Ván cược 7.000 tỷ USD của Joe Biden

Trong chiến dịch tranh cử, ứng cử viên Tổng thống Mỹ đảng Dân chủ Joe Biden đang đưa ra một hướng tiếp cận khác hẳn với Trump về phát triển kinh tế và sinh kế cho người dân. Theo đó, ông cho rằng cần tăng thuế các tập đoàn lớn để thu hẹp khoảng cách giàu nghèo và có thêm tiền hỗ trợ tầng lớp dưới, nhất là người da màu.

Cụ thể, ông muốn chính phủ liên bang chi thêm hàng trăm tỷ USD cho nhà ở, giáo dục, y tế và vốn kinh doanh. Đây là một phần kế hoạch kinh tế được thiết kế để giúp thu hẹp khoảng cách giàu nghèo về chủng tộc.

Tổng quy mô các đề xuất phục hồi kinh tế Mỹ của Biden trong thập kỷ tới dự kiến khoảng 7.000 tỷ USD. Con số này gấp 3 lần chi tiêu mà bà Hillary Clinton đề xuất trong chiến dịch tranh cử năm 2016. Hơn một nửa số tiền này (khoảng 4.000 tỷ USD) sẽ lấy từ việc tăng thuế đối với các tập đoàn, nhà đầu tư và người có thu nhập cao.

"Chúng ta cần một chương trình nghị sự toàn diện cho công bằng chủng tộc ở đất nước này. Việc này không phải là về cải cách cảnh sát", ông Biden nói trong một bài phát biểu về chính sách kinh tế của mình tuần trước.

Ứng cử viên Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: Reuters

Trong bài phát biểu, Biden đã vạch ra kế hoạch đem việc làm từ nước ngoài về cho người Mỹ. Trong những tuần tới, ông cho biết sẽ tiết lộ kế hoạch thúc đẩy năng lượng sạch, tăng cường chăm sóc trẻ em và người già. Gần như tất cả các đề xuất phục hồi kinh tế, phát triển sinh kế cho người dân của Biden đều được ông và các trợ lý nhấn mạnh là sẽ chứa yếu tố công bằng chủng tộc.

Trên thực tế, nhiều đề xuất của Biden không mới, mà là khôi phục các quy tắc thời chính quyền Obama đã bị Tổng thống Donald Trump giới hạn lại. Ví dụ như các quy định để chống phân biệt đối xử trong tiếp cận nhà ở.

Một số nhà hoạt động ca ngợi đề xuất thành lập một cơ quan chính phủ mới để cấp điểm tín dụng tiêu dùng cá nhân và thiết lập các quy định mới về thẩm định viên nhà ở. Kế hoạch của ông Biden trích dẫn các nghiên cứu kết luận rằng các đơn vị thẩm định đã phóng đại sự chênh lệch tài chính, nhằm khiến các hộ gia đình da màu có xếp hạng tín dụng thấp hơn và các khu phố họ ở có giá trị nhà ở thấp hơn.

"Theo trí nhớ của tôi, đây là lần đầu tiên một ứng cử viên tranh cử tổng thống đưa ra một kế hoạch cụ thể cho người Mỹ da màu", Marc Morial, Chủ tịch Liên đoàn Đô thị Quốc gia, nhận xét.

Nhiều tổ chức chính trị của người da màu nói rằng họ thích cách tiếp cận của ông Biden. Tuy nhiên, họ cho rằng nó phụ thuộc quá nhiều vào cách tiếp cận từng có trong quá khứ - thu hút được thêm vốn nhưng vẫn không thu hẹp được khoảng cách về việc làm, thu nhập và tài sản của người da màu với người da trắng.

Họ thích các chính sách được đề xuất bởi các đối thủ của ông Biden trong nội bộ đảng Dân chủ trước đó hơn, ví dụ như tài khoản tiết kiệm do chính phủ tài trợ cho trẻ sơ sinh, được gọi là "trái phiếu trẻ em", nhằm phân phối lại của cải trực tiếp hơn. Ông Biden gần đây cũng ủng hộ ý tưởng này.

"Đây thực sự là một tập hợp các chính sách nhằm nâng cao mọi tiếng nói, không nhất thiết phải là tiếng nói của người da màu", chuyên gia kinh tế William A. Darity Jr của Duke nhận xét, "Tuy nhiên, dù những sáng kiến này tham vọng đến mức nào, chúng cũng chỉ có tác động hạn chế lên việc thu hẹp khoảng cách tài sản giữa người da trắng và da màu mà thôi", ông nói.

Tổng thống đương nhiệm Donald Trump tất nhiên không đồng tình kế hoạch 7.000 tỷ USD của đối thủ Joe Biden. Ông cảnh báo việc tăng thuế quy mô lớn sẽ dập tắt mọi dấu hiệu phục hồi kinh tế từ sự suy thoái do Covid-19 gây ra. Những người chỉ trích khác thì cho rằng, gói chi tiêu mà ông Biden đề xuất sẽ làm trầm trọng thêm thâm hụt ngân sách kỷ lục của Mỹ, do Trump đã cắt giảm thuế năm 2017 và nay phải chi đậm vì đại dịch.

Trump nói rằng ông ủng hộ các cách tiếp cận theo định hướng thị trường hơn để giải quyết bất bình đẳng. Theo ông, thị trường lao động vững mạnh trước đại dịch mang lại lợi ích nhiều hơn cho người da màu. Ông cũng gọi các chính sách hiện hành nhằm hạn chế phân biệt đối xử là gánh nặng với nền kinh tế.

Trong một tweet gần đây giải thích về nỗ lực nhằm rút lại một quy định "nhà ở công bằng" của thời kỳ Obama, Tổng thống Trump nói rằng điều đó "gây tổn hại cho nhiều người Mỹ vĩ đại sống ở vùng ngoại ô".

"Thật hài hước khi cựu Phó Tổng thống Biden nghĩ rằng chương trình nghị sự của ông ấy sẽ gây được tiếng vang với các cử tri", Katrina Pierson - cố vấn cấp cao cho chiến dịch tái tranh cử của Trump nhận xét, "Trong nhiệm kỳ của ông Trump, người Mỹ da màu đã đạt được rất nhiều thành công".