Bài học từ chuyện DVD: Đừng “chờ được vạ thì má đã sưng”

Bài học từ chuyện DVD: Đừng “chờ được vạ thì má đã sưng”

Việc Công ty cổ phần dược Viễn Đông (DVD) bị mở thủ tục phá sản khiến hơn 1.700 cổ đông khóc dở mếu dở và quay sang trách cứ cơ quan quản lý chưa làm hết trách nhiệm bảo vệ mình. Tuy nhiên, có lẽ điều quan trọng hơn vẫn là câu nói rất xưa: Tiên trách kỷ, hậu trách nhân!

Cái chết bất ngờ

Đã có một thời cổ phiếu của doanh nghiệp càng lỗ nặng, giá càng lên. Cách đầu cơ đầy rủi ro đó cũng đem lại những món lợi nhuận không nhỏ chút nào, nếu nhà đầu tư thuộc loại nhanh tay nhanh mắt, biết chuyền "bom” cho người khác. Tuy nhiên, trường hợp của DVD là hi hữu khi những lần trong quá khứ, cổ phiếu của doanh nghiệp lỗ vẫn được giao dịch, còn lần này DVD có nguy cơ "khuynh gia bại sản” thật. Tức là cổ đông có thể sở hữu mớ giấy lộn nếu DVD thanh lý hết tài sản khi phá sản mà chẳng còn gì trả lại cho nhà đầu tư nữa.

Trường hợp mới đây của Công ty cổ phần xây dựng công nghiệp Descon (DCC) cũng thuộc loại "cái chết bất ngờ” như trong bóng đá: Cổ phiếu đột ngột bị dừng giao dịch và cổ đông muốn chạy cũng không được. Lại có rất nhiều nhà đầu tư kêu than cung cách quản lý của Ủy ban Chứng khoán nhà nước sao dừng giao dịch gấp như vậy để cổ đông mất quyền chuyển nhượng!

Chưa biết sau DVD và DCC, liệu có bao nhiêu "cái chết bất ngờ nữa”, nhưng chắc chắn cơ quan quản lý sẽ mạnh tay hơn trong việc lập lại kỷ cương công bố thông tin của doanh nghiệp. Lâu nay nhà đầu tư quen kiểu đầu tư "tù mù”, thấy cổ phiếu tăng giá cho là tốt mà ít quan tâm đến thực chất hoạt động của doanh nghiệp. Những bài học đó đáng lẽ nhà đầu tư phải tự đúc kết kinh nghiệm.

Tránh bẫy không khó

Từ lâu trên thị trường chứng khoán Việt Nam đã có quan điểm rằng phân tích cơ bản không áp dụng được. Điều này cũng có phần đúng vì rất nhiều trường hợp doanh nghiệp làm ăn tốt, giá cổ phiếu cứ lình bình trong khi doanh nghiệp lỗ, cổ phiếu lại tăng mạnh. Ưa mạo hiểm cũng là một đặc tính của nhà đầu tư Việt Nam, và đặc biệt họ thường tìm được rất nhiều lý do để tự biện hộ cho cách đầu tư của mình.

Chẳng hạn với trường hợp của DVD, ngay từ khi nghi án thao túng giá và tạo doanh thu ảo được công bố, rất nhiều lời khuyên được đưa ra trên các diễn đàn, khuyến cáo tránh xa cổ phiếu này. Tuy nhiên vẫn có cả ngàn người cố tìm niềm vui và hi vọng khi cho rằng nếu không có thông tin xấu nói trên, giá DVD đã không ở mức vài ngàn đồng một cổ phiếu.

Ngay với trường hợp của DCC, không phải "đùng một cái” cơ quan quản lý dừng giao dịch cổ phiếu này. DCC đã bị nhắc nhở nhiều lần vì chậm công bố thông tin. Đáng lẽ nhà đầu tư phải xem đó là tín hiệu của sự thiếu minh bạch và thoát ra khỏi cổ phiếu đó. Tuy nhiên DCC vẫn được giao dịch tốt.

Một điều cũng cần đặt ra là có thể phân tích cơ bản không giúp xác định được giá cổ phiếu sẽ tăng hay giảm, nhưng rõ ràng giúp tìm thấy những tín hiệu cảnh báo rủi ro. Chẳng hạn cả chục doanh nghiệp làm ăn lỗ triền miên các quỹ, khoản nợ lớn, nhất là nợ ngắn hạn thì nguy cơ lặp lại tình trạng DVD là rất có tiềm năng. Trong khi trên sàn có hàng trăm doanh nghiệp tốt hơn nhưng vẫn có người lao vào các cổ phiếu quá tồi như vậy để rồi ngã ngửa lúc "lâm sự” đường cùng và trách cứ cơ quan quản lý.

Hoàng Ngân

Đại đoàn kết