Cán cân quyền lực tại Bibica ra sao sau 3 năm tạm “đóng băng”?

06/04/2016 09:13

06-04-2016 09:13:02+07:00

Đã ba năm trôi qua kể từ khi CTCP Bibica (HOSE: BBC) tạm gác lại mâu thuẫn nội bộ cũng như việc bầu lại Hội đồng quản trị (HĐQT) để ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh. Tình hình tại đây ra sao và mâu thuẫn nội bộ đã được giải quyết như thế nào ắt hẳn là câu hỏi được quan tâm!

Hồi hộp chờ ĐHĐCĐ thường niên 2016

Đặt chân vào BBC từ cuối năm 2007 sau khi mua khoảng 30% vốn, Công ty TNHH Bánh kẹo Lotte (thuộc tập đoàn Lotte – Hàn Quốc) là đối tác chiến lược nước ngoài lớn nhất và được kỳ vọng sẽ hỗ trợ BBC trong hoạt động kinh doanh cốt lõi. Đặc biệt là giúp BBC thực hiện 2 dự án nhà máy Bibica miền Đông giai đoạn 2 (Bình Dương) và nhà máy Bibica miền Bắc (Hưng Yên). Trong đó, dự án xây dựng nhà máy Bibica miền Đông giai đoạn 2 nhằm bổ sung thêm hướng sản xuất kinh doanh mới là sản phẩm dinh dưỡng, dinh dưỡng chức năng; còn nhà máy Bibica miền Bắc để di dời nhà máy tại Hà Nội về.

Song, việc triển khai cả hai nhà máy đều đã bị thay đổi ngay sau đó, nhà máy Bibica miền Đông bị chuyển sang sản xuất dòng sản phẩm bánh Pie – một dòng sản phẩm của Lotte và dự án nhà máy Bibica miền Bắc (Hưng Yên) thì bị giãn tiến độ di dời đến 2010. Cũng từ đây nhen nhóm khả năng Bibica bị Lotte chi phối và đánh mất đi một thương hiệu mạnh của Việt Nam.

Dù vậy, việc năm 2010 hoàn thành đi vào vận hành dự án nhà máy Bibica miền Đông đã giúp doanh thu Công ty cải thiện mạnh, đồng thời cán mốc 1,000 tỷ đồng vào năm 2011 và lãi ròng đạt trên 40 tỷ đồng mỗi năm nhờ chủ yếu vào hoạt động kinh doanh cốt lõi trong khi trước đó kết quả kinh doanh bị chi phối bởi hoạt động đầu tư cổ phiếu. Tuy nhiên, niềm vui có cổ đông ngoại ngắn chẳng tày gang tay khi năm 2012 bắt đầu nổi sóng sau khi Lotte lộ rõ mưu đồ muốn thâu tóm và biến thương hiệu Bibica thành thương hiệu Lotte. Và từ đây, mâu thuẫn nội bộ bắt đầu trở nên gay gắt hơn giữa các thành viên HĐQT, Ban điều hành đến từ Lotte và Bibica. Cũng trong năm 2012, kết quả kinh doanh tại BBC bất ngờ sụt giảm mạnh với doanh thu giảm 7% và lợi nhuận giảm 44%.

Cuối năm 2012, thế cục tại BBC xoay vần với sự xuất hiện của nhóm cổ đông lớn Chứng khoán Sài Gòn (HOSE: SSI). Ngay từ thời điểm ra mặt, nhóm đã khiến cho mẫu thuẫn trong nội bộ BBC đẩy lên đỉnh điểm và lộ rõ hơn bao giờ hết bằng việc ĐHĐCĐ thường niên lần 1 năm 2013 bất thành do nhóm cổ đông SSI cho rằng tài liệu đại hội chưa được chuẩn bị một cách chu đáo, mà nguyên nhân sâu xa được nhóm tiết lộ là HĐQT và Ban điều hành không làm việc được với nhau, có sự xung đột lợi ích giữa BBC và Lotte.

Tưởng chừng như diễn biến tại BBC sẽ ngày càng gay gắt song tại ĐHĐCĐ thường niên lần 2, nội bộ Công ty đã cùng thống nhất tạm gác lại mâu thuẫn để tập trung ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh.

Nói là tạm gác lại nhưng thực ra cả Lotte và SSI dường như đều đang cố kéo dài thời gian để ngấm ngầm thực hiện ý đồ của mình. Trong khi Lotte cần mẫn gom cổ phiếu thì SSI vừa gom cổ phiếu trôi nổi trên thị trường vừa gom từ các thành viên về một mối. Cụ thể, SSI đã tiến hành chuyển nhượng cổ phiếu BBC từ Đường Mặt Trời, Quản lý quỹ SSI về cho Thực phẩm PAN (PAN Food) và XNK Thủy sản Bến Tre (ABT) – đều là Công ty con của tập đoàn PAN (một đơn vị liên kết SSI với tỷ lệ nắm giữ hơn 20%).

Theo báo cáo HĐQT năm 2015, tính đến ngày 20/01/2016, Lotte sở hữu 44.03% vốn, các Thành viên HĐQT và BKS đại diện Lotte đều không sở hữu cổ phiếu BBC nào. Còn PAN Food và ABT sở hữu tổng cộng 45.71%. Như vậy, về mặt công khai nhóm cổ đông SSI đã thắng thế so với Lotte. Ngoài ra, một điểm nữa là HĐQT đã có sự thay đổi, đại diện đến từ nhóm SSI, ông Nguyễn Khắc Hải – Phóng Tổng giám đốc SSIAM được bổ nhiệm vào HĐQT ngày 24/10/2015 thay thế thành viên Nguyễn Ngọc Hòa (từ nhiệm cùng ngày). Việc thay thế nhân sự này sẽ được trình ĐHĐCĐ thường niên gần nhất để thông qua.

Phải nói thêm rằng, vấn đề nhân sự HĐQT tại BBC khá rắc rối. Hằng năm tại ĐHĐCĐ thường niên BBC đều tiến hành bầu lại 1/3 Thành viên HĐQT. Năm 2012, Lotte muốn đưa một ứng viên vào nhằm nâng lên 3 đại diện trong HĐQT nhưng vấp phải sự phản đối của cổ đông trong nước, do vậy nhân sự trong HĐQT trong năm này đã không thay đổi so với năm trước. Sang đến năm 2013, 2014 và 2015 nhân sự HĐQT tiếp tục giữ nguyên dù các thành viên đến từ Lotte đã hết nhiệm kỳ và phải bầu lại. Nguyên nhân hoãn là do giữa Lotte và nhóm cổ đông trong nước không thống nhất được cách thức bầu, trong khi Lotte muốn bầu lại cả 5 thành viên thì nhóm còn lại chỉ muốn bầu lại 2 thành viên đến từ Lotte đã hết nhiệm kỳ. Bên cạnh đó, với tỷ lệ sở hữu lớn, nhóm SSI cũng tỏ ý muốn đưa ứng viên vào HĐQT nhưng qua 3 mùa Đại hội vẫn chưa thực hiện được.

Những thay đổi trong HĐQT trước thềm Đại hội cho thấy vấn đề nhân sự tạm gác lại 3 năm qua đã được khơi dậy, với diễn biến này kỳ vọng ĐHĐCĐ thường niên của BBC sắp tới đây sẽ giải quyết được nhiều vấn đề. Bởi đây là việc sớm muộn, không giải quyết sớm mâu thuẫn nội bộ để tập trung phát triển, BBC sẽ khó lòng cạnh tranh trên thị trường với sự xuất hiện của nhiều đơn vị nước ngoài cũng như doanh nghiệp nội bùng lên. BBC cần một sự thống nhất để các dự án đầu tư được tiến hành hay tăng quy mô hoạt động, Công ty đã hoạt động với quy mô vốn 154 tỷ trong một thời gian khá dài (từ năm 2008 tới nay).

Một số sản phẩm mới của BBC trong 3 năm qua

EPS gấp 3 sau 3 năm

Sau năm 2012 suy giảm thì kết quả kinh doanh của BBC sau 3 năm quả thực đã có chuyển biến cực kỳ rõ rệt. Doanh thu năm 2015 đạt 1,170 tỷ đồng, tăng trưởng 26% so với năm 2012 và lợi nhuận sau thuế thu nhập gấp 3.3 lần đạt 85.6 tỷ đồng. Biên lãi gộp cải thiện qua từng năm là nhân tố chính giúp lợi nhuận BBC tăng vọt, theo đó mà lợi nhuận trên mỗi cổ phần (EPS) của công ty cũng tăng lên 5,557 đồng, gấp 3 thời điểm cuối năm 2012.

Tuy nhiên, Công ty vẫn còn nhiều tồn đọng chưa giải quyết được. Ví như dự án nhà máy Bibica miền Bắc (Hưng Yên) giai đoạn 1 được lên kế hoạch từ năm 2007 nhưng bị hoãn nhiều lần. Mãi đến năm 2015, BBC mới có chủ trương chi khoảng 18.5 đồng để đầu tư nghiên cứu thị trường và xây dựng cơ bản. Theo BCTC hợp nhất quý 4/2015 thì dự án vẫn đang trong quá trình xây dựng cơ bản chưa đưa vào hoạt động. Tại ĐHĐCĐ thường niên 2015, HĐQT có cam kết sẽ đưa dự án này vào hoạt động vào quý 2/2016.

Đồng thời, hồ sơ vụ việc bồi thường hỏa hoạn từ CTCP Bảo hiểm Dầu khí (PVI) phát sinh năm 2011 đến nay vẫn chưa đi đến hồi kết. Theo đó, tại BCTC hợp nhất quý 4/2015 của Công ty vẫn còn ghi nhận khoản phải thu từ PVI số tiền 126.6 tỷ đồng.

Kết quả kinh doanh BBC giai đoạn 2012-2015 (Đvt: Triệu đồng)