The Diplomat: 'Công nghiệp ôtô Việt Nam đứng ở ngã tư đường'

25/05/2020 15:08

25-05-2020 15:08:17+07:00

Triển vọng cho ngành sản xuất ôtô tại Việt Nam vẫn giữ mức ổn định và có tín hiệu hồi sinh tích cực nhờ những ngã rẽ mới mở ra từ Covid-19.

* Công nghiệp ôtô trong nước mới sản xuất được săm, lốp

* Công nghiệp ôtô Việt: Công nghệ lạc hậu, thua xa Thái Lan, Indonesia

Theo The Diplomat, sản lượng xe thương mại toàn cầu trong năm 2020 giảm 22% so với năm trước - xuống còn 2,6 triệu chiếc do chịu tác động tiêu cực từ đại dịch Covid-19. Tại Việt Nam, thị trường ôtô được dự báo vẫn có những tín hiệu hồi sinh tích cực khi dịch virus corona chủng mới đã mở ra nhiều ngã rẽ cho ngành công nghiệp ôtô tại quốc gia 97 triệu dân này.

Báo báo từ Hiệp hội các nhà sản xuất ôtô (VAMA) cho biết tính đến tháng 4 năm nay, toàn quốc chỉ ghi nhận 11.761 chiếc xe được đăng ký, gồm 7.796 xe khách, 3.652 xe thương mại và 313 xe chuyên dùng. Trong đó, doanh số bán xe chở khách giảm tới 40%.

Con số này đối với xe thương mại và xe chuyên dụng lần lượt ở mức 26% và 16% so với tháng 3. Doanh số của thị trường ôtô tại Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2020 nhìn chung ghi nhận mức giảm 36%.

Thị trường ôtô tại Việt Nam ghi nhận sự bùng nổ trong thời gian gần đây. Cảnh tượng này đã trở nên phổ biến tại các khu vực đô thị, đặc biệt là Hà Nội hay TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Vietnam Briefing.

Việt Nam là một trong số ít các quốc gia trên thế giới sớm ban hành các quy định nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn dịch bệnh lây lan. Chủ trương cách ly toàn xã hội trong thời gian dài cũng là một trong những lý do khiến người dân ít ra đường hơn, làm giảm nhu cầu mua xe mới.

Theo ước tính, 70% nguồn cung ôtô tại Việt Nam được lắp ráp trong nước, trong khi xe lắp ráp nhập khẩu chiếm 30% còn lại. Cho đến nay, ngành công nghiệp ôtô trong nước vẫn chủ yếu phụ thuộc vào phụ tùng nhập khẩu từ các doanh nghiệp FDI.

Trên thực tế, thương nhân kinh doanh ôtô tại Việt Nam phải trả mức thuế khá cao bên cạnh những lo ngại về tắc nghẽn giao thông đô thị. Trong khi đó, hệ thống doanh nghiệp trong nước còn yếu kém do thiếu sự hợp tác và chuyên môn hóa giữa dây chuyền lắp ráp với sản xuất phụ tùng và linh kiện.

Hơn nữa, các công ty này còn khá chậm chạp trong việc bắt kịp cuộc đua công nghệ trong ngành sản xuất ôtô toàn cầu. Đây chính là điểm yếu kém khiến cuộc cạnh tranh giữa xe nội địa và xe nhập khẩu càng trở nên gay gắt.

Ở một diễn biến khác, nhiều thương nhân trong nước bày tỏ quan ngại về độ hiệu quả từ các chính sách thuế khi các doanh nghiệp trong nước phải trả thuế cho các vật liệu và vật tư nhập khẩu để sản xuất phụ tùng ôtô - trong khi xe CBU nhập khẩu lại có thuế suất 0%, khiến cơ cấu giá của xe trong nước cao hơn xe nhập khẩu.

Hiện tại, giá mua xe hơi ở Việt Nam thuộc hàng đắt hơn các nước ASEAN khác như Thái Lan hay Indonesia, vì thuế cao và chi phí sản xuất trong nước. Mặt khác, các nước trong khu vực ASEAN lại có giá cả cạnh tranh hơn và tỷ lệ nội địa hóa cao hơn Việt Nam.

Trước tình hình trên, Bộ Công Thương Việt Nam thừa nhận về khó khăn đối với các doanh nghiệp ôtô trong nước trước sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm nhập khẩu. Trong khi đó vào tháng 2, Bộ Tài chính đã đề xuất cách tính thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) mới đối với các linh kiện, phụ tùng sản xuất trong nước cho xe ôtô nội địa dưới 9 chỗ ngồi.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trong chuyến thăm cơ sở sản xuất ôtô tại nhà máy Vinfast của Tập đoàn Vingroup. Ảnh: Zing.

Nhằm khuyến khích doanh nghiệp trong nước nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, hạ giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh giữa ôtô trong nước và ôtô nhập khẩu, Bộ này cho biết phương án tính giá thuế TTĐB mới này không chỉ giúp công nghệ lắp ráp trong nước cạnh tranh với xe CBU nhập khẩu, mà còn mang lại lợi ích lớn cho nền kinh tế trong khi doanh nghiệp chỉ phải đóng ít thuế hơn.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hôm 20/5 đã thông qua kế hoạch giảm 50% phí trước bạ cho ôtô lắp ráp trong nước cho đến hết năm nay. Động thái này nhằm giúp các doanh nghiệp trong nước sớm phục hồi và kích thích nguồn tiêu thụ xe sản xuất và lắp ráp trong nước thay vì nhập khẩu.

Trong 30 năm qua, Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại song phương và đa phương như Hiệp định toàn diện và tiến bộ về quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương, Hiệp định bảo vệ đầu tư và thương mại tự do Việt Nam của EU và Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Việt Nam cũng đã loại bỏ thuế nhập khẩu đối với ôtô từ các nước ASEAN kể từ năm 2018 như một phần trong các cam kết của Khu vực thương mại tự do ASEAN.

Đầu năm nay, Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) đã ký hiệp định thương mại tự do FTA, tạo cơ hội thúc đẩy thương mại giữa 2 khu vực. Nếu FTA được thông qua, thuế suất thuế nhập khẩu đối với ôtô CBU từ EU đến Việt Nam sẽ ở mức 55-57%, tạo sự cạnh tranh với ôtô trong nước.

Mặt khác, số lượng tầng lớp trung lưu tại Việt Nam đang có chiều hướng gia tăng trong những năm gần đây, mang tới lượng khách hàng tiềm năng cho ngành công nghiệp ôtô.

Một báo cáo của tổ chức nghiên cứu PwC chỉ ra rằng số người Việt trung lưu sẽ đạt 44 triệu vào năm 2020 và 95 triệu cho tới năm 2030. Kinh tế phát triển, mức sống tăng sẽ là cơ hội vàng cho các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào thị trường hơn 97 triệu dân với nền kinh tế đang phát triển.

Thị trường xe hơi hạng sang tại Việt Nam được dự báo vẫn phát triển mạnh trong năm nay bất chấp tác động của đại dịch Covid-19. Những chiếc xe sang trọng đang dần trở thành xu hướng đối với người tiêu dùng Việt, trong khi ngày càng có nhiều doanh nghiệp trong nước đang nắm bắt cơ hội để chiếm lĩnh thị trường màu mỡ này.

Mặc dù nền kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng ít nhiều do dịch Covid-19, song Quốc hội vẫn đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP trong 2 năm tới ở mức 5%. Báo chí quốc tế từng tốn không ít giấy mực để khen ngợi công tác chống dịch hiệu quả tại Việt Nam, trong khi tờ The Economist từng xếp hạng Việt Nam đứng thứ 12/66 nền kinh tế khỏe mạnh để phát triển sau đại dịch.

Hương Giang

ZING