Thứ trưởng Công thương: 'TPP còn ba nút thắt'
Thứ trưởng Công thương: 'TPP còn ba nút thắt'
Theo Thứ trưởng Trần Quốc Khánh, các nước tham gia Hiệp định đối tác kinh tế Xuyên Thái Bình Dương đang nỗ lực nối lại hội nghị cấp bộ trưởng trong tháng 9 để giải quyết vấn đề cơ bản là ôtô, sữa và sở hữu trí tuệ.
Bên lề chuyến làm việc với Cơ quan đại diện Thương mại Mỹ (USTR) tại Washington, Thứ trưởng Công Thương Trần Quốc Khánh, Trưởng đoàn đàm phán TPP của Việt Nam đã trả lời báo chí xung quanh tiến trình Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương.
- Ông đánh giá thế nào về kết quả hội nghị Bộ trưởng các nước tham gia TPP vừa kết thúc tại Hawaii?
Thứ trưởng Trần Quốc Khánh trả lời phỏng vấn tại Mỹ. Ảnh: VOV
|
- Sau khi Mỹ có được quyền đàm phán nhanh (TPA), tất cả các nước đều đã hết sức nỗ lực tại Hawaii để xử lý các vấn đề tồn đọng nhằm kết thúc đàm phán. Các bộ trưởng, vì vậy, đã đạt được thỏa thuận về gần như tất cả các vấn đề, kể cả các lĩnh vực khó như đầu tư, dịch vụ tài chính, môi trường, doanh nghiệp nhà nước...
Tuy nhiên, đàm phán vẫn chưa thể kết thúc vì còn 3 nội dung quan trọng chưa đạt được đồng thuận.
Thứ nhất là mở cửa thị trường ôtô. Mỹ và Nhật đã đạt được thỏa thuận về chuyện này nhưng Mexico và Canada chưa nhất trí do thỏa thuận này cho phép Nhật Bản được hưởng quy tắc xuất xứ linh hoạt hơn quy tắc xuất xứ trong Hiệp định Thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA).
Ôtô Nhật Bản được hưởng quy tắc xuất xứ linh hoạt, tức là có thể sử dụng phụ tùng, linh kiện sản xuất ngoài TPP, thì xe Nhật sẽ có sức cạnh tranh lớn hơn và sẽ có thêm thị phần trên thị trường Mỹ, ảnh hưởng tới Mexico và Canada.
Trong khi đó, đối với Nhật Bản, mặt hàng ôtô lại có tầm quan trọng đặc biệt nên một khi đã phải đưa ra rất nhiều nhượng bộ về nông sản để đổi lấy việc mở cửa thị trường ôtô, họ sẽ không chấp nhận lùi bước. Có thể nói đây là nguyên nhân cơ bản khiến Hội nghị Bộ trưởng tại không thể kết thúc thành công.
Thứ hai là mở cửa thị trường sữa, mặt hàng quan trọng đối với Australia và New Zealand. Tuy nhiên, bản chào của một số nước cho Australia và New Zealand vẫn còn quá khiêm tốn nên cả hai nước này đều chưa chấp nhận.
Thứ ba là sở hữu trí tuệ. Đàm phán sở hữu trí tuệ vẫn còn một số vấn đề chưa kết thúc nhưng nổi bật nhất là thời gian bảo hộ độc quyền dữ liệu thử nghiệm cho thuốc sinh học (sinh dược). Do có đặc thù riêng nên sinh dược rất khó dùng bằng sáng chế để bảo hộ nên các nhà sản xuất sinh dược đề nghị kéo dài thời gian bảo hộ độc quyền dữ liệu thử nghiệm so với thông lệ chung là 5 năm. Mỹ đề nghị 12 năm nhưng tất cả các nước đều phản đối.
Một số vấn đề khác, trong đó có dệt may, cũng chưa đạt được đồng thuận nhưng do số lượng các nước liên quan ít hơn ba vấn đề kia nên không được truyền thông đề cập nhiều.
- Thông tin từ Bộ Công Thương cho biết Việt Nam đã kết thúc đàm phán song phương với tất cả các nước, trong khi Thứ trưởng từng nói vấn đề dệt may vẫn còn chưa xong. Điều này được hiểu như thế nào?
- Trong đàm phán TPP, đàm phán song phương được dùng để chỉ các vấn đề thuần túy song phương, không liên quan tới các nước khác. Dệt may, do tính chất đặc thù của nó, là vấn đề đa phương, liên quan nhiều nước. Giày dép và một số vấn đề khác cũng vậy.
Chúng ta có thể trao đổi song phương với các nước có liên quan nhưng kết quả thảo luận với từng nước vẫn phải đưa ra hội nghị đa phương xem xét. Chỉ khi nào có được đồng thuận đa phương thì những vấn đề đó mới được coi là kết thúc.
- Đang có những lo ngại đàm phán TPP sẽ không đi đến thỏa thuận cuối cùng trong năm nay, ông nói gì về khả năng này?
- Khả năng tổ chức Hội nghị Bộ trưởng tiếp theo vào cuối tháng 8 là khó vì các nước cũng cần thời gian để thảo luận song phương về các nội dung khó còn tồn đọng, trong đó có những vấn đề mà tôi đã đề cập. Theo tôi được biết thì các bên liên quan đang có các cuộc trao đổi ở cường độ rất cao.
Như Bộ trưởng Andrew Robb của Australia đã nói, các nước đã đi được "98% chặng đường" nên tôi tin là không nước nào muốn bỏ lỡ cơ hội có được Hiệp định trong năm nay.
Nếu để muộn quá, Mỹ sẽ không kịp trình Hiệp định ra Quốc hội của họ trước khi bắt đầu chiến dịch tranh cử tổng thống vào năm 2016. Do vậy, cá nhân tôi cho rằng không thể tổ chức Hội nghị Bộ trưởng muộn hơn tháng 9.
Nếu được tổ chức, đây thực sự là hội nghị Bộ trưởng cuối cùng, có tính quyết định. Vì vậy, nếu các nước đồng thuận tổ chức sự kiện này thì có thể tin là đã có kết quả đáng khích lệ trong trao đổi song phương trước đó. Rủi ro có thể vẫn còn nhưng nếu tổ chức được thì xác suất thành công là rất cao.
Đoàn đàm phán Việt Nam, vì vậy, vẫn đang tích cực trao đổi song phương với Mỹ và một số nước khác để bảo đảm tối đa các quyền lợi cốt lõi của Việt Nam trước khi bước vào Hội nghị Bộ trưởng cuối cùng này.
Kỳ Duyên
