Xuất khẩu gạo cuối năm chựng lại

Xuất khẩu gạo cuối năm chựng lại

Giá gạo Ấn Độ rẻ hơn giá gạo VN khoảng 100 USD/tấn nên DN châu Phi quay sang nhập khẩu gạo Ấn Độ.

Giá gạo đầu vào cao hơn giá giao dịch trên thị trường và sự cạnh tranh với DN nước ngoài ngày càng lớn khiến DN xuất khẩu gạo trong nước gặp khó khăn.

Châu Phi nhập khẩu gạo Ấn

Ông Nguyễn Quốc Trực, Tổng Giám đốc Công ty Lương thực Tiền Giang (chuyên xuất khẩu thị trường châu Á và Mỹ), cho biết mặc dù trong tháng 10 DN đã xuất khẩu hơn 20.000 tấn gạo sang Indonesia nhưng sản lượng xuất khẩu cuối năm sẽ giảm. Nguyên nhân do tình hình giá gạo lúc giảm thì chậm, lúc giá tăng thì lại tăng quá nhanh khiến DN gặp nhiều khó khăn trong việc thu mua gạo để thực hiện hợp đồng với đối tác nước ngoài. Ngoài ra, giá gạo Ấn Độ ở mức thấp từ 460 đến 470 USD/tấn (rẻ hơn giá gạo VN khoảng 100 USD/tấn) nên DN châu Phi đã quay sang nhập khẩu gạo Ấn Độ. Lãnh đạo DN chủ trương có gạo dự trữ thì mới dám ký hợp đồng xuất khẩu.

Ông Lâm Anh Tuấn, Giám đốc Công ty Lương thực Thịnh Phát (Bến Tre), cho biết trước tình hình lũ lụt ở đồng bằng sông Cửu Long và Thái Lan, cộng với giá lúa gạo tăng nên các hộ nông dân đều có xu hướng tích trữ lúa gạo, nếu bán thì bán giá rất cao. Điều này khiến DN thu mua gặp nhiều khó khăn. Vì giá nguyên liệu đầu vào cao hơn so với mặt bằng giá giao dịch trên thị trường nên nhiều DN chỉ mua đủ gạo để giao cho đối tác theo hợp đồng đã ký. Hiện nay DN chỉ có thể xuất khẩu theo đơn hàng của những hợp đồng cũ, hầu như không có hợp đồng mới nào trong thời gian cuối năm này.

Bốc dỡ gạo xuất khẩu tại cảng Sài Gòn.

Đại diện DNTN Phú Cường cũng cho biết từ đầu năm đến nay sản lượng gạo xuất khẩu tăng cao nhưng trong thời điểm hiện tại thì giảm rõ rệt. Khi Thái Lan có chính sách hỗ trợ cho nông dân nâng cao mức giá thì giá gạo VN cũng tăng theo. Trong khi đó, giá gạo Ấn Độ lại giảm vì vậy đã tạo nên một thị trường thế giới có hai giá, điều này gây sức ép lớn cho DN Việt Nam. Tuy nhiên, DN này lạc quan cho rằng cuối năm sản lượng xuất khẩu gạo của DN sẽ tăng trở lại do nhờ vào vụ thu hoạch đông xuân.

Khó cạnh tranh với DN ngoại

Hiện DN xuất khẩu gạo nước ta cũng đang đối mặt trước sức cạnh tranh vô cùng lớn của DN nước ngoài ngay tại sân nhà.

Theo ý kiến của nhiều DN xuất khẩu gạo, nhiều nhà nhập khẩu của Thái Lan trước đây đã chuyển hướng sang tìm đối tác ở Việt Nam do giá gạo rẻ hơn. Thậm chí nhiều DN Thái Lan đã sang Việt Nam để tìm hiểu môi trường đầu tư nhằm thiết lập cơ sở chế biến, thu mua gạo ở Việt Nam để xuất khẩu sang các nước khác.

Ông Lâm Anh Tuấn bày tỏ lo ngại DN Thái Lan đang đón gió mua trước nguồn nguyên liệu để thu mua dự trữ gạo. Nếu DN Thái chỉ thu mua để kịp đáp ứng đủ số gạo để thanh toán hợp đồng với đối tác thì nguy cơ DN nước ta thiếu hụt nguồn gạo xuất khẩu là rõ như ban ngày. DN nước ta sẽ rất khó cạnh tranh với DN Thái vì họ có nguồn khách hàng lớn và nguồn vốn ngoại tệ dồi dào. Trong khi đó DN Việt Nam không chỉ hạn chế về nguồn vốn mà việc vay vốn ngân hàng phải chịu lãi suất từ 17% đến 18%. Với mức lãi suất này nếu vay tiền để thu mua gạo dự trữ thì chỉ có lỗ.

Mới đây, một số DN nước ngoài được Bộ Công Thương cấp phép xuất khẩu gạo theo Nghị định 109 cũng đã khiến nhiều DN Việt Nam lo lắng. Khi DN ngoại vào, có thể xảy ra tình trạng họ trích hoa hồng cho DN nội để đổ dòng vốn lớn vào thu mua gạo giá cao để dự trữ.

Hiệp hội Lương thực Việt Nam tin tưởng với số lượng DN được cấp phép xuất khẩu theo Nghị định 109, DN đã được sàng lọc, tuyển chọn để đủ sức cạnh tranh với DN nước ngoài. DN Việt Nam phải nhanh chóng thay đổi công nghệ, kho bãi, chú trọng chất lượng sản phẩm, chủ động vùng nguyên liệu… Như vậy mới nâng cao được năng lực cạnh tranh.

Quang Huy

Pháp luật TPHCM