Doanh nghiệp lại “gặp khó” vì mức đóng BHXH mới

Doanh nghiệp lại “gặp khó” vì mức đóng BHXH mới

Từ ngày 1/1/2018 trở đi, mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) sẽ dựa trên mức lương, phụ cấp và nhiều khoản bổ sung khác. Mức đóng mới này được nhận định sẽ khiến chi phí của doanh nghiệp (DN) “phình to”, đồng thời gia tăng lao động mất việc.

Từ ngày 1/1/2018 trở đi, mức đóng BHXH sẽ dựa trên mức lương, phụ cấp và nhiều khoản bổ sung khác.

Xung quanh những ý kiến đa chiều về mức chênh lệch trong tăng trưởng lương tối thiểu và năng suất lao động tại VN, nhiều chuyên gia và DN lại tỏ ra lo lắng trước áp lực từ cách tính mức đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) mới sẽ được áp dụng từ 1/1/2018 tới đây.

Không tính trên tổng thu nhập

Cụ thể, theo TS. Nguyễn Viết Cường - Phó viện trưởng Viện chính sách công và quản lý, từ 1/1/2018, chúng ta sẽ đóng trên tổng thu nhập, khi đó tác động sẽ lớn hơn rất nhiều so với việc tăng lương tối thiểu. “Ông Mai Đức Chính - Phó Chủ tịch Tổng liên đoàn lao động Việt Nam từng cho biết, mức lương 10 triệu đồng của các cặp vợ chồng ở khu công nghiệp đã là “rất khó để sống". Như vậy, mới mức đóng BHXH trên mức lương hơn 3 triệu đó đã là khó khăn cho người lao động, vậy sắp tới người lao động sẽ phải đóng trên cả 7 triệu còn lại thì thu nhập của họ sẽ ra sao?”, ông Cường đặt vấn đề.

Phó viện trưởng Viện chính sách công và quản lý phân tích, chỉ trong thời gian ngắn tới, người lao động sẽ thay đổi thu nhập vì phải đóng thêm bảo hiểm. Tạm thời chưa tính đến các khoản phúc lợi sau này thì việc tăng thêm các khoản thu vào căn cứ tính mức đóng BHXH là vấn đề lo lắng không chỉ đổi với DN mà còn với người lao động khi thu nhập thay đổi. Lúc đó sẽ vừa có ảnh hưởng đến tổng cung, vừa ảnh hưởng đến tổng cầu.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Duy Cường - Vụ Phó Vụ Bảo hiểm xã hội (Bộ LĐ-TB&XH), theo quy định của Luật BHXH năm 2014, từ ngày 1/1/2018, mức đóng BHXH bắt buộc sẽ gồm mức lương, phụ cấp và các khoản bổ sung khác. “Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là mức đóng BHXH sẽ được tính trên tổng thu nhập. Tức là việc đóng BHXH sẽ không phải tính trên mức lương cộng với tất cả các khoản phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác” - ông Nguyễn Duy Cường nói.

Theo đại diện Vụ BHXH, các nội dung đóng BHXH đã được quy định rõ tại Điều 30 của Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH. “Theo đó, chỉ những nhóm phụ cấp lương xác định được cùng mức lương, có tính thường xuyên và ổn định sẽ được tính đóng BHXH. Còn những khoản phụ cấp lương gắn với kết quả làm việc của người lao động và có tính biến động thì sẽ không tính đóng BHXH” - ông Nguyễn Duy Cường lý giải.

Tương tự với khoản bổ sung khác, Vụ phó vụ BHXH cho rằng, chỉ những khoản được xác định cùng với tiền lương, có tính ổn định thì sẽ được làm căn cứ tính đóng BHXH. Với các khoản bổ sung khác không xác định được ngay với mức lương và phụ thuộc vào kết quả lao động thì không tính đóng BHXH.

Còn theo BHXH Việt Nam, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc thấp nhất bằng mức lương tối thiểu vùng, cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở theo quy định của Chính phủ.

Doanh nghiệp “đau đầu”

Mặc dù mức đóng BHXH không phải tính trên tổng mức thu nhập của người lao động, tuy nhiên việc tăng thêm các khoản phụ cấp cũng được đánh giá là sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến chi phí của DN cũng như “túi tiền” của người lao động. Nói như TS. Phùng Đức Tùng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Mekong, khi áp theo mức đóng mới từ năm 2018, các khoản đóng BHXH không chỉ là lương trên hợp đồng mà còn cả trên các khoản trợ cấp, phụ cấp, các khoản tính vào thu nhập. Kể cả trừ 14 khoản mới được Bộ LĐ-TB&XH ban hành thì thu nhập người lao động sẽ thay đổi khi phải đóng thêm. Trong khi đó, DN cũng sẽ phải gánh thêm khoản chi phí khá lớn với cách tính mới này.

Theo kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Phát triển Mekong thực hiện hồi tháng 8/2016, với tỷ lệ đóng các loại bảo hiểm trên lương được quy định như hiện nay thì tỷ lệ trích nộp các loại bảo hiểm trên tổng thu nhập thực tế (bao gồm lương, phụ cấp và các khoản bổ sung) của người lao động tham gia vào khoảng 20%, trong đó người lao động đóng 6,1% và DN đóng 13,9%.

Như vậy, theo quy định mới, nền đóng BHXH sẽ là tiền lương, phụ cấp và các khoản bổ sung thay vì chỉ là tiền lương như hiện nay thì chi phí đóng các loại bảo hiểm của DN cũng như người lao động sẽ tăng lên. Dự báo, tỷ lệ lao động có tham gia BHXH ở DN sẽ giảm khoảng 1,8% trong ngắn hạn và 5,2% trong dài hạn. Đồng thời, DN có thể giảm cầu lao động khu vực chính thức. Số lao động mất việc ở khu vực chính thức (DN có thể sa thải hoặc chuyển thành lao động bán thời gian để ko phải đóng các khoản bảo hiểm) tương ứng được dự báo là 131 nghìn và 371 nghìn người. Lợi nhuận của DN cũng có thể bị giảm sút ít nhất là trong ngắn hạn khi mà DN không thể tăng được giá bán sản phẩm.

Chia sẻ với báo chí, ông Trần Văn Lĩnh - Chủ tịch Công ty Thuỷ sản Thuận Phước cho biết, chi phí đóng BHXH hiện nay ở Việt Nam đã quá cao, thuộc hàng cao nhất khu vực ASEAN, chưa kể 3% phí công đoàn. Do vậy, dù mới đóng chi phí BHXH trên lương danh nghĩa (lương tối thiểu) như hiện nay thì cũng đã là một gánh nặng cho DN.

“Sắp tới, với mức đóng BHXH mới kể từ đầu năm 2018, DN sẽ còn lao đao hơn. Mặc dù chưa có tính toán cụ thể về khoản chi phí sẽ “đội” lên khi áp dụng cách đóng BHXH mới, song đó sẽ là con số không nhỏ đối với DN hàng nghìn lao động như Thuận Phước”, ông Lĩnh chia sẻ.

Do đó, TS. Phùng Đức Tùng kiến nghị, có thể có cách đóng BHXH linh hoạt với từng loại hình DN và người lao động. “Mức đóng có thể theo bậc tuổi, dưới 30 tuổi đóng BHXH ở mức thấp, từ 30 - 40 tuổi đóng cao hơn, 40 - 50 tuổi cao hơn nữa và từ 50 - 60 tuổi mức đóng giảm đi. Bởi việc đánh một tỷ lệ cố định trên thu nhập cho mọi đối tượng của BHXH là “không ổn”, những người mới đi làm họ rất cần tiền để đáp ứng cho các nhu cầu trước mắt hơn là đầu tư cho tuổi già”, TS Tùng phân tích.

http://enternews.vn/doanh-nghiep-lai-gap-kho-vi-muc-dong-bhxh-moi-117212.html