Doanh nghiệp phản đối việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt nước có ga

Doanh nghiệp phản đối việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt nước có ga

Dự định áp thuế thuế tiêu thụ đặc biệt 10% lên nước ngọt có ga đang vấp phải sự phản ứng mạnh của các doanh nghiệp ngành này.

Tại diễn đàn Triển vọng ngành thực phẩm và đồ uống Việt Nam (Hà Nội, ngày 28-3), các doanh nghiệp ngành thực phẩm và đồ uống thuộc Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam (AmCham) và các chuyên gia đã lên tiếng phản đối dự định áp thuế tiêu thụ đặc biệt 10% lên nước ngọt có ga tại thị trường Việt Nam.

Dự định áp thuế này nằm trong một điều khoản trong dự thảo sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt dự kiến sẽ trình lên Quốc hội thời gian tới.

“Không một quốc gia nào áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ dựa riêng vào carbonate hóa (CO2 là thành phần chính trong nước ngọt có gas). Nếu áp dụng Việt Nam sẽ là quốc gia đầu tiên và duy nhất làm việc đó”, ông Sesto Vecchi, Luật sư điều hành Công ty Russin & Vecchi (Mỹ), nói.

Ông nói rằng điều này không công bằng với nhà đầu tư nước ngoài, bởi 88% thị phần nước ngọt có gas hiện nay tại Việt Nam do các công ty từ Mỹ sản xuất, và việc đánh thuế là đánh vào các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Sắc thuế này mang tính phân biệt và có thể bị phản đối vì đi ngược lại với nguyên tắc đối xử quốc gia với các cam kết về WTO.

Ông Mason Cobb, Chủ tịch Ban Y tế và sức khỏe thuộc Amcham Vietnam, còn cho rằng điều này là vô lý, bởi cơ quan quản lý dự kiến thuế sẽ đánh vào “nước ngọt có ga không đường.” Ông nói: “Điều này rất lạ, vì bao gồm cả thức uống có ga dành cho người ăn kiêng, có nghĩa nước ngọt không ga không đường sẽ không bị đánh thuế. Điều này có nghĩa là sắc thuế này sẽ đánh vào “ga” mà không phải “đường” (đường mới là thủ phạm đáng lo của sức khỏe). Chúng tôi không thấy bất cứ nơi đâu có sắc thuế nào tương tự. Việt Nam sẽ là quốc gia duy nhất đánh thuế trên cơ sở ga mà không phải đánh thuế lên đường”.

Về sức khỏe, mặc dù Hiệp hội Bia, Rượu và Nước giải khát Việt Nam (VBA) khi đề xuất sắc thuế này đã trích dẫn trên báo chí cho rằng ga gây ra các vấn đề về tiêu hóa, béo phì và loét dạ dày, nhưng các chuyên gia của AmCham đã trình bày các công trình nghiên cứu khoa học (bao gồm cả nghiên cứu đoạt giải Nobel) để phản biện luận điểm này.

“Thực tế CO2 không có hại cho sức khỏe, không phải là thủ phạm gây thay đổi độ pH và tỷ lệ axit trong dạ dày. Loét dạ dày gây ra bởi vi khuẩn trong khi đồ uống có ga còn tốt cho tiêu hóa. Một số nghiên cứu chuyên sâu còn cho thấy lượng CO2 riêng lẻ lại có lợi cho sức khỏe, chúng tôi sẵn sàng chia sẻ những kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng như khuyến khích các bạn đưa ra bằng chứng xác thực,” ông Sesto Vecchi nói.

Ông Mason Cobb nói rằng đề xuất chính sách thiếu cơ sở khoa học khiến đồ uống có ga bị hiểu lầm oan uổng. Các ý kiến cho rằng đồ uống có ga dẫn tới loãng xương là không đúng. Loãng xương do không uống đầy đủ sữa, chứ không phải là đồ uống có ga.

“Không có bằng chứng rõ rệt về việc nước có ga có tác hại xấu. Hai việc có đường và có ga là rất khác nhau. Có đường còn có hại hơn có ga, tức hiểu như thế có nghĩa nó không đúng đắn và chính đáng về mặt khoa học.”

Về mặt đánh thuế nhằm có lợi cho ngân sách, các doanh nghiệp AmCham cho rằng đây là "thuế lũy thoái." Thuế này sẽ chuyển sang cho người tiêu dùng.

TS. Trần Kim Chung, Viện phó Viện nghiên cứu và quản lý Kinh tế Trung ương, trình bày một nghiên cứu giả định mức thuế này được áp dụng, nếu thuế tiêu thụ đặc biệt được tính theo giá nhà máy thì mức thu của Chính phủ đạt 8,46 triệu đô la Mỹ. Việc thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có ga làm công nghiệp đồ uống mất đi 40,5 triệu đô la Mỹ và nền kinh tế giảm 12,1 triệu đô la Mỹ. Sản lượng đồ uống tại Việt Nam giảm 0,58% và GDP có thể giảm 0,01%.

Giám đốc Viện nghiên cứu kinh tế London, ông Christopher Snowdon nói, 14 quốc gia từng cân nhắc và bỏ quyết định này. Nước ngọt có ga chủ yếu được sản xuất bởi các công ty nước ngoài. Nước ngọt không ga chủ yếu được sản xuất bởi các công ty trong nước. Bên cạnh các công ty nước ngoài sản xuất nước giải khát có ga, thuế này cũng sẽ trực tiếp tác động tiêu cực đến việc làm của các nhà cung cấp (như người trồng mía, ngành đường, công ty bao bì và các nhà cung cấp khác trong chuỗi cung ứng) cũng như các đơn vị kinh doanh bán lẻ, những người bán sản phẩm nước giải khát có ga.

Tác động trong trường hợp này cho cả chuỗi cung ứng, người tiêu dùng, nền kinh tế và công ăn việc làm chứ không riêng nhà sản xuất. Người tiêu dùng là người cuối cùng phải chịu chứ không phải doanh nghiệp. Do đó, việc áp mức thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt có ga là một câu hỏi đáng suy nghĩ về góc độ kinh tế.

Hồng Phúc

tbktsg