Hậu quả của chính sách lãi suất âm

18/02/2016 14:14
18-02-2016 14:14:57+07:00

Hậu quả của chính sách lãi suất âm

“Các ngân hàng trung ương sẽ hạ lãi suất xuống mức nào?” là câu hỏi đã được đặt ra khá lâu. Tuy nhiên, mãi cho đến gần đây mới có giả định cho rằng nhiều nhà làm chính sách sẽ dừng hẳn việc cắt giảm lãi suất danh nghĩa khi lãi suất đã lùi về mức 0%.

Virus “lãi suất âm” và chiến tranh tiền tệ

NHTW Nhật lần đầu áp dụng chính sách lãi suất âm

Thế nhưng, theo nhận định của nhà chiến lược Christopher Swann tại Công ty Quản lý Quỹ UBS, lãi suất âm – mức lãi suất đang được áp dụng đối với các ngân hàng thương mại gửi tiền tại ngân hàng trung ương – đang được triển khai rộng rãi.

Theo CNBC, lãi suất âm lại đang được áp dụng ở các quốc gia chiếm tới hơn 25% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu, bao gồm khối Eurozone, Thụy Sỹ và gần đây nhất là Nhật Bản với mức lãi suất âm 0.1%, trong một nỗ lực khôi phục nền kinh tế bằng việc kích thích đầu tư.

Kể cả ở Mỹ, dù thị trường đã chiết khấu mức tăng lãi suất 1% vào cuối năm 2015 nhưng cũng đang dự đoán rằng xác suất Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) áp dụng mức lãi suất âm trong 12 tháng tới là 10% (cao hơn gấp 4 lần so với dự báo đưa ra đầu năm nay), nhằm ứng phó với các chỉ báo kinh tế yếu ớt gần đây.

Các ngân hàng trung ương (NHTW) áp dụng chính sách lãi suất âm với hy vọng tăng trưởng kinh tế và thị trường sẽ được cải thiện. Vậy lãi suất âm sẽ có tác động như thế nào đến một nhà đầu tư bình thường?

Thứ nhất, chính sách này sẽ thúc đẩy các ngân hàng thương mại cho vay nhiều hơn để tránh mức phạt đối với lượng tiền mặt dư thừa cao hơn mức cho phép.

Thứ hai, mức lãi suất dưới 0% cũng có thể khiến đồng nội tệ suy yếu, thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu và lạm phát trong khi hạn chế nhập khẩu.

Thứ ba, bằng cách giảm lợi suất trái phiếu Chính phủ ngắn hạn, lãi suất âm khiến thị trường chứng khoán hấp dẫn hơn.

Thứ tư, chi phí lãi vay âm có thể hỗ trợ cho các phương án nới lỏng khác (chẳng hạn như chương trình nới lỏng định lượng - QE), và là tín hiệu cho thấy nỗ lực của NHTW trong việc giải quyết lạm phát thấp hơn kỳ vọng.

Trên lý thuyết là vậy nhưng trong thực tế, các lần áp dụng mức lãi suất âm trước đây lại cho thấy mọi chuyện không nhất định diễn biến như mong đợi. Giới hạn của chính sách này là gì và liệu nó có đem lại hậu quả không mong đợi? Câu trả lời là có.

Thứ nhất, tín dụng có thể bị thắt chặt. Để lãi suất âm thúc đẩy cho vay ngân hàng, các ngân hàng thương mại cần phải sẵn sàng cho vay với mức chi phí thấp hơn hoặc cho vay nhiều hơn. Điều này rõ ràng không có lợi cho lợi nhuận của các ngân hàng thương mại. Đến lúc lợi nhuận bị ảnh hưởng quá nặng nề, các ngân hàng sẽ thu hẹp phạm vi cho vay. Các khó khăn trong việc áp dụng mức lãi suất âm đối với bên cho vay có thể khiến chi phí lãi vay tăng cho người đi vay. Thụy Sỹ và Đan Mạch là các ví dụ điển hình khi người mua nhà phải chịu lãi vay mua nhà cao khi lãi âm được áp dụng.

Và không phải lúc nào chính sách này cũng có hiệu quả với thị trường chứng khoán. Lãi âm sẽ khiến nhà đầu tư chuyển từ trái phiếu sang cổ phiếu, nhưng thời gian vừa qua hiệu ứng này không được rõ ràng. Bởi các ngân hàng chiếm tỷ lệ vốn hóa lớn trong thị trường vốn, ví dụ như ở Mỹ và Nhật Bản, việc lợi nhuận ngân hàng bị cắt giảm sẽ khiến các chỉ số thị trường chứng khoán thêm trì trệ.

Lãi âm còn có thể khiến đồng nội tệ mất giá. Tuy nhiên, dường như mối liên kết này đã bị phá vỡ. Điển hình là trường hợp đồng Yên Nhật gần đây đã tăng 5.4% so với đô la Mỹ từ khi áp dụng lãi suất dưới 0%, song song với đó là khẩu vị rủi ro ngày càng cao đã làm lu mờ sự chênh lệch về lãi suất.

Các ngân hàng trung ương có thể đi quá xa. Chủ tịch NHTW châu Âu (ECB) Mario Draghi phát biểu rằng không có giới hạn cho gói nới lỏng mà ngân hàng này đang áp dụng. Nhưng ít nhất chúng ta sẽ có hạn mức cho mức lãi suất âm hiện hành. Tại một thời điểm nhất định, khách hàng gửi tiền tại các ngân hàng thương mại sẽ buộc phải chuyển các khoản tiết kiệm sang tiền mặt nếu không muốn bị phạt.

NHTW các nước quả quyết sẽ làm mọi điều trong khả năng để kích thích tăng trưởng và kéo lạm phát khỏi mức trì trệ. Tuy nhiên, do các chính sách ngày càng trở nên bất thường nên nhà đầu tư vẫn nên theo dõi tình hình sát sao hơn một khi các chính sách này có khả năng gây ra các phản ứng phụ không mong muốn./.

Được biết, Christopher Swann, là một nhà chiến lược tại Văn phòng Đầu tư của Công ty Quản lý Quỹ UBS. Hiện ông đang giám sát khối tài sản có quy mô 2 ngàn tỷ USD./.







TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Trung Quốc: Khủng hoảng bất động sản lan sang các ngân hàng lớn nhất, nợ xấu tăng vọt

Khủng hoảng bất động sản ở Trung Quốc đang lan rộng sang các ngân hàng lớn nhất của đất nước này, khiến tỷ lệ nợ xấu tăng mạnh.

Bộ Tài chính Nhật Bản cam kết hành động quyết liệt nếu đồng yen tiếp tục giảm

Phát biểu với báo giới, Bộ trưởng Tài chính Nhật Bản nhấn mạnh sẽ có hành động thích hợp và "không loại trừ bất kỳ lựa chọn nào" để đối phó với biến động quá mức...

Đồng Yên Nhật xuống đáy 34 năm

Đồng nội tệ Nhật Bản đã rơi xuống mức thấp nhất trong 34 năm so với đồng USD, từ đó làm dấy lên đồn đoán giới chức nước này sẽ can thiệp vào thị trường ngoại hối.

Singapore siết chặt quản lý các quỹ gia đình

Quỹ gia đình ở Singapore chỉ có thời hạn tối đa một tháng để cung cấp thêm thông tin cho Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS) khi được yêu cầu. Nếu không, đơn xin mở quỹ...

Tài sản của Donald Trump tăng thêm 4 tỷ USD trong 1 ngày

Việc Trump Media hoàn tất thương vụ sáp nhập đã giúp tài sản của ông Donald Trump tăng lên 6.5 tỷ USD.

Đằng sau nghịch lý đồng yen giảm khi BoJ nâng lãi suất

Đồng yen suy yếu sẽ nâng đỡ lợi nhuận cho các công ty xuất khẩu của Nhật Bản, nhưng lại tác động tiêu cực đến các hộ gia đình vì nó làm tăng giá hàng nhập khẩu.

Vốn khởi nghiệp ở Ấn Độ: Từ đỉnh cao đến vực sâu

Mức định giá của công ty khởi nghiệp (startup) công nghệ giáo dục Byju’s từ 22 tỉ đô la Mỹ xuống khoảng 200 triệu đô la chỉ trong chưa đầy 2 năm là minh chứng rõ...

Trung tâm tài chính (Financial Hub) toàn cầu đặt ở đâu?

Cùng tìm hiểu nơi đặt các trung tâm tài chính toàn cầu trên thế giới và tiêu chí để đánh giá mức độ phát triển của một trung tâm tài chính.

CapitaLand bán tháo bất động sản

CapitaLand Group gần đây liên tục bán các bất động sản ở Nhật Bản và Trung Quốc thông qua các công ty con. Riêng tại Trung Quốc, tập đoàn này đã thoái khoảng 3 tỷ...

Evergrande bị cáo buộc gian lận 78 tỷ USD trong năm 2019-2020, ai đã kiểm toán cho họ?

Trong giai đoạn 2019-2020, tập đoàn bất động sản Trung Quốc Evergrande bị cáo buộc gian lận kế toán số tiền lên đến 78 tỷ USD, một con số đáng kinh ngạc và gây chấn...


TIN CHÍNH




ĐỌC NHIỀU NHẤT


Hotline: 0908 16 98 98