Doanh nghiệp FDI - lãi thành lỗ (Kỳ cuối)

10/11/2010 11:12
10-11-2010 11:12:40+07:00

Doanh nghiệp FDI - lãi thành lỗ (Kỳ cuối)

Sẽ công khai những doanh nghiệp FDI lỗ liên tiếp

Ông Nguyễn Trọng Hạnh

Nhận diện hoạt động chuyển giá của một số doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài từ rất lâu, bỏ ra trên hai năm thu thập số liệu, chứng cứ, ông Nguyễn Trọng Hạnh - cục phó Cục Thuế TP.HCM - cho biết có nhiều dấu hiệu để nhận biết việc DN chuyển giá. Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Hạnh nói:

* Doanh nghiệp FDI - lãi thành lỗ (Kỳ 1)

- Dấu hiệu dễ nhận thấy là DN lỗ liên tục nhiều năm nhưng doanh thu tăng, hoạt động sản xuất mở rộng. Câu chuyện lỗ nhiều năm hiện được DN đối phó bằng cách biến hóa như: chủ động để ba năm lỗ liên tục, sau đó 1-2 năm lãi nhưng mức lãi rất ít, để rồi lũy kế ra vẫn lỗ... Các giao dịch nội bộ hay còn gọi là giao dịch liên kết thể hiện bất thường.

Một nhóm công ty thực hiện việc mua bán nguyên vật liệu và gia công với giá nội bộ. Giá trị đầu tư một nhà máy chỉ 1 tỉ đồng nhưng họ nâng lên thành 1,5 tỉ. Mục đích nâng khấu hao lên tất nhiên giá thành cũng cao lên, lợi nhuận thấp xuống. Đây chỉ là một ví dụ thôi, về cách làm có thể nói là thiên hình vạn trạng và phức tạp.

* Nhưng làm sao biết được sự bất thường về chi phí nội bộ?

- Chẳng hạn chi phí trả lãi tiền vay là cách mà gần đây nhiều DN sử dụng. Công ty mẹ đưa hàng vô, công ty ở VN nói không có tiền lấy, công ty mẹ cho trả chậm sau khi bán sẽ trả, thời gian trả chậm đó phải trả lãi. Cái này thực chất là trả lãi tiền vay. Nên DN bán ra có lãi đều tính vào chi phí trả lãi tiền vay, thế là hết lãi. Phần lãi thực đã chuyển hết ra ngoài cho công ty mẹ.

Hoặc thay vì chi phí cho nguyên liệu, vật tư, thiết bị công nghệ mà công ty mẹ phải chịu thì DN phân bổ vào giá các sản phẩm và chuyển qua VN. Chúng tôi có thể dùng biện pháp so sánh với những DN cùng ngành, quy mô tương đương để truy ra.

* Nhìn thấy dấu hiệu, có đủ chứng từ chứng minh sự bất hợp lý, nhưng vì sao cơ quan quản lý không xử được họ?

- Đây chính là gút mắc bởi khi thực hiện việc chuyển giá DN đã chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, chứng từ chặt chẽ, hợp đồng có giá trị pháp lý... Rất khó cho cơ quan quản lý xử lý.

So sánh cùng mặt hàng, cùng ngành nghề, cùng thị trường sẽ thấy sự khác biệt. Thế nhưng, từ việc xác định có hiện tượng, hành vi để đi đến một quyết định có tính pháp lý là điều cực kỳ khó. Cơ quan quản lý nhà nước phải có chứng cứ pháp lý chặt chẽ, không chỉ có giá trị trong nước mà cả giá trị pháp lý quốc tế mới bác được sự bất hợp lý của DN. Khi đã xác định và công bố thì cả thế giới phải thừa nhận, đúng theo cam kết quốc tế, để khi có sự tranh tụng trước tòa án chúng ta nắm chắc được phần thắng. Vì thế phải xây dựng cơ quan chuyên trách, chuyên gia của từng ngành để quyết định đưa ra phải có giá trị pháp lý, tính thuyết phục cao.

Có thể nói DN có trong tay những chuyên gia thuộc dạng thạc sĩ, tiến sĩ trốn thuế rồi. Thẳng thắn mà nói DN nào “non tay”, sơ hở mới bị bắt giò. Ví dụ DN có vốn điều lệ 100 tỉ đồng, xây dựng 80 tỉ đồng, vốn lưu động 20 tỉ đồng. Nếu trong quá trình hoạt động chúng ta thấy chưa sử dụng hết vốn lưu động nhưng đã xuất hiện chi phí trả lãi tiền vay, lúc đó cơ quan quản lý mới bác bỏ được chi phí lãi vay này.

* Như vậy nghĩa là họ làm hợp pháp và cơ quan thuế “bó tay”?

- Nói họ làm hợp pháp cũng không hẳn, mà chính xác là lách vào những kẽ hở của pháp luật.

Chuyện DN mua bán lòng vòng qua những quốc gia có thuế suất thuế thu nhập DN thấp ta biết nhưng luật của ta hiện nay không ngăn chặn được việc buôn bán như thế. Họ có thể giải thích rằng tôi bán bằng giá vốn vì cần tiền... Tôi đã từng chất vấn biết bao lần như vậy, bao nhiêu là giải trình của họ còn nằm đây. Chúng ta có thể chứng minh được những công ty này đều có quan hệ “ruột rà, mẹ con” với nhau cũng chẳng làm gì được vì họ là những pháp nhân khác nhau và thực hiện việc thuận mua vừa bán.

Hậu quả của chuyển giá

* Làm thất thu ngân sách

* Môi trường cạnh tranh không lành mạnh, tạo sức ép lên các DN tuân thủ tốt nghĩa vụ nộp thuế

* Là thủ đoạn của các DN nước ngoài nhằm thôn tính phần vốn của VN trong liên doanh

* Là một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhập siêu

* Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến đình công do các DN FDI thường kê khai tỉ lệ giữa tổng tiền lương, tiền công trả cho người lao động rất cao tính trên tổng doanh số, nhưng thực tế số tiền mà người lao động nhận được thấp hơn rất nhiều so với DN trong nước.

* Vậy thời gian qua cơ quan thuế có dùng biện pháp nào với các DN lách luật?

- Thông thường với những trường hợp lỗ liên tục nhiều năm hoặc có các dấu hiệu nghi vấn trong hồ sơ, chúng tôi sẽ yêu cầu giải trình rồi mời đại diện DN lên làm việc. Với những DN lỗ vượt quá vốn chủ sở hữu, chúng tôi tạm dừng hoàn thuế để yêu cầu giải trình. Đến khi nào giải trình có cơ sở thì cơ quan thuế mới xem xét.

Như một công ty Hàn Quốc kê khai lỗ liên tục sáu năm nhưng vô lý ở chỗ doanh thu lại tăng đến sáu lần. Năm 2005 doanh thu là 10,5 tỉ đồng, đến năm 2009 là 60 tỉ đồng. Một DN khác kinh doanh may mặc quần áo xuất khẩu kể từ khi thành lập vào năm 2003 đến thời điểm 2009 lỗ lũy kế 8,4 tỉ đồng, chiếm 52,71% so với vốn pháp định.

Chúng tôi đã yêu cầu DN phải báo cáo ngay cho cơ quan thuế chi tiết hoạt động sản xuất kinh doanh của DN từ lúc thành lập đến nay, mời đại diện pháp luật của DN đến cơ quan thuế để làm việc, đồng thời quyết định thanh tra ngay DN để làm rõ dấu hiệu chuyển giá do DN liên tục khai lỗ, lại gia công duy nhất cho công ty mẹ ở nước ngoài.

DN này giải trình rất sơ sài, như do quỹ lương tăng, lao động chưa lành nghề nên phải đào tạo, sản lượng thấp, chất lượng kém, nguồn hàng không ổn định, phải nhận gia công ở ngoài với giá thấp, chi phí nguyên vật liệu cao... Ngạc nhiên hơn, DN này khẳng định dù thua lỗ qua nhiều năm nhưng hiện vẫn hoạt động, không có giải thể hay phá sản.

Chúng tôi đang vận dụng luật pháp về quản lý thuế để sắp tới sẽ công bố công khai những DN lỗ liên tiếp và có dấu hiệu chuyển giá.

* Thưa ông, vì sao không thể dựa vào kiểm toán?

- Về lý thuyết có thể dựa vào kiểm toán để làm nhưng trên thực tế kiểm toán VN khác với thế giới nên chỉ để tham khảo. Kiểm toán VN là độc lập nên họ chỉ chịu trách nhiệm có tính cách nghiệp vụ trên phần việc họ làm. Bản chất thực số liệu được kiểm toán là thật hay giả thì họ không chịu trách nhiệm. DN đưa vào 100 chứng từ mua hàng hóa, kiểm toán xem những chứng từ đó được hạch toán vào tài khoản nào, chi phí hợp lý gì... tính ra lời hay lỗ. Còn giá trị thực của những chứng từ mà DN đưa ra cho kiểm toán viên là 100 tỉ đồng hay 1 tỉ đồng thì họ không chịu trách nhiệm mà là DN chịu.

* Theo ông, để ngăn chặn tình trạng trên, giải pháp sắp tới là gì?

- Trước mắt, Nhà nước cần có văn bản quy định nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan có liên quan như: thuế, hải quan, quản lý đầu tư, công an, viện kiểm sát, tòa án, ngân hàng, báo đài... thực hiện tốt việc phối hợp theo thẩm quyền. Đó là tuyên truyền, cung cấp thông tin, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong hoạt động giao dịch liên kết và chuyển giá.

Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật có đủ giá trị pháp lý trong nước và quốc tế để chế tài các hành vi vi phạm. Cho các cơ quan quản lý thuế được quyền áp dụng biện pháp  tạm dừng hoàn thuế giá trị gia tăng đối với DN khai báo kết quả kinh doanh lỗ quá vốn chủ sở hữu cho đến khi DN khắc phục.

Về lâu dài phải xây dựng luật chống chuyển giá, đồng thời sửa đổi bổ sung các văn bản pháp luật có liên quan như: Luật DN, Luật đầu tư, Luật thương mại, Luật thuế, Luật phá sản, Luật dân sự... Hình thành cơ quan chuyên trách chống chuyển giá ở cấp quốc gia và các tỉnh thành.

L.N.Minh - A.Hồng

tuổi trẻ



TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Giám đốc Sở Tài chính được bầu giữ chức Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hòa Bình

Ông Bùi Văn Thắng, Ủy viên Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh, Giám đốc Sở Tài chính Hòa Bình được bầu giữ chức Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Hòa Bình khóa XVII.

Khởi tố 27 đối tượng trong đường dây khai thác cát trái phép

Chiều 28/03, Công an TPHCM cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra (PC01), Công an TPHCM đã khởi tố và xử lý hình sự 27 bị can về các tội vi phạm quy định về khai thác...

Chủ tịch Phan Văn Mãi: TP.HCM là nơi có nhiều cơ hội, dư địa để khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo

Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi khẳng định TP.HCM có nhiều dư địa, cơ hội, nhiều đơn đặt hàng để các nhà khởi nghiệp nghiên cứu.

Vụ Tập đoàn Phúc Sơn: Bắt tạm giam nguyên Bí thư Quảng Ngãi Lê Viết Chữ và Phó Bí thư Tỉnh Vĩnh Phúc

Ngày 27/3/2024, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an (C03) đã ra Quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam với nguyên Bí thư Quảng Ngãi Lê Viết Chữ và ông Phạm Hoàng...

Chợ Bến Thành, Tân Định... có lợi thế phát triển nhờ metro

Các Sở An toàn thực phẩm (ATTP), QHKT TP.HCM, Phòng kinh tế quận 6…đều nhìn nhận chợ truyền thống đang dần bị thu hẹp nhưng không hề mất đi.

Quý 1, TP.HCM dẫn đầu cả nước về số dự án có vốn đầu tư nước ngoài

Các nhà đầu tư nước ngoài đã đầu tư vào 42 tỉnh, thành phố trên cả nước. Hà Nội dẫn đầu với tổng vốn đầu tư. Còn, TP.HCM dẫn đầu về số dự án mới, điều chỉnh vốn và...

Chủ tịch Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng nhận án 8 năm tù

TAND TP Hà Nội vừa tuyên phạt Chủ tịch Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng mức án 8 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Tổng vốn FDI vào Việt Nam 3 tháng đầu năm 2024 đạt 6.17 tỷ USD, tăng hơn 13% so với cùng kỳ

Thu hút FDI của Việt Nam trong 3 tháng đầu năm 2024 tiếp tục khởi sắc khi tăng 13.4% so với cùng kỳ năm 2023. 

Đề nghị truy tố 254 bị can trong ‘đại án đăng kiểm’

Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM vừa hoàn tất kết luận điều tra, chuyển hồ sơ sang VKSND cùng cấp đề nghị truy tố 254 bị can liên quan đến đại án tiêu cực ngành đăng...

Thị trường 'ấm dần', xuất khẩu ngành hàng dệt may đón cơ hội để tăng tốc

Để đẩy mạnh xuất khẩu, ngành dệt may tiếp tục đầu tư sản xuất các loại nguyên liệu mới có nguồn gốc tự nhiên, thân thiện môi trường... nhằm đáp ứng nhu cầu ngày...


TIN CHÍNH




ĐỌC NHIỀU NHẤT


Hotline: 0908 16 98 98