Dự thảo Luật Phá sản: Doanh nghiệp vẫn lo khó khai tử

Dự thảo Luật Phá sản: Doanh nghiệp vẫn lo khó khai tử

Góp ý về dự thảo Luật Phá sản, nhiều ý kiến cho rằng, cần quy định thật rõ ràng, cụ thể tiêu chí “không có khả năng thanh toán”, “các khoản nợ đến hạn” và “lâm vào tình trạng phá sản”. Bởi lẽ, DN không có khả năng thanh toán chưa chắc đã phải do làm ăn thua lỗ...

Ngại chết đàng hoàng

Khả năng xử lý DN mất khả năng thanh toán rất hạn chế là một trong những yếu tố kéo lùi xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam trong báo cáo Ngân hàng Thế giới (WB) và Công ty Tài chính quốc tế (IFC) vừa công bố.

Bà Nguyễn Thị Nguyệt Hường, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Đầu tư Phát triển Việt Nam - VID Group cho hay, DN chờ đợi luật ban hành để được rút ra khỏi thị trường một cách đúng pháp luật. Nhưng điều này là không dễ dàng. Tính toán của WB và IFC cho thấy, thời gian để giải quyết một DN mất khả năng thanh toán lên tới 5 năm và tốn kém khoảng 15% giá trị tài sản. Song tỷ lệ thu hồi cũng chỉ là 16,2 cent/USD.

Nhiều DN kinh doanh thua lỗ song khó làm thủ tục phá sản

Trong một cuộc họp bàn mới đây về Dự thảo Luật Phá sản sửa đổi, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Lê Phước Thanh dẫn chứng thêm: “Chúng tôi có 2 DN làm thủ tục phá sản từ năm 2005 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn tất”.

Cái khó, theo ông, là vì đồng thời với tuyên bố phá sản, DN phải thanh lý được tài sản. Nhưng khi DN đi đòi nợ, mặc dù nợ phải thu có mà gặp đối tác không trả hoặc không đủ khả năng trả nợ thì vấn đề cứ mãi nằm đó. Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Trương Hòa Bình cho biết, tổng hợp các báo cáo tổng kết thực tiễn thi hành Luật Phá sản, có 55/95 điều trong Luật Phá sản có vướng mắc, bất cập và nhiều điều cần sửa đổi, bổ sung.

Luật Phá sản 2004 có nhiều hạn chế trong thi hành đang khiến nhiều DN đã dừng hoạt động song ít mở thủ tục phá sản. Riêng năm 2012, có 9.355 DN giải thể trong khi số ngừng hoạt động lên tới 44.906 DN. Tổng kết 9 năm thi hành Luật Phá sản của 63 tòa án nhân dân cấp tỉnh chỉ có 49 tòa án nhận đơn và giải quyết tổng số 336 yêu cầu tuyên bố phá sản; đã ra 236 quyết định mở thủ tục phá sản nhưng mới chỉ có 83 quyết định tuyên bố phá sản. 153 vụ việc chưa ra quyết định tuyên bố phá sản trong đó có 49 vụ việc có lý do chưa thu hồi được các khoản nợ, hoặc chưa bán được các tài sản.

Dự thảo còn “bước lùi”

Trong bối cảnh đó, Dự thảo Luật Phá sản được đưa ra lấy ý kiến Quốc hội trong kỳ họp lần này vẫn còn khá nhiều vấn đề cần bàn, xới. Một trong những bất cập được xác định là về căn cứ xác định DN, hợp tác xã lâm vào tình trạng phá sản. Nhiều ý kiến cho rằng, cần quy định thật rõ ràng, cụ thể tiêu chí “không có khả năng thanh toán”, “các khoản nợ đến hạn” và “lâm vào tình trạng phá sản”. Bởi lẽ, DN không có khả năng thanh toán chưa chắc đã phải do làm ăn thua lỗ.

Luật sư Trương Thanh Đức, Chủ tịch Công ty Luật BASICO đồng tình quy định Dự thảo “DN, hợp tác xã không có khả năng thanh toán được các khoản nợ đến hạn trong thời gian ba tháng, kể từ ngày chủ nợ có yêu cầu thì coi là lâm vào tình trạng phá sản”. Nhưng ông cho rằng, cần quy định rõ hơn tiêu chí số lượng nợ đến hạn không có khả năng thanh toán để bảo đảm sự hợp lý và tránh bị lợi dụng.

Bởi việc không thanh toán vài triệu đồng, hoặc đến 200 triệu đồng nhưng chỉ bằng một vài phần trăm số vốn điều lệ thì chưa nên coi là lâm vào tình trạng phá sản. Ông Đức lo, quy định không rõ trong dự thảo sẽ dẫn đến không có cơ sở xem xét, xử lý, hoặc dẫn đến việc tùy tiện xử lý làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, uy tín, hoạt động kinh doanh của DN, hợp tác xã. Thậm chí, có thể có sự gian dối hoặc lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong việc yêu cầu mở thủ tục phá sản.

Ngược lại, một chuyên gia lâu năm trong ngành Ngân hàng nêu thêm lo lắng, “nhiều khi đợi đến hạn không có khả năng thanh toán mới được nộp thủ tục yêu cầu phá sản là đã quá muộn”, nhất là với khu vực tài chính - ngân hàng. Bởi trong thời gian này, chủ nợ, các đối tượng khác đã xâu xé tài sản. Vì vậy, có thể tính tới điều kiện yêu cầu phá sản khi DN mất cân đối tài khoản. Thêm vào đó, cần nghiên cứu cơ chế bảo hộ phá sản với những trường hợp đặc biệt.

Với yêu cầu phải nộp kèm theo đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản báo cáo tài chính hoạt động kinh doanh trong 3 năm liền kề (với CTCP thì báo cáo tài chính phải được tổ chức kiểm toán độc lập xác nhận) ông Trương Thanh Đức cho rằng, trên thực tế, nhiều DN đã lâm vào tình trạng phá sản thường không có tiền để thuê kiểm toán độc lập. Vì vậy, ông kiến nghị cần xem xét chấp nhận thụ lý vụ án khi báo cáo tài chính chưa qua kiểm toán, đồng thời có quy định khắc phục sau. Chẳng hạn, quy định các chủ nợ có trách nhiệm tạm ứng tiền để thuê kiểm toán độc lập…

Về thẩm quyền của tòa án đối với việc giải quyết đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản, các luật sư và chuyên gia không thiên về việc giao cho tòa án cấp tỉnh. Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Cao Sỹ Kiêm cho rằng, đó là bước lùi. Theo ông, nên điều chỉnh theo hướng phân cấp cho những tòa án huyện có đủ điều kiện, vừa không chồng việc cho tỉnh, đồng thời khai thác được tối đa nguồn nhân lực.

thời báo ngân hàng