“Hiện tượng” Petroland mở ra một câu chuyện lớn

18/04/2012 16:24

18-04-2012 16:24:48+07:00

“Hiện tượng” Petroland mở ra một câu chuyện lớn, liên quan đến lợi ích của cổ đông và việc thực thi chuẩn mực, chế độ kế toán của DN bất động sản.

* Thực hư lợi nhuận Petroland

Liên quan đến nghi vấn làm “xiếc” BCTC, CTCP Đầu tư hạ tầng và đô thị dầu khí (Petroland - PTL) đang đứng trước sức ép giải trình với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở GDCK TPHCM về việc thay đổi chính sách kế toán ghi nhận doanh thu. Phía sau chuyện này còn là nhiều câu chuyện khác về quyền lợi của cổ đông và việc thực thi chuẩn mực, chế độ kế toán của các DN bất động sản.

Trao đổi với ĐTCK, ông Bùi Minh Chính, Tổng giám đốc Petroland cho biết, việc thay đổi chính sách kế toán năm 2011 của Công ty được thực hiện theo đề nghị của Deloitte, đơn vị kiểm toán cho Petroland hai năm liên tục 2010, 2011. Hiện Công ty đang chờ ý kiến của phía Deloitte để hoàn thiện bản giải trình gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở GDCK TPHCM.

Cổ đông Petroland hết hy vọng cổ tức 2011

Với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng, khoản lợi nhuận lên tới 143 tỷ đồng sẽ là con số khá lý tưởng đối với DN thuộc “họ” bất động sản trong năm 2011 nếu như khoản nhuận này tách rời hoàn toàn với việc điều chỉnh giảm lợi nhuận của năm trước. Và có lẽ cổ tức năm 2011 của Petroland chắc cũng không xa với kế hoạch 18% mà Công ty đặt ra hồi đầu năm, nếu như không có sự điều chỉnh bất ngờ về chính sách kế toán.

Theo giải trình mới đây của Petroland về kết quả kinh doanh hợp nhất năm 2011 đã kiểm toán, việc thay đổi chính sách ghi nhận doanh thu của Petroland dẫn đến việc điều chỉnh số liệu so với các kỳ báo cáo trước, cụ thể doanh thu thuần năm 2011 đạt 744,3 tỷ đồng; lợi nhuận sau thuế đạt 126 tỷ đồng. Tuy nhiên, Quỹ lợi nhuận chưa phân phối năm 2011 có giá trị bằng 0, do ảnh hưởng của chính sách hồi tố, Công ty đã hạch toán các quỹ và chia cổ tức của năm 2010 và tạm ứng cổ tức năm 2011 với tỷ lệ bằng 4%. Do vậy, PTL không còn khả năng chia cổ tức năm 2011.

Rõ ràng, với chính sách kế toán mới, DN có được bản báo cáo tài chính năm 2011 với con số doanh thu và lợi nhuận khá đẹp, nhưng với cổ đông Petroland, mong đợi tỷ lệ cổ tức thêm ngoài con số 4% đã nhận của năm 2011 là không thực tế.

Nhiều DN bất động sản cũng hạch toán sai chuẩn mực kế toán

Theo ông Trịnh Đức Vinh, Trưởng phòng Kế toán doanh nghiệp, Vụ Chế độ kế toán và kiểm toán, Bộ Tài chính, việc ghi nhận doanh thu trong lĩnh vực xây dựng, bất động sản cần phân biệt như sau: nếu DN thực hiện hợp đồng với tư cách nhà thầu, thì việc ghi nhận doanh thu được tiến hành theo tiến độ thực hiện hợp đồng, tỷ lệ khối lượng xây dựng hoàn thành, được quy định tại Chuẩn mực kế toán số 15 - Hợp đồng xây dựng. Còn trong trường hợp DN làm chủ đầu tư dự án xây dựng thì việc ghi nhận doanh thu phải được thực hiện khi đã hoàn thành bàn giao sản phẩm cho khách hàng (đáp ứng được 5 tiêu chuẩn quy định tại Chuẩn mực kế toán số 14 - Doanh thu và thu nhập khác).

Tuy nhiên, theo ông Vinh, trên thực tế, các năm trước, nhiều DN trong ngành bất động sản, trong đó có cả những DN lớn như Hoàng Anh Gia Lai đều thực hiện ghi nhận doanh thu bán căn hộ trước khi dự án được hoàn tất. Sẽ không có nhiều rủi ro nếu như cách hạch toán này được thực hiện vào thời điểm thị trường bất động sản hưng phấn, cầu vượt cung, việc thu tiền của nhà đầu tư và thực hiện dự án được trôi chảy. Nhưng ở thời điểm thị trường bất động sản đóng băng, cách ghi nhận doanh thu này sẽ không đảm bảo nguyên tắc thận trọng, một trong những nguyên tắc quan trọng nhất của công tác kế toán, bởi lẽ khoản thu của khách hàng theo tiến độ hợp đồng chưa chắc chắn đã trở thành doanh thu của DN, bởi nhiều trường hợp, sau khi đã nộp tiền theo tiến độ được một hay nhiều đợt, khách hàng không còn khả năng theo tiếp tiến độ góp vốn của dự án nữa, nên chịu nộp phạt để rút vốn hoặc bỏ khoản tiền cọc góp vốn ban đầu.

Câu hỏi đặt ra là tại sao vào thời điểm Petroland lập báo cáo tài chính năm 2010, việc Công ty xin thay đổi phương pháp kế toán ghi nhận doanh thu đối với các dự án do Công ty làm chủ đầu sang hướng theo tiến độ hợp đồng lại không nhận được khuyến nghị nào từ phía công ty kiểm toán? Rồi 1 năm sau đó, chính công ty kiểm toán này lại yêu cầu Petroland thay đổi lại cách ghi nhận doanh thu?

Thừa nhận phần nào có lỗi trong việc để DN “nhầm lẫn” khi áp dụng chuẩn mực kế toán để ghi nhận doanh thu của việc bán hàng với các dự án chung cư những năm qua, ông Vinh cho biết, hiện Bộ Tài chính đang dự thảo Thông tư hướng dẫn thực hiện kế toán đối với hoạt động xây dựng, trong đó, tách bạch rõ trường hợp dự án do DN làm chủ đầu tư và DN làm nhà thầu xây dựng thì phải áp dụng phương pháp ghi nhận doanh thu cụ thể như thế nào. Dự kiến, thông tư này sẽ được ban hành vào cuối năm nay.

Phan Hằng

đầu tư chứng khoán