"

Cá voi là động vật to lớn nhưng lại khá hiền lành. Trên thị trường chứng khoán, từ “cá voi” đôi khi được dùng để chỉ những nhà đầu tư nhiều tiền, có tầm ảnh hưởng lớn đến thị trường nhưng nhìn chung khá “hiền”, nghiêm túc và không có thói quen “giết” nhỏ lẻ như … cá mập.

Một số nhà đầu tư nhỏ thường hay mua những cổ phiếu được khối ngoại mua nhiều và liên tục. Bản thân người viết nghĩ đây cũng là một cách phòng ngừa rủi ro thông minh. Vì với số tiền ít, kinh nghiệm xử lý khủng hoảng còn non kém … thì việc đi cùng hướng với những tay to như khối ngoại sẽ hạn chế khả năng thua lỗ.

VNM, VIC… có thể coi là những cổ phiếu có nhiều “cá voi” điển hình như các quỹ ngoại, các nhà đầu tư lớn nội địa… Mua những cổ phiếu như vậy thì thường khó chết và ngay cả khi bị “kẹp hàng” cũng không quá lo lắng, ưu tư.

Đón đọc Kỳ 2: Hãy cẩn thận khi làm một Contrarian