Nhật Bản: Sáu năm, bảy lần thay thủ tướng

Nhật Bản: Sáu năm, bảy lần thay thủ tướng

Cử tri Nhật Bản đã tích cực tham gia cuộc bầu cử hạ viện với mong muốn rằng đảng Dân chủ Tự do (LDP) và chủ tịch đảng này, cựu thủ tướng Shinzo Abe sẽ trở lại nắm quyền để thúc đẩy các chính sách quốc phòng cứng rắn hơn và có các chính sách kinh tế hiệu quả hơn, thay cho sự lãnh đạo kém hiệu quả của đảng Dân chủ Nhật Bản (DPJ) và đương kim thủ tướng Yoshihiko Noda.

Trong ngày 16.12, cuộc bầu cử bắt đầu từ 7 giờ và kết thúc vào 20 giờ (giờ địa phương), và kết quả sơ bộ cuộc bầu cử được công bố trên truyền hình cũng vào lúc 20 giờ cùng ngày. Theo đó, đảng LDP đã thắng lớn khi giành được 296 trong số 480 ghế hạ viện, trong khi đồng minh của đảng này New Komeito giành được 32 ghế. Đảng cầm quyền DPJ có thể chỉ giành được 65 ghế, trong khi đảng đảng Chấn hưng Nhật Bản (JRP) giành được 46 ghế. Chiến thắng của LDP mở đường cho việc hình thành một chính phủ mới có thái độ không khoan nhượng trong các tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc, có các chính sách năng lượng vẫn duy trì theo hướng phát triển điện hạt nhân, và có các chính sách tiền tệ liều lĩnh với các khoản chi ngân sách lớn để xử lý tình trạng giảm phát và phục hồi một đồng yen mạnh.

Chiến thắng nói trên đưa cựu thủ tướng Shinzo Abe, 58 tuổi, trở lại nắm quyền. Ông Abe từng giữ chức vụ này vào năm 2006 nhưng từ chức vào năm 2007 vì lý do sức khỏe. Lâu nay, ông luôn có quan điểm cứng rắn trong việc giải quyết các tranh chấp chủ quyền đảo Senkaku/ Điếu Ngư với Trung Quốc. Thậm chí, ông có chủ trương nới lỏng các giới hạn về mặt quân sự của hiến pháp thái bình 1947 nhằm tạo điều kiện cho Nhật Bản thể hiện vai trò quan trọng hơn trong việc bảo đảm an ninh quốc tế. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng khi trở lại nắm quyền, lãnh đạo của LDP sẽ sử dụng các biện pháp thực tế và ôn hòa hơn để giải quyết các vấn đề tranh chấp. Ông Abe trở thành thủ tướng thứ bảy lên nắm quyền trong sáu năm qua ở Nhật Bản.

Ông Abe đã kêu gọi đưa ra các khoản chi lớn và dễ dàng cho các hoạt động công để giải cứu nền kinh tế, nhưng chính sách nền tảng cho cuộc vận động tranh cử lần này của đảng LDP bị chỉ trích. Các nhà kinh tế gọi chính sách này là Abenomics có thể tạo ra tăng trưởng tạm thời và cho phép chính phủ tiến hành việc tăng thuế mua hàng trong năm 2014 để giúp đối phó với trình trạng nợ công cao gấp đôi GDP, nhưng không thể xử lý triệt để các các yếu kém vốn có và tạo ra tăng trưởng bền vững. Chính sách này cũng bị cho là sẽ có nguy cơ tạo ra các phản ứng khó lường cho thị trường nếu các nhà đầu tư nghĩ rằng Nhật Bản mất kiểm soát tài chính.

Kết quả bầu cử nói trên thể hiện sự thất vọng của người dân đối với đương kim thủ tướng Yoshihiko Noda của đảng DPJ, đảng nắm quyền từ năm 2009 với lời hứa là sẽ chú ý đến người tiêu dùng hơn là các công ty. Theo nhận xét của các cử tri, đảng DPJ đã thất bại trong việc thực hiện các cam kết đã đưa ra trong cương lĩnh hành động, đối phó với động đất, sóng thần và thảm họa hạt nhân hồi năm 2011, trong khi gặp nhiều phản đối khi tăng thuế mua hàng. Trong ba năm cầm quyền DPJ cũng gặp nhiều trở ngại vì nội bộ chia rẽ và nhiều đảng viên đã xin ra khỏi đảng, chuyển sang các đảng khác.

Tuy nhiên, cử tri Nhật cũng nghi ngại về sự trở lại cầm quyền và khả năng cải thiện tình hình đất nước của đảng LDP, đảng đã thất bại trong cuộc bầu cử năm 2009. Một trong những lo ngại của cử tri Nhật Bản là việc LDP có chính sách tiếp tục sử dụng năng lượng hạt nhân. Sự thiếu tín nhiệm của cử tri với hai đảng lớn đã góp phần làm xuất hiện một số đảng nhỏ ở Nhật Bản. Đảng JRP được thị trưởng thành phố Osaka, ông Toru Hashimoto thành lập thì tìm kiếm một sự lãnh đạo đất nước mạnh mẽ để đối phó với các thách thức trong khi vực đến từ Trung Quốc và Hàn Quốc. Đảng Ngày mai của Nhật Bản thì hướng đến việc đóng cửa các lò phản ứng hạt nhật trong vòng 10 năm tới, thay vì đợi đến năm 2030 như kế hoạch hiện hành.

Hùng Khương

sài gòn tiếp thị