Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Việt Nam có là mục tiêu tiếp theo trong chiến tranh thương mại của Mỹ?

Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Việt Nam có là mục tiêu tiếp theo trong chiến tranh thương mại của Mỹ?

Ấn Độ, Indonesia, Malaysia và Việt Nam tuy không nằm trong danh sách các quốc gia phải chịu sự giận dữ của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhưng có thể đó là do ông Trump chưa xem xét tới. Nước Mỹ đang bị thâm hụt thương mại với các nước này, trong một số trường hợp con số này khá lớn, Bloomberg cho hay.

Việc ông Trump đã rút nước Mỹ ra khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và các lời chỉ trích của ông lên chính sách thương mại của Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc, cùng với việc đẩy mạnh cải cách thuế, trong đó đánh thuế cao lên các mặt hàng nhập khẩu vào Mỹ, đã góp phần vào mối lo lắng rằng kỷ nguyên bảo hộ thương mại sẽ làm tổn thương đến sự tăng trưởng kinh tế. 

Các quốc gia có thặng dư thương mại với Mỹ có thể là mục tiêu tiếp theo của ông Trump. Peter Navarro, Chủ tịch Hội đồng Thương mại Quốc gia dưới thời Donald Trump, và Wilbur Ross, ứng cử viên cho chức Bộ trưởng Thương mại, đã cảnh báo rằng thâm hụt thương mại Mỹ là nguyên nhân của tình trạng tăng trưởng ảm đạm.

“Hầu hết các quốc gia châu Á đều xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ rất nhiều”, theo Deborah Elms, Giám đốc điều hành của Trung tâm thương mại châu Á (ATC) có trụ sở tại Singapore, cho biết. “Thâm hụt thương mại là một vấn đề cần giải quyết. Tại bất kỳ thời điểm nào, bạn cũng có thể chứng kiến một Donald Trump “đang nổi giận” hoặc hàng loạt các dòng trạng thái trên mạng Twiiter. Những nước khác đã nhận thức về vấn đề này chưa? Có lẽ chưa”.

Sau đây là cái nhìn tổng quan về các thỏa thuận thương mại giữa Mỹ với các đối tác chính ở châu Á, được xếp theo quy mô thặng dư của cán cân thương mại:

Trung Quốc

Thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).

Trung Quốc là mục tiêu chính trong chiến dịch của ông Trump. Mặc dù Donald Trump đã lên tiếng đe dọa Trung Quốc về nhiều mặt từ việc áp đặt thuế quan cho đến việc gọi Trung Quốc là quốc gia thao túng tiền tệ, nhưng ông vẫn chưa thực hiện bất kỳ động thái nào để chống lại Trung Quốc, thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của Mỹ. Có lẽ ông Trump lo lắng về lời cảnh báo của Chủ tịch nước Trung Quốc, Tập Cận Bình, rằng chiến tranh thương mại có thể gây tổn thương đến cả 2 nước.

Nhật Bản

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của WTO.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe là nhà lãnh đạo chủ động nhất trong việc nổ lực né tránh các mối đe dọa của ông Trump. Cụ thể, kể từ khi Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, ông Abe đã đến Mỹ 2 lần đề bàn luận với ông Trump. Mới đây, ông Abe đã gặp Donald Trump vào ngày 10/02/2017 và 2 nhà lãnh đạo đã đồng ý bắt đầu các cuộc đàm phán mới về hoạt động thương mại và đầu tư.

Ông Trump đã rất tức giận vì xe hơi của Mỹ không thể tiếp cận đến thị trường Nhật Bản. Tuy nhiên, ông Abe cho rằng các công ty Mỹ vẫn chưa đủ cố gắng trong việc tiếp cận thị trường này.

Việt Nam

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của WTO và Hiệp định khung đầu tư và thương mại (TIFA).

Việt Nam đã hy vọng TPP được thông qua để chính thức hóa các mối quan hệ thương mại với Mỹ.

Thặng dư cán cân thương mại của Việt Nam với Mỹ chiếm khoảng 15% nền kinh tế Việt Nam, nhờ xuất khẩu hàng dệt kim, đồ nội thất và bộ đồ giường (chăn, gối, khăn trải, nệm). Kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ đã tăng gấp đôi kể từ năm 2010 khi nhiều nhà máy Trung Quốc dịch chuyển sang Việt Nam do nguồn lao động giá rẻ.

Hàn Quốc

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi Hiệp định Tự do Thương mại Hàn-Mỹ (Korus) từ năm 2012.

Ông Trump gọi Korus là thỏa thuận “giết chết” việc làm tại Mỹ và James Kim, Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Hàn Quốc, cho hay Hàn Quốc đang phá vỡ thỏa thuận này bằng các hàng rào phi thuế quan.

Hơn 80% khoản chênh lệch thương mại với Hàn Quốc trong năm 2016 xuất phát từ lĩnh vực ô tô, theo Hội đồng Chính sách Xe hơi Mỹ (AAPC).

Joo Hyung-hwan, Bộ trưởng Thương mại của Hàn Quốc, thông báo trong tuần trước rằng ông sẽ cố gắng chỉ ra những lợi ích mà Korus đem lai cho chính quyền Donald Trump.

Ấn Độ

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi: Các nguyên tắc của WTO, cùng với Diễn đàn Chính sách Thương mại (TPF) từ năm 2005. Hoạt động thương mại đã phát triển mạnh mẽ kể từ đó, cụ thể giá trị thương mại đã tăng từ 29 tỷ USD lên 65 tỷ USD trong năm 2015.

Ấn Độ cũng có thặng dư đáng kể trong cán cân thương mại, nhờ hoạt động xuất khẩu dịch vụ công nghệ thông tin, sản phẩm dệt may và đá quý.

Bất chấp thặng dư trong cán cân thương mại của Ấn Độ với Mỹ, mối quan hệ giữa Tổng thống Donald Trump và Thủ tướng Narendra Modi đã trở nên thân thiện hơn. Được biết, ông Modi là nhà lãnh đạo thứ 5 mà ông Trump gọi điện sau lễ nhậm chức của mình, và các vấn đề về thương mại đã không được nêu lên trong cuộc điện đàm này, theo tin tức từ Nhà Trắng.

Malaysia

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của WTO.

Các cuộc đàm phán về FTA đã bắt đầu từ tháng 6/2005 nhưng tạm hoãn lại trong năm 2009 khi Malaysia phản đối sự ủng hộ của Mỹ dành cho Israel trong suốt cuộc chiến tranh ở dải Gaza. Sau đó Malaysia tham gia vào cuộc đàm phán về TPP.

Malaysia đang tập trung vào hoạt động thương mại với 10 nước trong Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Bộ trưởng Thương mại Mustapa Mohamed cho biết trong tháng này.

Thái Lan

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của WTO, TIFA từ năm 2002.

Các cuộc đàm phán về FTA đã bắt đầu từ năm 2004 và đã tạm hoãn trong năm 2006 trước cuộc đảo chính quân sự ở Thái Lan.

Khoản thâm hụt trong cán cân thương mại của Mỹ với Thái Lan là do hoạt động xuất khẩu máy móc điện tử và cao su.

Indonesia

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của WTO, TIFA từ năm 1996.

Thặng dư trong cán cân thương mại của Indonesia đến từ hoạt động xuất khẩu hàng dệt kim, cao su và giày dép. Trong khi, Mỹ xuất khẩu máy bay, đậu nành và máy móc.

Lần gấn nhất mà hai quốc gia gặp nhau là vào tháng 4/2016. Tại cuộc họp này, họ thảo luận về các vấn đề thương mại, bao gồm các phương cách để cải thiện việc bảo vệ tài sản sở hữu trí tuệ của Indonesia và các đề xuất hợp tác về những vấn đề như đánh bắt cá bất hợp pháp.

Philippines

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi các nguyên tắc của WTO, TIFA từ năm 1989.

Philippines có thể bị tác động mạnh bởi thuế hải quan dự kiến vì hoạt động xuất khẩu của quốc gia này phụ thuộc nhiều vào các hàng hóa vốn và hàng điện tử, vốn có thể được thay thế dễ dàng bởi các nhà sản xuất ở Mỹ, theo Credit Suisse Group AG.

Tổng thống Philippines, Rodrigo Duterte, đã ưu tiên viếng thăm các nước châu Á để tận dụng các cơ hội đầu tư và thương mại trong khu vực này, bao gồm cả với Trung Quốc.

Singapore

Hoạt động thương mại bị chi phối bởi FTA từ năm 2004.

Singapore có thể cho rằng khoản thâm hụt trong cán cân thương mại với Mỹ là do Singapore có vị thế trung tâm tài chính với các ngân hàng lớn, các công ty tư vấn, công ty luật và các công ty kế toán đang cung cấp các dịch vụ ở Singapore.

Hãng Hàng không Singapore Airlines dự tính đặt mua các máy bay cỡ lớn của Hãng Boeing với tổng trị giá lên tới 13.8 tỷ USD, tương đương 25% tổng giá trị thương mại 2 chiều trong năm 2015.

Thủ tướng Singapore, Lý Hiển Long, là một người ủng hộ TPP và cho biết trong năm ngoái rằng việc thông qua TPP là một thuốc thử về mức độ tín nhiệm của nước Mỹ đối với châu Á.

Hông Kông

Trọng tâm trước mắt của Hông Kông là một hiệp ước thương mại với các nước ASEAN, trong đó các cuộc thương lượng đã bắt đầu trong năm 2016.

Là một trung tâm tài chính ở châu Á, Hông Kông có thâm hụt thương mại lớn nhất với Mỹ trong số các quốc gia châu Á. Doanh thu dịch vụ của các chi nhánh của Mỹ ở Hồng Kông đạt 33.8 tỷ USD trong năm 2013, theo Văn phòng đại diện Thương mại Mỹ./.