Thị trường đào tạo - lao động năm 2025 sẽ như thế nào?
Thị trường đào tạo - lao động năm 2025 sẽ như thế nào?
Ngay ngày trở lại làm việc đầu tiên sau Tết Nguyên đán Ất Tỵ 2025, một số địa phương đã ra mắt cơ quan thành lập mới sau đợt sáp nhập, kết thúc hoạt động, mở đầu là các cơ quan ban Đảng. Các đơn vị thuộc khối quản lý Nhà nước - chính quyền cũng đang giai đoạn vừa xuất - nhập vừa đảm bảo cho guồng máy vẫn chạy thông sau Tết.
Một câu hỏi được đặt ra thường trực lúc này là: vậy sau sắp xếp và hoàn thiện bộ máy mới theo đúng chuẩn tinh-gọn thì số lượng lao động dôi dư sẽ như thế nào, ngoại trừ lượng người lao động tự nguyện nghỉ hưu, nghỉ việc? Điểm lưu ý đây là những người có thâm niên làm việc trong hệ thống công quyền nhưng lại chưa có kinh nghiệm thị trường, nhất là tính cạnh tranh hết sức khốc liệt.
Một gợi ý đã được đưa ra là có thể trưng dụng lực lượng này sang các đơn vị sự nghiệp công lập ở các lĩnh vực y tế, giáo dục, văn hóa, thể thao ở từng bộ phận phù hợp. Ngoài ra, với kinh nghiệm thâm niên ở dịch vụ công thì cũng có thể đáp ứng ở một số ngành nghề như: Quản trị – Nhân sự – Hành chính doanh nghiệp; Kế toán – Kiểm toán – Tài chính doanh nghiệp; Luật – Tư vấn pháp lý – Đấu thầu; Kinh doanh – Thương mại – Marketing…
Bên cạnh đó, với chiến lược chuyển đổi số, tốc độ gia tăng các nền tảng số trong hầu hết các lĩnh vực dịch vụ - thương mại (kể cả bộ máy công) thì sự thay thế nhiều bộ phận “thủ công” do con người đảm nhận cũng sẽ khiến làn sóng mất việc ập đến. Ngoại trừ một bộ phận lao động có trình độ, kỹ năng thích ứng với điều kiện mới thì, liệu lượng lao động bị máy móc, số hóa sa thải sẽ tìm kiếm công việc mới như thế nào?
Đó là chưa nói ở lĩnh vực chuyển đổi xanh, dù nó chưa hẳn tác động trực tiếp lên thị trường lao động mạnh mẽ như 2 “cuộc cách mạng” trên nhưng sức ảnh hưởng đến những ngành có liên quan cũng đang cảnh báo trước khả năng bị thay thế là rất cao.
Nhìn lại 5 trụ cột ngành nghề đang có sức hút lớn ở thị trường lao động Việt Nam nói chung, TP.HCM nói riêng hiện nay là công nghệ thông tin, thương mại điện tử, logistics, kinh tế xanh, du lịch đều đang đứng trước 2 cơ hội - 1 mục tiêu: cuộc lên ngôi của số hóa trong điều kiện tinh gọn bộ máy.
Kỳ thực cũng chỉ là 1: khi số hóa phát triển, nó thay dần sức thâm dụng của con người. Bộ máy con người được làm gọn trên tiêu chuẩn “tinh hoa” sẽ thay thế những gì mà máy móc không/chưa thể làm được.
Vấn đề quan trọng, mang tính chiến lược và nền tảng cho mọi thích ứng và phát triển là, sau đây, chúng ta sẽ phải theo đuổi chính sách, chương trình đào tạo, tái đào tạo, đào tạo nâng cao như thế nào cho người lao động để đáp ứng được yêu cầu mới, lâu dài của thị trường? Không chỉ liên quan đến giáo dục - vai trò của các trường mà còn của các doanh nghiệp, do đó, cần một cơ chế vượt trội để đủ sức đào tạo - cung cấp cho xã hội một lượng lao động chuyên nghiệp (mới), các quỹ đầu tư để hỗ trợ người học, sự kết nối và đặt hàng liên tục, liên thông giữa các cơ sở đào tạo, sử dụng (doanh nghiệp). Kể cả nguồn xuất khẩu lao động trong khu vực, quốc tế đối với các thị trường lao động truyền thống có thu nhập cao hay lao động bậc cao…
Tóm lại, các chính sách về đào tạo, các chương trình đào tạo, tái đào tạo, đào tạo nâng cao đều phải quay về thước đo thị trường - ngành nghề ưu tiên để xây dựng đội ngũ giáo viên chất lượng, giáo trình bài bản, phù hợp, kết nối chặt chẽ, sát sườn với đầu ra doanh nghiệp, thị trường để cùng lúc bắt kịp tốc độ số hóa nền kinh tế cũng như cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy.
Tại TPHCM, hiện cơ quan tham vấn chính sách (như Viện Nghiên cứu và Phát triển Thành phố) đã gợi ý một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp của Thành phố triển khai các chương trình đào tạo trong các lĩnh vực trọng điểm. Đơn cử như, đào tạo công nghiệp bán dẫn tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức, đào tạo kỹ sư, nhân viên cho ngành đường sắt đô thị tại trường Cao đẳng Giao thông vận tải Thành phố, đào tạo kỹ sư, nhân viên phục vụ cho Dự án Cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ tại các trường Cao đẳng Giao thông vận tải Thành phố, Cao đẳng Công nghệ thông tin, Cao đẳng Kiến trúc - Xây dựng Thành phố…
Kể cả hướng đến triển khai các chương trình đào tạo nhận chuyển giao từ Tập đoàn Avestos của Đức theo Biên bản ghi nhớ giữa các sở ngành (liên quan) với Tập đoàn Avestos. Dự kiến sẽ có 20/22 nghề nhận chuyển giao, bao gồm nhiều lĩnh vực như cơ khí, chế biến thủy sản, công nghệ ô tô, điện công nghiệp, quản trị khách sạn, kỹ thuật xây dựng.
Riêng ngành “thời thượng” là vi mạch bán dẫn, nhiều trường đang cho thấy có một cuộc chạy đua: Trường Đại học Sư phạm Hà Nội năm nay mở 5 ngành mới, trong đó có Vật lý học (chuyên ngành Vật lý bán dẫn và kỹ thuật); Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM định mở ngành Vật lý kỹ thuật (định hướng công nghệ bán dẫn và cảm biến, đo lường), Đại học Tôn Đức Thắng mở chuyên ngành Kỹ thuật thiết kế vi mạch bán dẫn, thuộc ngành Kỹ thuật Điện tử - Viễn thông…
Ngoài ra, có một nhóm lao động rất cần được quan tâm theo diện “đãi ngộ chính sách” rất chính đáng. Đó là thanh niên sau khi hoàn thành nghĩa vụ quân sự, công an trở về địa phương. Đây là những người có sức khỏe tốt, trẻ, có tính kỷ luật, trách nhiệm cao nên sẽ hỗ trợ họ tư vấn, thủ tục và giới thiệu đầu ra. Những nhóm nghề phù hợp với họ có thể là: bảo vệ chuyên nghiệp, giám sát an ninh, nhân viên phòng cháy chữa cháy; lái xe, điều phối kho hàng, vận hành máy móc, quản lý chuỗi cung ứng; thợ hàn, điện, cơ khí, sửa chữa ô tô, điện lạnh; kinh doanh, bán hàng, quản lý chuỗi cửa hàng; lập trình cơ bản, vận hành hệ thống, bảo mật dữ liệu.
- 08:53 05/02/2025