Châu Âu tuyên bố sẽ 'quyết đoán' hơn trong thương mại toàn cầu

Ủy ban châu Âu, cơ quan đàm phán các thỏa thuận thương mại thay mặt cho 27 quốc gia thành viên, hôm 18/2 đã đề xuất các công cụ mới để trở thành một bên "quyết đoán" hơn trong thương mại toàn cầu. Khu vực này là đối tác thương mại hàng đầu của 74 quốc gia trên thế giới và thương mại hai chiều chiếm khoảng 43% tổng tăng trưởng GDP của khu vực này, theo dữ liệu từ Ủy ban.

"Những thách thức mà chúng ta phải đối mặt đòi hỏi một chiến lược mới cho chính sách thương mại của EU", Giám đốc thương mại của EU Valdis Dombrovskis nói và cho rằng chiến lược mới nhằm giúp cho khối này có các công cụ để tự vệ khi đối mặt với các hành vi thương mại không công bằng.

"Chúng tôi đang theo đuổi một tiến trình mang tính mở, chiến lược và quyết đoán, nhấn mạnh khả năng của EU trong việc đưa ra lựa chọn của riêng mình và định hình thế giới xung quanh", ông nói thêm.

Trong vài năm qua, EU đã phải vật lộn để thúc đẩy chương trình thương mại đa phương của mình. Dưới sự lãnh đạo của Donald Trump, Mỹ đã áp đặt thuế quan đối với các sản phẩm của EU và đe dọa đánh thuế bổ sung với các nhà sản xuất ôtô châu Âu. Năm 2018, cả hai bên tuyên bố sẽ ký một hiệp định thương mại nhỏ, nhưng điều đó đã không thành hiện thực.

Ngoài ra, ông Trump cũng thách thức các quy tắc thương mại quốc tế bằng cách chặn cơ quan phúc thẩm của WTO và ông không được coi là đối tác tiêu biểu của EU khi giải quyết các vấn đề thương mại toàn cầu.

Tuy nhiên, cũng có những áp lực bên trong. EU đã đạt được một thỏa thuận về nguyên tắc với các nước Mercosur (Argentina, Brazil, Paraguay và Uruguay) năm 2019, nhưng thỏa thuận này vẫn chưa được các nhà lập pháp châu Âu - những người lo ngại về nạn phá rừng và các hoạt động khác ở Brazil, phê chuẩn.

Bất chấp những thách thức này, Ủy ban châu Âu tin rằng đã đến lúc phát triển thương mại trên toàn thế giới hơn nữa, để có thể đối phó tốt hơn với cú sốc kinh tế từ cuộc khủng hoảng Covid-19.

Nhưng bằng cách tuyên bố một lập trường mới "quyết đoán" hơn, có thể có sự phân chia quan hệ đối với Trung Quốc và Mỹ. Holger Schmieding, Nhà kinh tế trưởng tại Berenberg, cho rằng lập trường mới của châu Âu "có lẽ hướng nhiều hơn đến Trung Quốc".

"EU muốn chỉ ra rằng họ có thể đáp trả mạnh mẽ bất kỳ mối đe dọa nào từ bên ngoài. Vì vậy, EU có thể trưng bày và đánh bóng vũ khí của mình", ông nói và cho rằng mục tiêu cuối cùng của EU muốn tìm thấy sự đồng thuận với Mỹ.

Là một phần của kế hoạch mới, EU muốn hồi sinh WTO, bao gồm cả việc khôi phục cơ quan phúc thẩm của tổ chức này, để các nước có thể giải quyết bất kỳ tranh chấp còn tồn đọng nào. Các ý tưởng cải cách khác đối với WTO là: tăng cường tính minh bạch trong thực tiễn thương mại của các thành viên; là diễn đàn cập nhật các quy tắc về thương mại kỹ thuật số; và có các thỏa thuận "đa phương" để tạo thuận lợi hơn trong các đàm phán thỏa thuận mới.

"Tất cả phụ thuộc vào hướng đi, với sự quyết đoán của họ", Erik Jones, Giáo sư tại Đại học Johns Hopkins nói về cách Mỹ có thể phản ứng với cách tiếp cận mới này. Theo ông, chính quyền Biden rõ ràng quan tâm đến việc khôi phục mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương, như một công cụ để đối phó hiệu quả hơn với Trung Quốc. Chính quyền Biden cũng mong muốn khởi động lại WTO.

"Tuy nhiên, nếu trọng tâm cho sự quyết đoán của EU là vào chính sách thương mại của Mỹ hoặc các ngành công nghệ, thì tôi không mấy lạc quan về việc họ sẽ nhận được những phản ứng dễ chịu từ Mỹ", vị chuyên gia dự báo.

Ủy ban châu Âu cũng sẽ phải xem xét tầm quan trọng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với thương mại châu Âu vì nó hỗ trợ cho cách tiếp cận mới của khối. Dữ liệu được công bố vào đầu tuần này cho thấy, Trung Quốc đã soán ngôi Mỹ vào năm ngoái để lần đầu tiên trở thành đối tác thương mại lớn nhất của châu Âu.

Cả hai đã đạt được một thỏa thuận đầu tư mới vào tháng 12, nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các công ty châu Âu hoạt động tại Trung Quốc. Thỏa thuận được hoàn tất ngay trước khi Joe Biden nhậm chức vào cuối tháng 1.

"Cuộc khủng hoảng hiện tại không cho chúng ta lựa chọn nào khác ngoài việc hợp tác với các đối tác toàn cầu, bao gồm cả Trung Quốc", ông Dombrovskis tuyên bố.