Sống bế tắc ở Singapore

"Thời kỳ tăng trưởng thần kỳ đã qua. Các chính sách phổ biến rộng rãi về nhà ở và giáo dục đại chúng trong quá khứ nay nhường chỗ cho sự phân tầng lớn hơn", Irene Ng, phó giáo sư xã hội học tại NUS, nhận xét.

Từ khi giành độc lập vào năm 1965 tới năm 1973, mức tăng trưởng trung bình GDP hàng năm của Singapore đạt 12,7%. Ngay cả ở giai đoạn tăng trưởng chững lại từ năm 1973 đến 1979, nó vẫn đứng ở 8,7%, mức tương đối cao. Những năm gần đây, tốc độ tăng trưởng trung bình chỉ đạt 3% và năm nay, với ảnh hưởng từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, tăng trưởng hàng năm dự kiến rơi xuống mức dưới 1%.

Nhà xã hội học Tan Ern Ser từ NUS cho hay trong những năm 1970 và 1980, rất nhiều người từ nghèo khó đã tự vươn lên gia nhập tầng lớp trung lưu nhưng ngày nay, mọi thứ trở nên khó khăn hơn khi mà bằng cấp không còn quá nhiều giá trị như trước đây và nền kinh tế thường xuyên gặp bất ổn, rối loạn.

"Không ngạc nhiên nếu mọi người giờ đây cảm thấy khó khăn khi muốn tiến lên phía trước từ vị trí họ đang đứng, nơi không phải là nghèo đói như trong quá khứ", ông bình luận.

Bộ Phát triển Gia đình và Xã hội Singapore năm ngoái cho biết nước này đã làm tốt hơn hầu hết các quốc gia khác trong nỗ lực dịch chuyển xã hội. Ví dụ, 9 trên 10 học sinh đến từ 20% số hộ gia đình có thu nhập thấp nhất Singapore đã đạt tới ngưỡng giáo dục sau trung học, so với mức 5 trên 10 học sinh cách đây 15 năm.

Tháng trước, Bộ Tài chính Singapore công bố báo cáo về kết quả kinh tế - xã hội theo thế hệ. Báo cáo so sánh người Singapore ở độ tuổi 40 hiện nay với người ở độ tuổi 40 thuộc những thế hệ trước đó và nhận thấy rằng người ở độ tuổi 40 ngày nay "được giáo dục tốt hơn, có khả năng tìm việc cao hơn, thu nhập tốt hơn, tiết kiệm nhiều hơn, sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn".

Tuy nhiên, vẫn là vấn đề nếu người Singapore cảm thấy bị mắc kẹt giữa tầng lớp xã hội của họ. Theo Irene Ng, quan điểm của người dân Singapore về chính quyền lâu nay vẫn là họ "hỗ trợ để chúng ta tự giúp bản thân mình". Nếu một bộ phận xã hội cảm thấy họ không thể tiến lên dù đã làm việc chăm chỉ, niềm tin này sẽ tan vỡ.

Thực tế, 37,2% số người được hỏi trong cuộc thăm dò của NUS cho biết nếu các vấn đề kinh tế - xã hội không được giải quyết, nó có thể làm giảm mức độ tin tưởng với chính quyền.

Giới chuyên gia cho rằng ngoài việc cải thiện những vấn đề cơ bản như cơ hội việc làm, khả năng tiếp cận với giáo dục, nhà ở và nghề nghiệp, chính quyền cũng cần tạo ra nhiều lựa chọn và con đường hơn để người dân phát triển ra bên ngoài chuyên ngành và địa vực của mình.

Phó giáo sư Ng Kok Hoe từ Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu tại NUS, đánh giá nếu người dân Singapore cảm nhận rằng các chính sách công "không có sự thay đổi", họ sẽ dễ thấy thất vọng và bi quan.

Irene Ng gợi ý chính quyền nên cân nhắc lại chính sách để tái cân bằng các cơ hội. "Chúng ta có thể kiểm tra tính chuyển dịch đối với mọi chính sách quốc gia, liên kết các kết quả chính sách với tác động của chúng lên sự chuyển dịch xã hội", bà nói.

Teo You Yenn, nhà xã hội học tại Đại học Công nghệ Nanyang, nhận định các chuẩn mực nơi làm việc, các chính sách nhà ở và hạ tầng chăm sóc sức khỏe cần thay đổi để mọi người đều được tương thưởng xứng đáng với đóng góp của họ, bất kể địa vị kinh tế - xã hội.

Với Tan Ern Ser, sự thay đổi trong quan điểm quốc gia cũng là điều cần thiết, tranh xa khỏi Giấc mơ Singapore về sự dịch chuyển đi lên liên tục. "Hãy từ bỏ ý tưởng rằng chúng ta đang đi thang cuốn, chứ đừng nói tới thang máy", ông nhấn mạnh. "Có lẽ, quan trọng hơn cả, họ cần xác định điều gì là 'đủ tốt' với cuộc sống của họ".