Nợ xấu tín dụng BĐS: Hệ lụy khi ngân hàng “diễn” cả hai vai
Nợ xấu tín dụng BĐS: Hệ lụy khi ngân hàng “diễn” cả hai vai
Một trong những nguyên nhân làm nợ xấu tín dụng bất động sản (BĐS) tăng lên là việc chủ sở hữu các ngân hàng thương mại cũng đồng thời sở hữu dự án BĐS.
Tỷ lệ nợ xấu BĐS tăng cao, trong khi thị trường địa ốc có nguy cơ đóng băng đang trở thành vấn đề đáng lo ngại của hệ thống ngân hàng. Đáng lưu ý là, trong khi thời hạn để các ngân hàng thương mại phải đưa dư nợ tín dụng BĐS về mức 16% không còn dài (ngày 31/12/2011), thì dư nợ BĐS của nhiều ngân hàng vẫn chiếm 30 – 40%.
TS. Lê Xuân Nghĩa, Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia cho rằng, vấn đề đáng lo ngại hiện nay không chỉ là tỷ lệ dư nợ tín dụng BĐS cao, mà còn là việc nhiều ngân hàng vẫn xem xét các khoản vay nội bộ cho các cổ đông lớn của các ngân hàng đồng thời là chủ đầu tư các dự án BĐS. “Rủi ro lớn nhất đối với các ngân hàng khi hệ thống này đóng cả hai vai là người đi vay và người vay”, ông Nghĩa nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, việc giá BĐS đã bị đẩy cao hơn giá thực tế cũng là một rủi ro khác của hệ thống ngân hàng. Cụ thể, giá bất động sản cao khi nguồn vốn vào thị trường BĐS bị khống chế dần khiến giao dịch trên thị trường giảm mạnh và có nguy cơ đóng băng. Tình trạng này đang làm rủi ro tín dụng BĐS tăng lên. Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2011, nợ xấu BĐS đã tăng 37%.
Theo báo cáo của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, nguyên nhân chính dẫn đến giá BĐS tăng cao trong thời gian dài vừa qua là do quản lý BĐS không minh bạch, chứ không phải do giới đầu cơ, bởi nếu đầu cơ thì chỉ có thể gây sốt giá trong thời gian ngắn.
Nếu so sánh với tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người thì tốc độ tăng giá nhà đất cao hơn rất nhiều và khoảng cách giữa tốc độ tăng giá nhà đất và tốc độ tăng thu nhập ngày càng doãng ra. Điều này cho thấy, đại đa số người dân ngày càng khó khăn trong việc có đủ nguồn tài chính thực hiện nhu cầu mua nhà đất, vì giá nhà đất tăng quá cao so với thu nhập bình quân của người dân hiện nay, nên thanh khoản của thị trường BĐS sẽ còn tiếp tục thấp.
Theo ông Trần Đình Thiên, Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam, nền kinh tế Việt Nam có quy mô khoảng 100 tỷ USD, nhưng có tới gần 100 ngân hàng. Ngoài ra, các ngân hàng còn phải cạnh tranh với hàng trăm công ty chứng khoán, tài chính… trong việc tìm kiếm khách hàng cho vay. Sự cạnh tranh quá mức giữa các ngân hàng cũng là một trong những nguyên nhân làm tăng tỷ lệ nợ xấu trong lĩnh vực BĐS thời gian vừa qua do sự dễ dãi trong việc xem xét tài sản thế chấp.
Một rủi ro khác đối với hệ thống ngân hàng là, biến động mạnh của giá vàng, ngoại tệ thời gian qua đã làm nguồn tiền rất lớn trong dân chạy loanh quanh giữa các kênh đầu tư tài chính là vàng, USD và chứng khoán, mà không đến được nơi trực tiếp tạo ra của cải vật chất, làm méo mó chức năng cơ bản của hệ thống ngân hàng là cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư. Kết quả là, các khoản đầu cơ rủi ro tăng lên, hình thành bong bóng tài sản, trong đó các ngân hàng cũng sẽ bị “vạ lây”!
Hà Quang
đầu tư
