DeepSeek và “Na tra 2” mang lại điều mà người trẻ cần nhất ngay lúc này
DeepSeek và “Na tra 2” mang lại điều mà người trẻ cần nhất ngay lúc này
Niềm tin có thể là điều khó nắm bắt, nhất là trong giai đoạn khó khăn. Ngay cả những người kiên trì nhất cũng cần một vài chiến thắng để xua tan sự nghi hoặc bản thân và lấy lại niềm tin vào tương lai.
Đây chính xác là điều mà mô hình trí tuệ nhân tạo DeepSeek R1 và bộ phim hoạt hình "Na Tra 2" đang mang lại cho người dân Trung Quốc. Cả hai sản phẩm đều ra mắt trước dịp Tết Nguyên đán vừa qua, tạo nên một làn sóng lạc quan hiếm hoi trong bối cảnh nền kinh tế đang trải qua giai đoạn suy thoái kéo dài. Nhiều người Trung Quốc lo sợ rằng tương lai của họ có thể giống như người Nhật trong thập niên 1990 bước vào thập kỷ mất mát.
Thành công của cả hai sản phẩm đều gây ấn tượng mạnh, chứng minh rằng Trung Quốc không chỉ là cường quốc sản xuất. Trong khi DeepSeek tạo ra một mô hình AI có khả năng lập luận gần ngang ngửa OpenAI nhưng với chi phí thấp hơn nhiều, "Na Tra 2" đang phá vỡ mọi kỷ lục phòng vé toàn cầu. Bộ phim kể về một đứa trẻ có ngoại hình xấu xí chiến đấu với quái vật và thần tiên đã mang về doanh thu khổng lồ 1.9 tỷ USD, trở thành phim có doanh thu cao nhất mọi thời đại trong nhóm phim không dùng tiếng Anh.
Bộ phim Na Tra 2
|
Với tầng lớp trung lưu, hai thành công này chứng minh rằng những đột phá sáng tạo không nhất thiết phải đến từ top 1% tinh hoa nhất. DeepSeek không xuất phát từ Đại học Thanh Hoa hay Phục Đán danh giá. Người sáng lập Lương Văn Phong tốt nghiệp từ Đại học Chiết Giang - một trường có uy tín nhưng chắc chắn không phải "Harvard của Trung Quốc".
Câu chuyện của Dương Vũ (biệt danh Jiaozi - "sủi cảo"), đạo diễn phim "Na Tra 2", thậm chí còn truyền cảm hứng hơn. Sinh ra tại một thành phố nhỏ ở tỉnh Tứ Xuyên, Dương được đào tạo để trở thành dược sĩ nhưng sớm nhận ra đam mê thực sự nằm ở lĩnh vực khác. Sau khi tốt nghiệp, anh ở nhà hơn 3 năm để tự học làm phim hoạt hình, trong bối cảnh gia đình vô cùng khó khăn: Cha qua đời và cả nhà phải sống nhờ vào khoản lương hưu ít ỏi 1,000 Nhân dân tệ (khoảng 138 USD) mỗi tháng của mẹ.
Câu chuyện của Dương chắc chắn đã chạm đến trái tim nhiều người. "Thanh niên ăn bám ở nhà" đã trở thành hiện tượng xã hội phổ biến kể từ đại dịch, khi các chiến dịch siết chặt quản lý đối với các công ty công nghệ lớn và lĩnh vực bất động sản đã xóa sổ nhiều việc làm chất lượng mà sinh viên mới ra trường từng mơ ước. Các bậc phụ huynh lo lắng không biết khi nào và bằng cách nào con cái họ có thể tìm được chỗ đứng trong xã hội.
Tinh thần bất khuất và tình yêu thương của cha mẹ là hai chủ đề xuyên suốt bộ phim. Na Tra, đứa trẻ quái vật đứng ở tầng đáy thấp nhất trong hệ thống thần thoại Trung Hoa, đã tuyên bố rằng số phận nằm trong tay chính mình khi chiến đấu với những thế lực mạnh hơn. Mẹ của Na Tra luôn ủng hộ con trai, kiên quyết rằng con mình không được thỏa hiệp ngay cả khi mạng sống của bà bị đe dọa. Có lẽ Dương đã đưa những trải nghiệm cá nhân vào kịch bản của mình.
DeepSeek và "Na Tra 2" chính là những gì người Trung Quốc cần lúc này: Lời nhắc nhở rằng mỗi người vẫn có thể vạch ra con đường riêng mà không cần phải sinh ra trong gia đình quyền thế hay tốt nghiệp từ những trường danh giá nhất, ngay cả khi tăng trưởng kinh tế đang chậm lại, bất bình đẳng gia tăng và nhiều người cảm thấy con đường đến thành công ngày càng hẹp.
Điều này có lẽ giải thích tại sao cổ phiếu công nghệ Trung Quốc đang vẫn tăng bất chấp căng thẳng thương mại với Mỹ lại bùng phát và chính quyền Trump đang tìm cách thắt chặt kiểm soát chip đối với Trung Quốc. Các nhà đầu tư Trung Quốc đại lục đã "bắt đáy" khi cổ phiếu công nghệ tại Hồng Kông dao động trước những tin tức tiêu cực. Trong tâm trí họ, DeepSeek đã chứng minh rằng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu không hiệu quả, và Trung Quốc vẫn có thể trở thành thị trường tăng trưởng một lần nữa. Hành vi này hoàn toàn trái ngược với mùa thu năm ngoái, khi họ nhanh chóng chốt lời sau khi Chính phủ không biến lời hứa kích thích kinh tế thành hành động cụ thể.
Hãy nghĩ xem, một "thanh niên ăn bám ở nhà" đam mê phim hoạt hình đã trở thành triệu phú khi theo đuổi niềm đam mê của mình. Nhiều người trong chúng ta đều có thể nhận ra hình ảnh "Peter Pan" đó trong chính gia đình hoặc bạn bè mình. Đây chính là nguồn động lực to lớn.
*Bài viết thể hiện quan điểm của Shuli Ren trên Bloomberg Opinion
Vũ Hạo (Theo Bloomberg)
3/8/2025 8:00:00 AM