Chiến lược phản ứng với các thông tin gây sốc

18/11/2016 14:25

18-11-2016 14:25:12+07:00

Kết quả trưng cầu dân ý về việc Anh rời Liên minh châu Âu (Brexit) đã khiến cả thế giới sửng sốt. Tuy nhiên, việc Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ thậm chí còn gây lo ngại nhiều hơn. Vậy thì làm cách nào để nhà đầu tư có thể tồn tại trong một thế giới đầy những thông tin bất ngờ và gây sốc như hiện nay?

Vấn đề bản chất con người

Nhiều người cảm thấy rất bất ngờ sau khi nghe một câu chuyện về Foxconn, một trong những hãng sản xuất thiết bị điện tử tiêu dùng lớn nhất thế giới. Ông Chin Shih-Chien, giám đốc sở thú thành phố Đài Bắc (Đài Loan) được Foxconn mời về để thuyết trình và chia sẻ kinh nghiệm, cách thức để nuôi dạy và quản lý động vật cho các các nhà quản lý cao cấp của mình. Ông Terry Gou, chủ tịch của Hon Hai, tập đoàn mẹ của Foxconn, đã lắng nghe cẩn thận và còn hỏi ông Chin Shih-Chien cách thức để áp dụng điều này vào việc quản lý công nhân tại Foxconn.

Ông Terry Gou cũng từng tuyên bố: ““Hon Hai có một lực lượng lao động với hơn 1 triệu người trên toàn thế giới. Con người cũng là động vật nên việc quản lý hơn 1 triệu con vật khiến cho tôi cảm thấy đau đầu”.

Đây không chỉ là một câu chuyện gây sốc. Ở khía cạnh nhân đạo, nó còn có vẻ khá tàn khốc và dã man khi người chủ lại xem nhân viên như động vật. Tuy nhiên, dưới góc nhìn nghiên cứu của tâm lý học và tài chính hành vi thì rõ ràng gốc gác động vật đã ảnh hưởng rất lớn đến hành vi của con người. Điều này có ứng dụng rất lớn trên thị trường tài chính.

Shocking News xuất hiện ngày càng nhiều

Khi một tin tức bất ngờ xuất hiện thì nhà đầu tư không nên phản ứng thuần túy chỉ để chữa cháy mà cần thể hiện rõ quan điểm chiến lược. Nền tảng cho các chiến lược phản ứng cần dựa trên các nguyên cứu sâu rộng về tâm lý và hành vi con người. Đáng chú ý là điều này ít được đề cập trong các lý thuyết về kinh tế mà người rành nhất đôi khi lại là các … bác sỹ tâm thần và các nhà tâm lý học!

Chiến lược phản ứng với Shocking News

Nếu phân tích kỹ thì ta sẽ gặp hai dạng Shocking News đặc trưng (chỉ xét trên thị trường tài chính theo các nguyên cứu của Giáo sư Daniel Kahneman và Amos Tversky):

Loại 1: Những thông tin đến rất bất ngờ và hoàn toàn không thể có sự chuẩn bị từ trước. Động đất, sóng thần Tohoku ở Nhật Bản năm 2011 và vụ khủng bố 11/09/2009 ở Mỹ có thể coi là những ví dụ kinh điển cho trường hợp này.

Thông thường trong những trường hợp này giải pháp tốt nhất cho các nhà đầu tư là bắt chước phản ứng các con thú khi có thảm họa tự nhiên: chúng sẽ tháo chạy cùng nhau theo hành vi bầy đàn (herding behavior). Nghĩa là nhà đầu tư nên ngay lập tức hùa theo xu hướng của đám đông vì hai lý do:

Thứ nhất, có thể nhà đầu tư đó chưa đủ “tầm” để suy nghĩ đủ sâu sắc nhằm chống lại xu hướng hiện hành.

Thứ hai, ngay cả khi anh suy nghĩ thực sự logic và đi trước đám đông thì trong trường hợp đám đông hoảng loạn quá mức hoặc kéo dài lâu hơn dự kiến thì cũng sẽ gây thiệt hại rất lớn cho tài khoản.

Thực tế đã cho thấy tác động của những thông tin bất ngờ hoàn toàn có thể kéo dài nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Ví dụ bên dưới là của VN-Index và Nikkei 225 Index.

Loại 2: Những thông tin bất ngờ nhưng hoàn toàn có thể chuẩn bị tâm lý và kế hoạch từ trước. Vụ Brexit ở Anh hay Donald Trump đắc cử Tổng thống Mỹ là những ví dụ sống động. Hết sức bất ngờ về mặt kết quả nhưng ai cũng phải đồng ý rằng nhà đầu tư hoàn toàn biết trước thời điểm xảy ra vụ việc.

Phản ứng được các nhà tâm lý học khuyến nghị trong trường hợp này là nhà đầu tư sẽ hành động giống như con thú săn mồi (chó sói, sư tử, hổ báo…) khi cảm thấy không thể bắt được con mồi: chúng sẽ bỏ đi và đợi đến một lúc khác để quay trở lại.

Rõ ràng việc đánh cược vào một kết quả mình không thể nắm chắc so với việc ngồi im thì việc ngồi im và chờ đợi có vẻ khôn ngoan hơn và ít gây thiệt hại hơn. Mặt khác, thời gian vài tuần sau khi thông tin được công bố sẽ giúp nhà đầu tư nhìn rõ xu hướng hơn, khi đó thì tham gia cũng không quá muộn./.