TPBank đã làm được gì trước ngày lên sàn?

TPBank đã làm được gì trước ngày lên sàn?

Hệ quả nặng nề từ cuối năm 2011 để lại đã xử lý xong được lỗ lũy kế nhưng TPBank vẫn chưa giải quyết triệt để khoản âm vốn chủ sở hữu. Tại ĐHĐCĐ thường niên tổ chức vào tháng 4 năm nay, cổ đông của TPBank đã nhất trí kế hoạch lên sàn chứng khoán trong 2017 và Ngân hàng cũng chỉ vừa mới có động thái triển khai khi thời gian hết năm chỉ còn đếm bằng tuần.

TPBank đã làm được gì để chuẩn bị cho ngày niêm yết cổ phiếu?

Lên sàn giao dịch chứng khoán là điều mà Ngân hàng TMCP Tiên Phong (TPBank) trước đây cho rằng là không thực sự cần thiết. Khi đó, quy định yêu cầu các công ty đại chúng phải đăng ký giao dịch lên hệ thống UPCoM đã có nhưng TPBank cho rằng việc này có thể làm phát sinh các thủ tục, gây ảnh hưởng đến việc thực hiện quyền của cổ đông và sự ổn định trong hoạt động ngân hàng. Cuối năm 2016, TPBank đã gửi công văn lên UBCKNN về việc HĐQT Ngân hàng có chủ trương chưa thực hiện đăng ký lên UPCoM và đã được ĐHĐCĐ chấp thuận.

Tuy nhiên, gió đã đổi chiều. Đến kỳ ĐHĐCĐ thường niên tổ chức vào tháng 4/2017, Chủ tịch Đỗ Minh Phú cho biết đến cuối tháng 2, TPBank đã xóa được lỗ lũy kế và đáp ứng điều kiện để lên sàn. Ngân hàng dự kiến niêm yết trong năm 2017 nhưng chưa xác định thời gian cụ thể. Một phần vì ban lãnh đạo muốn Ngân hàng ổn định hoạt động kinh doanh trước khi lên sàn.

Và động thái mới nhất liên quan đến kế hoạch lên sàn của Ngân hàng là mới đây vào đầu tháng 11 - khi chỉ còn 2 tháng là hết năm, TPBank công bố lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản để thông qua kế hoạch đăng ký niêm yết cổ phiếu. Đến gần cuối tháng 11/2017, TPBank lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản chi tiết hơn về phương án niêm yết lên HOSE, khóa room ngoại và chào bán 33.5 triệu cp (4.99% vốn) cho nhà đầu tư nước ngoài và 54.1 triệu cp (8.05% vốn) cho các nhà đầu tư trong nước. Các vấn đề này vừa được ĐHĐCĐ thông qua vào ngày 7/12/2017.

* TPBank muốn khóa room ngoại và phát hành 15% vốn, dự kiến lên HOSE

Không riêng gì TPBank, giai đoạn cuối năm 2017 này nhiều ngân hàng khác cũng ồ ạt lên UPCoM hay HOSE, giao dịch cổ phiếu ngân hàng cũng sôi động và giá cổ phiếu đã tăng đáng kể.

Ngành ngân hàng đón nhận hàng loạt thông tin hỗ trợ, từ việc xử lý nợ xấu, kết quả kinh doanh của các nhà băng thăng hoa so với những năm trước. Riêng tại TPBank, gần đây đã bắt đầu có rục rịch giao dịch cổ phiếu tại đơn vị có liên quan đến nhân sự cấp cao, kết quả kinh doanh tăng trưởng cao khi đã xóa hết lỗ lũy kế và đủ khả năng để bù đắp âm thặng dư vốn sau thời gian dài tái cơ cấu.

* Cổ phiếu ngân hàng: Thế nước đang lên!

Ai đang sở hữu TPBank?

TPBank (đã đổi tên giao dịch từ TienPhongBank) được thành lập ngày 5/5/2008, gắn liền tên tuổi với “cha đẻ” là CTCP Tập đoàn FPT (HOSE: FPT).

Chỉ sau ba năm hoạt động, TPBank đã phải thực hiện cuộc đại phẫu lớn thay từ vỏ đến ruột bởi khoản lỗ lũy kế cả 1,367 tỷ đồng. Tập đoàn Vàng bạc Đá quý DOJI với sự góp mặt của Chủ tịch Đỗ Minh Phú bước chân vào Ngân hàng này và thực hiện tái cơ cấu. Đây cũng là ngã rẽ, đánh dấu bước ngoặt thay đổi lớn của TPBank thoát khỏi hình ảnh ba khối màu (xanh dương, cam, xanh lá cây) quen thuộc của thương hiệu FPT.

* Xóa hết lỗ lũy kế, TPBank đã nhẹ gánh hay chưa?

Từ thuở khai sinh, sáng lập của TPBank là nhóm các cổ đông FPT, Tổng công ty cổ phần tái bảo hiểm Quốc gia Việt Nam (Vinare) và Công ty thông tin di động VMS (MobiFone)… Trước biến cố, ba cổ đông sáng lập này lần lượt nắm giữ 16.9% vốn, 10% và 7.14% vốn tính đến gần cuối năm 2010. Tuy nhiên sau biến cố năm 2011 với sự xuất hiện của những “ông chủ” mới và vốn điều lệ tăng lên từ 3,000 tỷ lên 5,550 tỷ đồng, tính đến cuối năm 2012, những gương mặt “xưa” đã giảm tỷ lệ sở hữu xuống còn 9.13%, 5.41% và 2.57%.

Cơ cấu sở hữu tại TPBank có thêm Tập đoàn Vàng bạc Đá quý DOJI 8%, Tập đoàn Tài chính SBI Ven Holding Pte. Ltd Singapore 4.8%, các đơn vị như Công ty QT 4.8%, Công ty VG 4.5%, Công ty JB 4%, Công ty SP 3.5%, Công ty FD 3.1%.

Tuy nhiều cổ đông xuất hiện nhưng ngoài DOJI thì nhóm cổ đông còn lại đều gắn liền với Tập đoàn SBI thông qua các công ty thành viên của FPT là Quản lý đầu tư FPT (FPT Capital) và Công ty chứng khoán FPT (FPTS).

Trong đó, SBI Ven Holding Pte. Ltd Singapore là thành viên của Tập đoàn SBI (sở hữu SoftBank – ngân hàng tại Nhật Bản). Một tổ chức liên quan đến nhóm này là SBI Holdings đang là đối tác của FPT Capital và sở hữu 20% vốn FPTS).

Tập đoàn SBI và FPT từng hợp tác thành lập Quỹ Việt Nhật từ năm 2008 có vốn 1,600 tỷ đồng do FPT Capital quản lý. Năm 2009, FPT Capital đã đứng tên chủ sở hữu thành lập các công ty VG, JB, SP và FD với tổng vốn 370 tỷ đồng. Đến đầu năm 2013 tổng vốn tại các đơn vị này tăng lên 785 tỷ đồng. Giữa tháng 3/2016, FPT Capital công bố hoàn tất giải thể Quỹ Việt Nhật, 4 công ty kể trên được chuyển nhượng cho SBI Vietnam Investment LLP vào tháng đầu năm 2016 và sau đó chuyển tiếp cho SBIH Investment Vietnam I Pte Ltd. Đại diện pháp luật của các đơn vị này hiện vẫn là ông Ngô Thanh Hải và bà Nguyễn Thị Thu Nguyệt. Hai ông bà này cũng đương nhiệm vị trí Chủ tịch HĐQT và Tổng giám đốc của FPT Capital.

Ông Tomohiro Yamaguchi – Thành viên HĐQT TPBank, thành viên Ban kiểm soát CTCK FPT (FPTS) đồng thời cũng giữ nhiều vị trí quan trọng tại SBI Holdings, SBI Ventures Singapore Pte. Ltd; SBIH Investment Vietnam I & II Pte. Ltd; SBI Ven Capital Pte Ltd…

Trong năm 2016, TPBank đón nhận thêm cổ đông là Công ty Tài chính Quốc tế IFC (thuộc World Bank) từ tháng 8 với tỷ lệ sở hữu 4.99% (tương đương hơn 400 tỷ đồng, khoảng 18.3 triệu USD). Một quỹ đầu tư nước ngoài khác là PYN Elite Fund vừa thành cổ đông của TPBank với tỷ lệ sở hữu cùng mức IFC là 4.99% vốn nhưng giá trị khoản đầu tư lên đến gần 40 triệu USD vào đầu tháng 12/2017 này.

Hiện theo lời tự giới thiệu trên website, Tập đoàn Vàng bạc Đá quý DOJI và các cổ đông liên quan nắm giữ tỷ lệ lớn nhất là 20% cổ phần của TPBank.

Gần đây, Công ty QT đã bán thỏa thuận toàn bộ 27 triệu cp TPBank, tương đương tỷ lệ 4.62% vốn. Nhưng nhân sự liên quan là ông Lê Quang Tiến – Thành viên sáng lập FPT đồng thời là Phó Chủ tịch Công ty QT vẫn đang sở hữu 27 triệu cp TPBank (4.62% vốn).

6 năm để xóa lỗ lũy kế và bù âm thặng dư vốn

Nguồn cơn dẫn đến khó khăn phải tái cơ cấu của TPBank chính thức bùng phát từ năm 2011 với khoản lỗ hơn 1,370 tỷ đồng và lỗ lũy kế 1,367 tỷ đồng. TPBank đã lỗ từ thu nhập lãi thuần gần 160 tỷ, lỗ hoạt động dịch vụ 110 tỷ, kinh doanh ngoại hối lỗ 104 tỷ và mua bán chứng khoán đầu tư lỗ 545 tỷ đồng, chưa kể chi phí hoạt động cũng phát sinh tăng vọt.

Bên cạnh đó, khoản mục tài sản có của Ngân hàng chiếm đến 17% tổng tài sản, trong đó tài sản có khác hơn 4,000 tỷ đồng (đã phát sinh tăng mạnh từ năm 2010), đáng chú ý là dự phòng rủi ro cho các tài sản có nội bảng lên đến gần 820 tỷ đồng.

Trong tài sản có khác của TPBank tại thời điểm đó gồm 1,145 tỷ ủy thác cho FPT Capital; 1,110 tỷ đặt cọc môi giới trái phiếu CTCK Phương Đông; gần 1,000 tỷ đặt cọc môi giới trái phiếu CTCK Đại Dương; 470 tỷ ủy thác đầu tư Công ty Lộc Việt… Trong đó dự phòng các khoản đặt cọc môi giới trái phiếu tại các công ty chứng khoán gần 480 tỷ, dự phòng ủy thác đầu tư 290 tỷ đồng…

Đến cuối quý 3/2017, tài sản có khác của TPBank giảm còn gần 1,250 tỷ đồng (ủy thác đầu tư Công ty Lộc Việt 170 tỷ, đặt cọc môi giới trái phiếu CTCK Đại Dương gần 420 tỷ đồng), dự phòng rủi ro vẫn quanh mức 888 tỷ đồng.

Kết quả hoạt động qua các năm của TPBank ĐVT: tỷ đồng

Cũng tính đến thời điểm này, thặng dư vốn cổ phần của TPBank vẫn còn thể hiện âm hơn 240 tỷ nhưng với khoản lợi nhuận chưa phân phối hơn 710 tỷ đồng đã dư để xử lý. Ngân hàng cũng đã thoát cảnh lỗ lũy kế từ cuối quý 2/2015.

Hòa chung vào kênh tăng giá chung của cổ phiếu ngân hàng OTC. Trong vòng 1 năm qua, cổ phiếu TPBank đã tăng từ mức 7,000 đồng/cp lên gần 25,000 đồng/cp. Hay như trường hợp của PYN Elite Fund đã chi ra số tiền gấp đôi so với IFC với cùng một tỷ lệ sở hữu (số lượng cổ phiếu chênh không quá lớn) với thời điểm cách đây hơn 1 năm.

Uyên Minh

FiLi