Malaysia thờ ơ trước triển vọng về thỏa thuận TPP-1

14/03/2017 14:15

14-03-2017 14:15:00+07:00

Các nỗ lực cứu vớt một thỏa thuận thương mại bom tấn ở khu vực Thái Bình Dương đang gặp rất nhiều khó khăn trước sự thờ ơ của các thành phần tham gia như Malaysia trước thềm cuộc họp giữa các quan chức, dự kiến diễn ra trong tuần này ở Chile, Bloomberg cho hay.

Với việc Tổng thống Donald Trump rút Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), một số quốc gia đang chuyển sự chú ý sang các thỏa thuận song phương hoặc sang Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn khu vực (RCEP), một thỏa thuận thương mại do Trung Quốc đứng đầu. Mục đích chính của RCEP là mở rộng các mối quan hệ thương mại Đông Nam Á mà không có sự góp mặt của Mỹ.

“Mối quan tâm lớn nhất của chúng tôi là Mỹ”, Bộ trưởng Thương mại Malaysia, Mustapa Mohamed, nói về TPP tại một cuộc phỏng vấn trong tuần trước ở Manila. “Chúng tôi khá thoải mái, nhưng một TPP thiếu vắng Mỹ sẽ tạo tình huống khó xử cho chúng tôi. Đây là lý do chúng tôi quan tâm nhiều hơn đến RCEP”.

Trong khi đó, Australia đang đẩy mạnh TPP-1, một thỏa thuận không bao gồm Mỹ, đồng thời cho rằng đây là một thỏa thuận mà các quốc gia đã mất quá nhiều năm để thương lượng, nhưng rồi lại để thỏa thuận này thất bại vô cùng chóng vánh. Một số quốc gia thành viên của TPP sẽ có mặt tại hội nghị thượng đỉnh ngày 14-15/03/2017 ở Chile, nơi sẽ bàn luận về số phận của TPP. Được biết, TPP bao gồm 40% GDP của nền kinh tế toàn cầu.

Trước đây, Donald Trump đã lên tiếng chỉ trích các thỏa thuận thương mại đa quốc gia và đưa ra lập trường “Nước Mỹ trước tiên”. Theo đó, Mỹ sẽ trừng phạt những quốc gia làm tổn hại đến việc làm của đất nước này. Sự trỗi dậy của lập trường bảo hộ thương mại ở Mỹ đang mở ra cánh cửa để Trung Quốc đẩy mạnh thỏa thuận RCEP và gia tăng sức ảnh hưởng trên toàn cầu.

Sự thờ ơ của Malaysia

Trong khi Australia và New Zealand đang gửi gắm các Bộ trưởng Thương mại của nước họ đến với cuộc họp ở Chile, thì Malaysia chỉ gửi đi đại sứ để đại diện cho quốc gia này, theo thông tin từ Bộ trưởng Công nghiệp và Thương mại của Malaysia. Điều này cho thấy rất rõ sự thờ ơ của Malaysia đối với TPP-1.

Dù không phải là thành viên của TPP, Trung Quốc vẫn gửi Yin Hengmin, Đặc sứ Trung Quốc tại Mỹ Latinh, tới cuộc đàm phán. Dẫu vậy, Bộ trưởng Ngoại giao Australian, Julie Bishop, vẫn đánh giá thấp khả năng Trung Quốc có thể thay thế vị trí của Mỹ trong TPP.

“Chúng ta không nên cho rằng Trung Quốc có thể hoặc sẵn sàng làm như vậy”, bà Julie cho biết trong bài diễn thuyết ở Singapore hôm thứ Hai. “TPP có tiêu chuẩn rất cao về phương diện hợp đồng thương mại tự do và tôi không nghĩ chúng ta nên kỳ vọng Trung Quốc hiện có thể đáp ứng những tiêu chuẩn đó”.

Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục đẩy mạnh RCEP, vốn bao gồm 30% GDP của nền kinh tế toàn cầu và gần như 50% dân số của thế giới. Dù vậy, nhà đầu tư vẫn tỏ ra nghi ngờ về tốc độ đàm phán về RCEP. Theo dự kiến, các cuộc đàm phán tiếp theo về RCEP sẽ diễn ra vào tháng 5/2017 ở Philippines.

“Tôi không nghĩ RCEP sẽ tiến triển quá nhiều”, Rahul Bajoria, Chuyên gia kinh tế cấp cao ở Barclays khu vực Singapore, cho hay. “Rất khó để thuyết phục mọi người đồng ý về RCEP và điều này cần phải có thời gian. Các thỏa thuận thương mại khác sẽ ít được ưu tiên hơn”.

TPP là một thỏa thuận có giá trị cao và bao gồm các điều khoản về sở hữu trí tuệ, các doanh nghiệp sở hữu nhà nước và tiêu chuẩn môi trường cũng như lao động. Trong khi đó, RCEP lại mang hướng thỏa thuận truyền thống và đặt nặng vào các hàng rào thương mại.

Malaysia cũng sẽ đẩy mạnh các thỏa thuận thương mại tự do với các quốc gia khác, ông Mustapa, người đã có mặt tại cuộc họp của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ở Philippines hồi tuần trước, cho hay. Bên cạnh đó, ông nói thêm ASEAN đang tiến hành loại bỏ các hàng rào phi thuế quan để thúc đẩy thương mại trong khu vực.

Nói rộng ra, các quốc gia Đông Nam Á tỏ ra lo ngại về lập trường bảo hộ thương mại của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, ông Mustapa cho biết.

“Chúng ta đang đi trên con đường mở cửa các nền kinh tế nhưng giờ đây chúng ta lại gặp phải các quốc gia đang hướng tới việc bảo hộ thương mại. Chúng tôi không đồng tình về vấn đề này. Chúng tôi tin vào tính mở cửa thị trường. ASEAN đã hưởng lợi từ tính mở cửa thị trường”, ông nhận định.

Ông Mustapa cho biết các quan chức lo ngại rằng Donald Trump có thể không ủng hộ ASEAN nhiều như cựu Tổng thống Barack Obama, người đã đưa ra biện pháp tái cân bằng an ninh lẫn kinh tế tới khu vực châu Á. Sáng kiến của ông Obama một phần là để chống lại Trung Quốc.

“Có một số mối lo ngại dưới thời của ông Trump rằng ASEAN sẽ không nhận được sự quan tâm như trước đây”, ông Mustapa chia sẻ. “Obama đã rất thân thiết với ASEAN”.

“Hy vọng Mỹ sẽ nhận ra rằng quốc gia này cần phải nắm vai trò lãnh đạo trong nỗ lực toàn cầu hóa, vì đây là một trong những nền kinh tế lớn nhất và cũng là quốc gia luôn ủng hộ quá trình toàn cầu hóa”, Ramon Lopez, Bộ trưởng Thương mại Philippines, cho biết.

Theo kinh nghiệm của các quốc gia đã từng đưa ra biện pháp bảo hộ thương mại, các động thái như thế sẽ chỉ phản tác dụng mà thôi, ông Lopez nói thêm./.