Sửa Hiến pháp: Lý do không thể giữ các thành phố, thị xã thuộc tỉnh như cấp cơ sở

13/06/2025 10:28

13-06-2025 10:28:00+07:00

Theo Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, việc tổ chức đồng loạt đơn vị hành chính đô thị là các phường sẽ góp phần thống nhất mô hình quản lý, thuận lợi trong công tác quy hoạch, tăng khả năng liên kết vùng.

Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (Ủy ban) vừa có báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến của nhân dân, các ngành, các cấp và đại biểu Quốc hội về dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.

Theo đó, thống kê cho thấy đến ngày 5/6 đã có hơn 280 triệu lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo nghị quyết.

Tuyệt đại đa số ý kiến (99,75%) tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; tán thành phạm vi sửa đổi, bổ sung và nội dung cơ bản của dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 như đã nêu trong tờ trình của Ủy ban.

Một góc thành phố Đồng Hới. Ảnh: Hoàng Hà

Liên quan đến nội dung tổ chức đơn vị hành chính quy định tại Điều 110 của Hiến pháp năm 2013, đa số ý kiến (99,83%) tán thành với nội dung sửa đổi, bổ sung để thực hiện chủ trương về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Có ý kiến đề nghị tại khoản 1 Điều 110 cần quy định cụ thể các đơn vị hành chính ở dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương là xã, phường và đặc khu.

Ủy ban cho biết việc sử dụng cụm từ “đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương” là để thống nhất về cách thể hiện với các quy định khác của Hiến pháp. Các loại đơn vị hành chính thuộc cấp dưới tỉnh, thành phố sẽ được quy định cụ thể tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Theo Ủy ban, trong lịch sử cả 4 lần sửa đổi, bổ sung toàn diện Hiến pháp trước đây cho thấy, lần nào điều khoản quy định về tổ chức đơn vị hành chính cũng được sửa đổi, bổ sung do có các yêu cầu phát triển mới, và bởi quy định trong các bản Hiến pháp đều xác định quá chi tiết tên từng loại đơn vị hành chính.

Do đó, quy định khái quát như dự thảo hiện nay sẽ bảo đảm tính ổn định lâu dài, tạo cơ sở cho việc sau này trong quá trình phát triển có yêu cầu hình thành các loại đơn vị hành chính mới thì sẽ không phải sửa đổi, bổ sung quá thường xuyên.

Không giữ thành phố, thị xã thuộc tỉnh bảo đảm tiếng nói, quyền lợi của cư dân

Có ý kiến cho rằng cần đa dạng hóa các loại hình đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; cân nhắc giữ lại các thành phố, thị xã hiện nay và xác định đây cũng là đơn vị hành chính cơ sở mà không nhất thiết phân chia thành các phường trực thuộc để bảo đảm yêu cầu quản lý, phát triển đô thị và bố trí nguồn lực hợp lý.

Về nội dung này, Ủy ban nhấn mạnh việc xác định cụ thể các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ do Quốc hội quy định trong các luật để phù hợp với tình hình thực tiễn theo từng thời kỳ.

Báo cáo giải trình nêu rõ trong giai đoạn hiện nay, việc xác định xã là đơn vị hành chính ở nông thôn, phường là đơn vị hành chính ở đô thị, đặc khu là đơn vị hành chính ở một số hải đảo có vị trí quan trọng - được thành lập phù hợp với quy mô dân số, diện tích tự nhiên, điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh - như đang được thể hiện tại dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) là đã bám sát theo các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Đảng trong thời gian vừa qua.

Chính quyền địa phương 2 cấp được tổ chức gắn với các đơn vị hành chính theo mô hình này sẽ bảo đảm tốt yêu cầu về tinh gọn bộ máy, giảm tầng nấc trung gian, nâng cao hiệu quả quản lý, tiết kiệm chi phí, ngân sách nhà nước; đưa chính quyền đến gần dân, sát dân, kịp thời đáp ứng; giải quyết trực tiếp các vấn đề dân sinh, các vấn đề của quản lý đô thị, nông thôn, hải đảo theo hướng thực chất, hiệu quả, rõ trách nhiệm.

Đây cũng là một bước sắp xếp lại các đơn vị hành chính để bảo đảm đúng tính chất, phân tách rành mạch giữa đô thị và nông thôn, tạo cơ sở cho việc áp dụng các cơ chế, chính sách phù hợp với từng loại hình và yêu cầu quản lý, phát triển bền vững đô thị. Việc tổ chức đồng loạt đơn vị hành chính đô thị là các phường sẽ góp phần thống nhất mô hình quản lý, thuận lợi trong công tác quy hoạch, tăng khả năng liên kết vùng.

Đồng thời, việc tổ chức theo mô hình này cũng sẽ bảo đảm quyền làm chủ của người dân tốt hơn; bảo đảm tiếng nói, quyền lợi của cư dân ở các đô thị nhỏ cũng được quan tâm và không bị lấn áp bởi các đô thị lớn trong cùng một đơn vị hành chính cấp tỉnh.