TPP: Để bài học cũ... không lặp lại

TPP: Để bài học cũ... không lặp lại

Gia nhập Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) sẽ đưa lại khá nhiều cơ hội kinh doanh cho các DN VN, song cũng còn nhiều thách thức. Trong đó, dệt - may là một trong những lĩnh vực mà VN có lợi thế đáng kể.

Bởi riêng Mỹ đã chiếm 43% tổng kim ngạch XK của ngành, Nhật Bản chiếm 11%. Hiện dệt - may đang chịu khoảng 1.600 dòng thuế thì có tới 1.000 dòng thuế từ Mỹ và khi thực hiện theo TPP, nhiều dòng thuế sẽ giảm về 0%. TPP đang chiếm 60% tổng kim ngạch XK của ngành dệt - may.

Song, TPP cũng khiến các DN VN đối mặt với không ít thách thức. Để có được những lợi ích từ TPP, ngành dệt - may phải chấp nhận những quy định khá nghiêm ngặt về quy tắc xuất xứ, vấn đề cắt giảm thuế và năng lực cạnh tranh lâu dài. Với ngành chăn nuôi, thách thức lớn hơn cả khi gia nhập TPP ở cả ba phân ngành chính là lợn, gà và bò đều rất "đuối sức". Chăn nuôi gà VN không có khả năng cạnh tranh, kể cả gà thịt và gà đẻ trứng nên rất dễ bị xóa sổ.

Một DN chăn nuôi gà cho biết, chi phí sản xuất 1kg thịt gà (hơi) hiện khoảng 60.000 đồng. Giá bán nguyên con ra thị trường là 70.000 đồng/kg. Giá bán đã qua giết mổ là 110.000 đồng/kg. Trong khi gà NK chỉ có giá dưới 100.000 đồng/kg. Như vậy, gà NK càng nhiều, DN trong nước càng khó cạnh tranh.

Đối với chăn nuôi lợn, dù VN có ưu thế bởi người dân có thói quen sử dụng thịt tươi; tuy nhiên, xu hướng tiêu dùng này cũng sẽ nhanh chóng thay đổi và người dân chuyển dần sang việc sử dụng thịt đông lạnh... Với quy mô sản xuất nhỏ, không đồng đều, số lượng DN lớn ít, ngành chăn nuôi đang cần phải chuẩn bị với tốc độ và chất lượng nhanh hơn các ngành khác bởi nhiều thành viên TPP, đặc biệt là Mỹ, Canada, Australia, New Zealand là các nước có thế mạnh về XK sản phẩm chăn nuôi, trong khi các sản phẩm của VN có chất lượng kém và chưa XK được vào các thị trường lớn do “vướng” về quy mô và các rào cản kỹ thuật.Khi VN ký kết Hiệp định gia nhập WTO, chúng ta cũng chỉ ra hàng loạt cơ hội sẽ đến, song, sau 5 năm gia nhập đã có ý kiến cho rằng, VN rất giỏi "biến cơ hội thành thách thức".

Liệu với TPP, điều đó có tái diễn?Các DN VN sẽ khó có thể biến các cơ hội thành hiện thực và lại đối mặt với những thách thức lớn hơn nếu các DN, đặc biệt là các DN nhà nước, vẫn thờ ơ với chiến lược kinh doanh, "yên tâm" với một nền quản trị lạc hậu. Chẳng hạn, việc áp đặt quy tắc xuất xứ được coi là một thách thức nhưng điều đó lại buộc các DN phải tăng đầu tư vào khâu “thượng nguồn” như sợi, dệt, nhuộm, vải, tạo tiền đề phát triển bền vững. Không có chiến lược đầu tư cho sản xuất từ khâu đầu và "kê cao gối ngủ" với "phận gia công", chắc chắn cơ hội từ TPP sẽ không đến với DN dệt - may VN.

Rất có thể, với TPP, chúng ta sẽ "biến cơ hội thành thách thức" nếu các chính sách kinh tế vĩ mô không hướng vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của các DN, nếu vẫn coi hàng chục nghìn DN giải thể, phá sản trong một năm là "điều bình thường"; nếu thủ tục hành chính vẫn nhiêu khê, phiền hà, nạn tham nhũng vẫn phá tan sự minh bạch cần có trong quản lý doanh nghiệp.Từ nay đến khi TPP kết thúc đàm phán và tính từ thời điểm chờ quốc hội của 12 nước thành viên TPP phê chuẩn (kéo dài 12 - 18 tháng), không dài để các DN VN huy động nguồn lực, gia tăng đầu tư vào các khâu có tính quyết định trong việc phát triển lâu dài, bền vững. Vì vậy, tự bản thân các DN và các cơ quan quản lý nhà nước cần đặt ra "những việc cần làm ngay" để bài học cũ từ WTO không lặp lại.

Luật gia Vũ Xuân Tiền

lao động