Tín hiệu phân kỳ: Đừng nên “cầm đèn chạy trước ô tô”!

Tín hiệu phân kỳ: Đừng nên “cầm đèn chạy trước ô tô”!

Trường phái phân tích kỹ thuật chú trọng vào việc phản ứng (react) với biến động thị trường hơn là dự báo (predict). Điếu này đặc biệt quan trọng khi nhà đầu tư sử dụng các tín hiệu cảnh báo (alert signal) như phân kỳ.

Tìm hiểu chung về phân kỳ (Divergence)

Phân kỳ (Divergence) là tín hiệu xuất hiện khá phổ biến trên thị trường. Phân kỳ có thể chia làm 2 loại là phân kỳ giá lên và phân kỳ giá xuống. 

Phân kỳ giá lên là hiện tượng giá liên tục giảm và tạo đáy sau thấp hơn đáy trước (Lower Lows), trong khi đó chỉ báo dao động lại tạo đáy sau cao hơn đáy trước (Higher Lows). Đó là tín hiệu cảnh báo cho thấy xu hướng giảm đang yếu dần và khả năng giá đang hình thành đáy là khá cao.

Phân kỳ giá xuống là hiện tượng giá liên tục tăng và tạo đỉnh sau cao hơn đỉnh trước (Higher Highs), trong khi đó chỉ báo dao động lại tạo đỉnh sau thấp hơn đỉnh trước (Lower Highs). Đó là tín hiệu cảnh báo cho thấy xu hướng tăng đang yếu dần và khả năng giá đang hình thành đỉnh là khá cao.

Trong thực tế thì phân kỳ không chỉ có 2 đoạn như các hình ảnh mô tả trong lý thuyết mà có thể có nhiều đoạn hơn. Phân kỳ 2 đoạn là dạng phân kỳ có 2 đỉnh (đáy) được hình thành. Tương tự như vậy, phân kỳ tam đoạn (tam phân kỳ), phân kỳ tứ đoạn (tứ phân kỳ)… thì số lượng các đỉnh (đáy) hình thành lần lượt là 3, 4,… Phân kỳ tam đoạn, tứ đoạn… thường có độ tin cậy cao hơn phân kỳ 2 đoạn.

Đặc biệt, trong thực tế còn ghi nhận một dạng tín hiệu khác gọi là phân kỳ kép. Một phân kỳ giá theo khung thời gian ngắn cộng hưởng với một phân kỳ giá theo khung thời gian dài hơn sẽ tạo ra một phân kỳ kép. Khi phân kỳ kép xuất hiện sự biến động của giá sau đó sẽ rất mạnh. Tuy nhiên, đây là dạng phân kỳ rất hiếm gặp.

Triển vọng thị trường hiện nay dưới góc nhìn phân kỳ

Tuần vừa qua, tín hiệu phân kỳ giá xuống đã xuất hiện giữa chỉ báo Stochastic Oscillator (số kỳ tính toán là 20, 5)^(*) và VN-Index. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là VN-Index chắc chắn sẽ quay đầu giảm điểm ngay vì về bản chất phân kỳ chỉ là một tín hiệu cảnh báo khả năng đảo chiều xu hướng chứ không phải là tín hiệu mua bán. Do đó, việc bán mạnh để thoát hàng bằng mọi giá là chưa cần thiết nếu chỉ mới xuất hiện tín hiệu phân kỳ như hiện tại.

Nhà đầu tư chỉ nên bán ra một phần danh mục để phòng ngừa rủi ro ngắn hạn. Phần còn lại nên chờ đợi những tín hiệu khác để xác nhận chắc chắn hơn.

Tuy nhiên, cần để ý rằng nếu VN-Index phá vỡ middle của Bolliger Bands trong những phiên tới thì nguy cơ đảo ngược xu hướng tăng trưởng ngắn hạn sẽ tăng lên mức cao.

Với tình trạng thị trường như hiện tại, người viết cho rằng Stochastic Oscillator có thể sẽ tiếp tục hình thành nên phân kỳ tam đoạn nếu thanh khoản vẫn duy trì trên mức trung bình 20 phiên (tương đương 99 triệu đơn vị) và middle của Bolliger Bands không bị phá vỡ.

(*) Lưu ý: Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, người viết cho rằng việc sử dụng chỉ báo kỹ thuật Stochastic Oscillator (20, 5) là phù hợp hơn vì thông số mặc định Stochastic Oscillator (5, 3) của MetaStock cho tín hiệu quá nhạy nên độ chính xác sẽ bị hạn chế.

Nguyễn Thanh Phú