Hà Nội dự kiến huy động 5 nguồn vốn để xây dựng metro

UBND TP Hà Nội vừa gửi Thủ tướng tờ trình thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án đường sắt đô thị, tuyến số 5 Văn Cao - Ngọc Khánh - Láng - Hòa Lạc.

Theo đó, thành phố đề xuất xây dựng dự án metro dài 39 km, tổng mức đầu tư khoảng 65.404 tỷ đồng, thi công và hoàn thành toàn tuyến trong giai đoạn 5 năm (2021 - 2025).

Hà Nội dự kiến huy động 5 nguồn lực để làm dự án đường sắt đô thị này, gồm vốn đầu tư công và tiết kiệm chi thường xuyên trong giai đoạn 2021 - 2025 là 15.000 tỷ đồng; cổ phần hóa, thái vốn doanh nghiệp khoảng 18.000 đến 20.000 tỷ đồng; đấu giá đất 15.000 tỷ đồng; phát hành trái phiếu 10.000 tỷ đồng, số còn lại vay từ các tổ chức tài chính trong nước và quốc tế.

Tuyến số 5 dự kiến đi phần lớn ở dải phân cách giữa đại lộ Thăng Long. Ảnh: Bá Đô

Theo tờ trình, kinh phí cho phần xây lắp khoảng 24.800 tỷ đồng; chi phí dự phòng khoảng 16.900 tỷ; thiết bị 16.600 tỷ; chi phí tư vấn, quản lý hơn 6.200 tỷ; thấp nhất là chi phí giải phóng mặt bằng chỉ chiếm 811 tỷ đồng.

Tổng diện tích đất dự kiến giải phóng mặt bằng để thi công tuyến metro số 5 là 24,9 ha, di dời khoảng 43 ngôi nhà.

"Với khả năng hiện nay thành phố đủ thu xếp vốn đầu tư toàn bộ dự án trong một giai đoạn, việc không phân kỳ đầu tư sẽ góp phần tiết giảm, hạ giá thành đầu tư xây dựng gồm các chi phí huy động, thuê thiết bị thi công, quản lý dự án...", báo cáo của TP Hà Nội nêu.

Tuyến metro số 5 được đề xuất xây dựng như thế nào?. Đồ họa: Tạ Lư - Bá Đô

Để triển khai xây dựng toàn bộ metro số 5 trong giai đoạn 2021 - 2025, Hà Nội kiến nghị áp dụng hình thức đối tác thực hiện dự án (PDP). Chủ đầu tư sẽ lựa chọn một nhà thầu có kinh nghiệm, năng lực làm đầu mối duy nhất chịu trách nhiệm toàn diện trong việc tổ chức thực hiện dự án, từ khi thiết kế đến hoàn thành đưa vào khai thác.

Theo UBND TP Hà Nội, PDP là hình thức một số nước như Anh, Hàn Quốc và Malaysia đã làm. Trong đó, Malaysia xây dựng tuyến đường sắt đô thị dài 51 km chỉ với 6 năm. Tuy có nhiều ưu điểm song "PDP là hình thức triển khai dự án mới, chưa có trong quy định pháp luật của Việt Nam".

Ông Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho rằng việc xây dựng tuyến đường sắt kết nối trục trung tâm từ Hồ Tây tới Láng - Hòa Lạc, khu đô thị vệ tinh lớn nhất và quan trọng nhất thủ đô là cần thiết.

Ông Chính nói về nguyên tắc càng rút ngắn thời gian thi công thì người dân càng được hưởng lợi sớm, chi phí đầu tư sẽ giảm, song với bài học từ tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, TP Hà Nội cần tính toán kỹ để việc huy động nguồn lực cũng như thời gian thực hiện tuyến metro số 5 khả thi hơn.

Chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy nhận định đường sắt đô thị sẽ giúp giải quyết bài toán ùn tắc giao thông và hệ số an toàn cao. Tuy nhiên, theo ông Thủy, Hà Nội nên triển khai dự án từng bước bằng hình thức cuốn chiếu, tập trung giải quyết khu vực trung tâm mật độ dân số cao, lưu lượng phương tiện giao thông lớn, sau đó mới tính đến phương án làm kéo dài ra ngoại thành.

"Làm đến đâu khai thác đến đó sẽ rút ngắn thời gian và giảm áp lực chi phí, giúp người dân được hưởng thụ sớm, điều này các nước trên thế giới đã áp dụng thành công", ông nói.

Chuyên gia này đánh giá mốc thời gian 5 năm hoàn thành 39 km đường sắt đô thị là "chưa thuyết phục", vì các tuyến metro đã thi công chỉ khoảng 10 km nhưng làm hơn 10 năm chưa xong, đặc biệt tuyến Cát Linh - Hà Đông đến nay người dân vẫn chưa nhận được câu trả lời rõ ràng là bao giờ tàu chạy.