Tăng vốn điều lệ chỉ là liều thuốc giảm đau?

27/06/2020 10:04
27-06-2020 10:04:17+07:00

Tăng vốn điều lệ chỉ là liều thuốc giảm đau?

Quốc hội đã thông qua việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank, rất nhiều khả năng là 3.500 tỉ đồng. Ba ngân hàng thương mại khác mà Nhà nước là cổ đông chi phối gồm VietinBank, Vietcombank và BIDV cũng bị áp lực tăng vốn điều lệ để đáp ứng yêu cầu về chỉ số an toàn vốn, nhưng mấu chốt của vấn đề lại nằm ở chỗ nợ xấu.

* SeABank được chấp thuận tăng vốn điều lệ lên 12,088 tỷ đồng 

* Vì sao phải tăng vốn điều lệ cho Agribank?

Thu nhập từ lãi của Agribank giai đoạn 2012-2013 giảm 15%. Ảnh: THÀNH HOA

Theo Thông tư 41 của Ngân hàng Nhà nước, chỉ số an toàn vốn (CAR) cao hay thấp chủ yếu là do vốn điều lệ trên tử số và RWA (Risk-Weighted Assets) dưới mẫu số quyết định. Trong RWA, phần quan trọng là số dư của các khoản phải đòi, dự phòng, và hệ số rủi ro của khoản phải đòi tương ứng.

Như vậy, chỉ số CAR không chỉ do vốn điều lệ quyết định mà còn phụ thuộc vào RWA. Nếu RWA giảm mà vốn điều lệ không đổi thì chỉ số CAR cũng sẽ cải thiện được. Như vậy, mấu chốt của vấn đề của các ngân hàng thương mại nhà nước, theo người viết, không nằm ở vốn điều lệ, mà là ở việc quản lý RWA, đặc biệt là các khoản nợ xấu.

Trong một nghiên cứu mới đây của Kauko (2020)(1) về các ngân hàng Trung Quốc, tác giả phát hiện ra rằng chất lượng nợ của của các ngân hàng có mối liên hệ chặt chẽ với thu nhập từ hoạt động cho vay (lãi và tương tự).

Theo đó, các ngân hàng lớn và các ngân hàng có nhiều khoản vay liên ngân hàng có khuynh hướng che giấu các khoản nợ xấu, được thể hiện qua việc sụt giảm nguồn thu từ hoạt động cho vay.

Tổng hợp các báo cáo hàng năm của các ngân hàng thương mại nhà nước Việt Nam giai đoạn 2012-2019, người viết phát hiện ra rằng dường như câu chuyện này cũng xảy ra ở Việt Nam.

Từ biểu đồ, chúng ta có thể thấy rằng thu nhập từ lãi của các ngân hàng thương mại nhà nước giảm mạnh trong giai đoạn 2012-2013, nhất là Agribank, sụt đến 15%. Việc sụt giảm nghiêm trọng thu nhập từ lãi cho thấy rất nhiều khả năng nợ xấu tăng rất mạnh trong giai đoạn này. Và điều này đã được minh chứng bằng sự ra đời của Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) năm 2013 với mục đích “làm sạch” bảng cân đối của các ngân hàng thương mại, trong đó có bốn ngân hàng này.

Nhờ có VAMC, tình hình nợ xấu được giải quyết và chúng ta có thể thấy sự khởi sắc trở lại của thu nhập từ lãi của các ngân hàng. Tuy nhiên, kể từ năm 2016 nợ xấu dường như quay trở lại với xu hướng giảm thu nhập từ lãi của VietinBank, BIDVAgribank. Một nguyên nhân không kém phần quan trọng trong việc tăng nợ xấu của các ngân hàng là việc tất toán trái phiếu đặc biệt do VAMC phát hành vào năm 2019, 2020. Nghĩa là các ngân hàng lấy lại các khoản nợ xấu “đã gửi” cho VAMC năm năm trước đây.

Thu nhập từ lãi của các ngân hàng giảm chứng tỏ nợ xấu tăng, từ đó kéo theo RWA tăng và đương nhiên chỉ số CAR sẽ giảm. Do vậy, việc tăng vốn điều lệ để cải thiện CAR chỉ là giải pháp tình thế, như liều thuốc giảm đau chứ không phải giải quyết nguồn gốc của cơn đau. Vì gốc rễ của vấn đề ở đây là quản lý các khoản nợ xấu.

Như vậy, vấn đề cần làm là cải thiện mạnh khả năng đánh giá rủi ro các khoản vay, qua các công cụ và công nghệ hiện đại. Cần có sự chia sẻ thông tin, hồ sơ tín dụng nhất định giữa các ngân hàng với nhau. Thêm vào đó, có cơ chế giám sát chặt chẽ cá nhân có thẩm quyền phê duyệt hồ sơ vay. Tùy quy mô phân cấp, mà có những khoản vay cần phải có ý kiến của tập thể lãnh đạo một cách công khai, minh bạch.

Đối với các ngân hàng thương mại nhà nước, quản lý nợ xấu phức tạp hơn. Các ngân hàng này không giống như các ngân hàng thương mại tư nhân, khi ngoài mục tiêu lợi nhuận thì phải gánh thêm nhiệm vụ chính trị. Muốn vậy, quy trình duyệt hồ sơ vay, nhất là đối với các doanh nghiệp nhà nước hay cơ quan nhà nước, cần rõ ràng minh bạch, chặt chẽ với các yêu cầu vay dưới dạng lệnh miệng hay lệnh mật.

Trong cách cải thiện chỉ số CAR theo hướng tăng vốn điều lệ, nên thực hiện cổ phần hóa và giảm tỷ lệ sở hữu của Nhà nước dù Nhà nước cũng cần nắm cổ phần chi phối ở các ngân hàng này. Nếu thực hiện được cả hai: tăng vốn điều lệ mà không ảnh hưởng đến ngân sách, quản lý tốt nợ xấu để giảm RWA, từ đó để tăng chỉ số CAR thì vì lý do gì Nhà nước không thực hiện?

Võ Đình Trí (Giảng viên ĐH Kinh tế TPHCM & IPAG Business School Paris, thành viên Tổ chức AVSE Global)

TBKTSG





TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Tín dụng đang chảy mạnh vào bất động sản

Mặt bằng lãi suất thấp, “room” tín dụng cao khiến tốc độ tăng trưởng tín dụng gia tăng. Tín dụng chảy mạnh vào bất động sản, là động lực tăng trưởng nhưng chưa "quá...

Giao dịch thị trường mở trầm lắng, lãi suất qua đêm giảm mạnh

Trong tuần từ 16-23/06, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục hút ròng nhẹ trên thị trường mở (OMO) khi giao dịch trên kênh mua kỳ hạn trầm lắng.

Giá USD ngân hàng vượt 26.300 đồng, cao nhất từ trước đến nay

Tỷ giá USD hôm nay 24/6/2025 ghi nhận tỷ giá trung tâm tăng mạnh, lập kỷ lục mới. Giá USD tại các ngân hàng cũng tăng cao chưa từng có, vượt 26.300 đồng/USD ở chiều...

TPHCM đã hỗ trợ gần 350 nghìn tỷ đồng cho doanh nghiệp

Kết quả thực hiện chương trình kết nối Ngân hàng - Doanh nghiệp tại Ngân hàng Nhà nước (NHNN) khu vực 2 đến nay đã ký kết cho vay gần 350 nghìn tỷ đồng, tăng 6.35%...

Chính sách tiền tệ trước rủi ro xung đột quân sự

Kinh tế thế giới vốn đã bất ổn do chính sách thuế quan khó lường của Mỹ, nay kết hợp với xung đột quân sự ở Trung Đông, khiến nguy cơ suy thoái kinh tế và lạm phát...

SHB SAHA – Bước tiến mới của SHB trên hành trình chuyển đổi số

Trong bối cảnh cả nước bước vào giai đoạn chuyển đổi số toàn diện, bám sát hai trụ cột quan trọng “Lấy khách hàng và thị trường làm trung tâm” và “Hiện đại hóa công...

Tín dụng cho người trẻ - Phân khúc mới dẫn sóng bất động sản phục hồi?

Trong bối cảnh nền kinh tế đang trong giai đoạn phục hồi, thị trường bất động sản (BĐS) trong nước bước vào chu kỳ điều chỉnh sau nhiều năm tăng trưởng nóng. Chính...

Treo bảng “Điểm mua bán ngoại tệ” tại mỗi đơn vị giao dịch giúp giảm thiểu rủi ro

Một việc làm nhỏ, đơn giản nhưng mang lại hiệu quả và ý nghĩa toàn diện, các TCTD cần quan tâm và quán triệt thực hiện trong toàn hệ thống.

Những điểm cần lưu ý đối với nhóm ngân hàng quy mô nhỏ

Kết quả kinh doanh quý 1 và mức tăng trưởng cổ phiếu từ đầu năm cho thấy một diễn biến đáng chú ý: Nhóm ngân hàng quy mô nhỏ - vốn ít được nhắc tới trong các cuộc...

Tăng trưởng tín dụng bất động sản thế nào để tránh vòng lặp

Trong bối cảnh bên ngoài còn nhiều bất định, Chính phủ vẫn đặt mục tiêu tăng trưởng GDP ở mức cao, trên 8%. Để đạt được mục tiêu này, ngoài thúc đẩy đầu tư công thì...

Cổ phiếu ngân hàng

Cổ phiếu bảo hiểm


TIN CHÍNH




ĐỌC NHIỀU NHẤT


Hotline: 0908 16 98 98