Sắc màu chứng khoán
Sắc màu chứng khoán
Thị trường chứng khoán (TTCK) thật thú vị, là nơi chứa đựng nhiều luồng quan điểm, thậm chí trái ngược hoàn toàn. Có thể thấy rằng, không có đúng, cũng chẳng có sai và mọi giá trị định tính hay định lượng chỉ mang tính thời điểm.
Những ý kiến nhận định và tư vấn, phân tích và dự đoán, bình luận và mổ xẻ là những câu chuyện đã được các chuyên gia kể nhiều rồi. Người viết cũng không lạm bàn thêm nữa vào những ngày cuối năm này vì e rằng dư thừa, mà xin được buông vài dòng xúc cảm trôi theo dòng chảy của thị trường cuối năm.
Nào, chúng ta hãy thư thả bỏ sang bên VN-Index và HNX-Index rực lửa của những ngày qua để nhìn lại một năm qua. Thị trường chứng khoán luôn đầy rẫy Rủi ro và Bất ổn, nhưng đi kèm với đó, phần thưởng của rủi ro rất hậu hĩnh là Lợi nhuận, hay nhiều khi là Siêu lợi nhuận.
Có thể nói đó là những công cụ kiểm chứng và thử thách khá chính xác đối với kiến thức, tâm lý, bản lĩnh và kinh nghiệm trận mạc của tất cả thành viên “tham chiến” trên thị trường. Chính Tâm thế và Ứng xử của nhà đầu tư trước Rủi ro-Bất ổn-Lợi nhuận đã phối nên các sắc màu của bức tranh chứng khoán, giúp thị trường luôn luôn vận động cùng nhịp với cuộc sống.
Vui mừng-lo âu, hồ hởi-e dè, hy vọng và thất vọng, thậm chí tuyệt vọng! Một năm nếm trải cùng các cung bậc của thị trường chứng khoán. Sau những chuỗi ngày ngày thăng hoa miệt mài từ quý 3/2013 đến cuối tháng 3/2014, thị trường đã mệt mỏi bước vào vùng điều chỉnh. Điểm nhấn của quãng thời gian sau đó là sự kiện giàn khoan HD981 của Trung quốc khi ngạo ngược tiến vào vùng biển của Việt Nam, đã gần như nhấn chìm toàn thị trường. Một kỷ lục buồn cho TTCK Việt Nam từ ngày khai sinh và đã khiến không ít nhà đầu tư nghĩ rằng nó khó lòng gượng dậy được.
Bước qua những thăng trầm như những lữ khách trên con đường chứng khoán luôn gập gềnh, nhà đầu tư trụ lại sẽ nhận thấy sức sống của nó thật mãnh liệt và nhiều khi còn lung linh đầy sắc màu hấp dẫn.
Chúng ta cần hiểu rằng, vạn vật trong vũ trụ luôn thay đổi, không có gì tồn tại vĩnh viễn để không bị thất vọng hay hoảng sợ trước những biến động của thị trường chứng khoán. Qua những “cuộc chiến” trên thị trường, các nhà đầu tư tích lũy được kiến thức và kinh nghiệm quý báu và nhiều trường hợp là xương máu, luyện rèn bản lĩnh vững vàng hơn, học tập sự khéo léo và chút ít kỹ năng tạm gọi là chiêu trò có thể tâm sự với thị trường.
Bên cạnh tất cả còn là sự may mắn. Và, nếu loại trừ đi yếu tố khách quan này, đầu tư chứng khoán không phải chỉ là những phép tính chính xác, nó là khoa học kết hợp với nghệ thuật. Khoa học trong tư duy và vận dụng kiến thức để nghiên cứu thị trường chung và các cổ phiếu riêng; khoa học trong việc thu thập, phân tích và xử lý thông tin cho việc đầu tư vì trong thế giới tràn ngập thông tin như hiện nay thì khả năng xử lý thông tin sẽ là một trong những yếu tố mang tính quyết định của thành công. Nghệ thuật là sự uyển chuyển, khéo léo và linh hoạt, thích ứng với thị trường luôn thay đổi để ra các quyết định đầu tư, đôi khi chỉ là trong khoảnh khắc bằng linh cảm và trực giác. Vì, trong những thời điểm nhạy cảm chỉ cần 1 giây phút thôi thì bộ mặt thị trường đã khác đi nhiều rồi.
Khả năng thích ứng cũng chính là khả năng tùy biến và thuận theo điều kiện ngoại cảnh để tồn tại và phát triển trên thị trường vốn rất khắc nghiệt, đặc biệt là trong giai đoạn khủng hoảng tài chính toàn cầu vừa qua.
Điều tuyệt diệu của thị trường cũng chính là sự biến động không ngừng nghỉ, sắc màu của nó dù ở các gam rực rỡ hay có lúc lạnh lẽo luôn vẫn luôn ẩn chứa sự hấp dẫn mang màu sắc bí ẩn, tùy thuộc vào cách nhìn nhận và khả năng cảm thụ bức tranh chứng khoán của mỗi nhà đầu tư.
Xen lẫn giữa các gam màu chủ đạo tại mỗi thời điểm cụ thể của thị trường vẫn là những nét chấm phá khác biệt, mà một trong những họa sĩ chính là các “đội lái”, theo cách gọi dân dã của dân chứng khoán Việt Nam. Đội lái là một phần không thể thiếu của thị trường, dù ở bất cứ thị trường nào đi chăng nữa. Chỉ khác nhau ở quy mô và đôi khi là sự liều lĩnh và mạo hiểm tùy theo khuôn khổ hoạt động của mỗi thị trường.
Thị trường đều thừa nhận rằng bút pháp của họ luôn tạo ra nét vẽ vô cùng “phóng khoáng”, nhiều thú vị, tạo nên bức tranh hoàn chỉnh cho thị trường. Bức tranh của “đội lái” trên thị trường được dành riêng cho cho chính họ và những người có khẩu vị rủi ro khá đậm đà, đám đông cũng có nhiều người được hưởng lợi theo nếu…nhanh chân vào-ra.
Thị trường chứng khoán cũng là một trong những nơi thể hiện rõ nét nhất đặc điểm xin được tạm gọi là văn hóa đầu tư. Tại đó, mỗi hành động tham gia, nghiên cứu, xét đoán, ra quyết định và thực hiện các giao dịch mua-bán, chốt lời hay cắt lỗ đều có dấu ấn văn hóa của mỗi nhà đầu tư trong đó. Đặc điểm văn hóa âm thầm chi phối cách thức tư duy và hành động của mỗi nhà đầu tư mà bản thân họ hầu như không để ý. Trên cơ sở văn hóa đó, nhà đầu tư đều hành động cân nhắc mức độ rủi ro-lợi ích khi ra quyết định, và sau đó là sẵn sàng đón những khó khăn xảy đến. Nhưng tựu trung lại, ngoài kiến thức, văn hóa cũng sẽ giúp nhà đầu tư hiểu và trả lời được những câu hỏi: tại sao đầu tư? mua cổ phiếu nào? khi nào mua? mua ở đâu? và, giao dịch thế nào?
Đó là những đặc điểm riêng có, những nét khác biệt của các nhà đầu tư trên thị trường giúp thị trường luôn vận hành, dù ở điều kiện nào. Những đặc điểm đó làm nên sự hấp dẫn bí ẩn của thị trường vì bản chất của nó là phải luôn biến động – thực chất là sự vận động để tồn tại và phát triển. Nếu nó ổn định, phẳng lặng và đa số nhà đầu tư dự đoán được, thấy trước được những bước đi ngẫu nhiên của nó thì sao nhỉ?
Thôi, nói như Thiền sư Thích Nhất Hạnh rằng “Sự hiểu biết có nghĩa là vứt đi kiến thức của bạn” thì đôi khi có lẽ cũng cần vứt cả đi kiến thức lẫn chứng khoán để tận hưởng một hơi thở êm nhẹ như chiếc lá nhỏ rơi vào hư vô lúc này đã để ngày mai ta lại tùy thuận và nhẹ nhàng rảo bước thong dong đồng hành gã Thị trường.
Cuối năm, vài dòng lan man không đầu không đuôi của một kẻ lãng du chứng khoán.
Chúc tất cả các bạn hữu một năm mới thành công!
Nguyễn Thanh Hà
