Trung Quốc đang đối mặt với thách thức “chảy máu” ngoại tệ

07/12/2016 19:45

07-12-2016 19:45:00+07:00

Đó là khi các cá nhân được phép chuyển đổi sang ngoại tệ lên tới 50,000 USD mỗi năm, do đó có khả năng gia tăng thêm dòng tiền ra khỏi Trung Quốc. Chỉ cần 1% dân số Trung Quốc (gần 1.4 tỷ người) dùng hết mức giới hạn trên thì sẽ có khoảng 700 tỷ USD biến mất khỏi Trung Quốc - nhiều hơn so với ước tính trong 10 tháng đầu năm tại mức 20 tỷ USD từ Bloomberg Intelligence.

Hãng tin Bloomberg cho hay Thống đốc Ngân hàng Trung ương Trung Quốc (PBOC), Zhou Xiaochuan, đang rất đau đầu với chính sách đồng Nhân dân tệ (NDT) khi giá trị đồng tiền này giảm xuống gần đáy trong 8 năm.

Tầng lớp trung lưu và giàu có ở Trung Quốc hiện đang đổi tiền sang các ngoại tệ khác để bảo vệ tài sản của họ không bị mất giá, qua đó gây thêm áp lực giảm giá đồng Nhân dân tệ. Dòng vốn ra có thể còn tăng cao nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nâng lãi suất, khiến đồng USD tăng giá.

Điều này đưa ông Zhou vào tình huống khó khăn mà nhà kinh tế học Robert Mundell đoạt giải Nobel năm 1999 đã chỉ ra trong lý thuyết "Bộ ba bất khả thi". Theo đó, các quốc gia không thể duy trì cùng lúc 3 mục tiêu trong việc điều hành các chính sách kinh tế: tỷ giá hối đoái cố định, chính sách tiền tệ độc lập, và tự do hóa dòng vốn.

"Tại một thời điểm như thế này, bạn phải so sánh hai mục tiêu và chọn cái nào khả quan hơn", ông George Wu, một nhân viên thuộc phòng chính sách tiền tệ của PBOC cho hay. "PBOC có thể phải tạm gác mục tiêu tự do hóa dòng vốn sang một bên để duy trì tỷ giá ổn định tương đối".

Ông Wu, Nhà kinh tế trưởng của Công ty Chứng khoán Huarong tại Bắc Kinh, nhận định, tạm thời Trung Quốc đang dần xa cách trạng thái cân bằng giữa 3 mục tiêu và "có thể mất một khoảng thời gian trước khi đồng NDT và dòng vốn ra trở về trạng thái ổn định".

Bối cảnh hiện tại trên toàn cầu khiến chính sách trở nên phức tạp hơn rất nhiều. Nền kinh tế Nhật Bản và châu Âu trở nên mong manh hơn với chính sách lãi suất âm. Bên cạnh khả năng Fed nâng lãi suất trong hai tuần nữa, Tổng thống vừa đắc cử Donald Trump, người lên tiếng chỉ trích chính sách thương mại và tiền tệ của Trung Quốc, sẽ chính thức bước vào Nhà Trắng vào ngày 20/01/2016.

"Cách thức Chính phủ Trung Quốc xử lý việc này như thế nào cũng như cách chính quyền mới của nước Mỹ sẽ ứng xử với Trung Quốc ra sao là điều đang cần phải theo dõi", ông Paul Gruenwald, Nhà kinh tế trưởng của S&P Global tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. "Chính phủ Trung Quốc phải tìm ra sự kết hợp các mục tiêu nào là tốt nhất."

Ông Gruenwald chỉ ra 3 lựa chọn để thắt chặt dòng vốn ra: kiểm soát vốn, sử dụng dự trữ ngoại hối, hoặc để đồng nội tệ suy yếu.

Các nhà hoạch định chính sách đã lựa chọn kết hợp cả ba cách trên với mục đích bảo vệ sự độc lập của chính sách tiền tệ là trên hết. Với tốc độ tăng trưởng kinh tế ổn định, PBOC đã giữ nguyên các tiêu chuẩn chính sách của mình trong hơn một năm và đang sử dụng các công cụ có tính thanh khoản trên thị trường mở nhằm thắt chặt chính sách tiền tệ sao cho hiệu quả.

Vì vậy, thay vì nâng lãi suất đi vay để làm lợi nhuận trong nước trở nên hấp dẫn hơn - Trung Quốc đã bổ sung các giới hạn mới về việc lưu chuyển tiền tệ qua biên giới của quốc gia, bao gồm tạm dừng một vài vụ thâu tóm doanh nghiệp ở nước ngoài và bổ sung thêm các rào cản hành chính lớn hơn để rút ngoại tệ ở nước ngoài về, hãng tin Bloomberg cho hay.

PBOC và Cục Quản lý Ngoại hối Trung Quốc (SAFE), giữ nhiệm vụ thực hiện chính sách tiền tệ, vẫn chưa lên tiếng về việc này.

Khoảng 1.5 ngàn tỷ USD đã được rút ra khỏi Trung Quốc kể từ đầu năm 2015, theo ước tính của Bloomberg Intelligence. Và theo dữ liệu của PBOC, mặc dù Trung Quốc vẫn là nước có dự trữ ngoại hối lớn nhất thế giới, nhưng nguồn dự trữ này đã giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong 5 năm tại 3.12 nghìn tỷ USD trong tháng 10/2016. Điều này sẽ làm suy giảm khả năng chống đỡ trước đà sụt giảm của đồng NDT nếu những người tiết kiệm của Trung Quốc gửi tiền mặt ra nước ngoài nhiều hơn.

Áp lực dòng vốn ra đã tăng cao trong tháng 1/2016 khi các cá nhân gửi tiền tiết kiệm là ngoại tệ vào các ngân hàng nội địa với khối lượng kỷ lục. Lượng tiền gửi bằng ngoại tệ đã tăng 8.1%, đạt 97.4 tỷ USD, đánh dấu mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2011, dữ liệu của PBOC cho thấy. Tính đến tháng 10/2016, con số này đã lên tới 113.1 tỷ USD.

Có lẽ, hoạt động gửi tiền bằng ngoại tệ sẽ còn tăng cao vào đầu năm 2017 vì nhiều người dân Trung Quốc kỳ vọng đồng USD sẽ mạnh hơn. Đó là đánh giá của ông Ding Shuang, Trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế Trung Quốc của Standard Chartered Plc tại Hồng Kông.

Điều đó có nghĩa là các nhà hoạch định chính sách có thể thiên về việc sử dụng dự trữ ngoại hối để bảo vệ đồng Nhân dân tệ vì họ ưu tiên mục tiêu giữ đồng tiền ổn định, ông Ding nói thêm. Hoặc bằng cách kiểm soát vốn, đặc biệt là cắt giảm đầu tư trực tiếp nước ngoài ngoài để hạn chế dòng tiền ra. Dữ liệu từ Bộ Thương mại Trung Quốc cho thấy trong giai đoạn tháng 1-10/2016, ODI đã tăng 53.3 % so với cùng kỳ năm trước.

Nếu Trung Quốc giữ cam kết tự do hóa tài khoản vốn thì họ cần tăng cường sử dụng các công cụ lãi suất để tác động gián tiếp đến tỷ giá. Như vậy sẽ không gây lo ngại cho các nhà đầu tư toàn cầu, theo ông Raymond Yeung, Chuyên gia cấp cao về Trung Quốc của Australia & New Zealand Banking Group Ltd. tại Hồng Kông.

Ông Yeung còn nhận định trong một báo cáo gần đây rằng: "Nếu Trung Quốc chậm trễ hơn nữa trong việc thay đổi lãi suất sẽ làm cho tài sản của Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn".

Hiện tại, lối vào của dòng vốn vẫn còn mở, với các liên kết giao dịch mới và khả năng tiếp cận thị trường vốn vẫn tăng. Còn lối ra của dòng vốn sẽ phải đi theo cách khác./.