Cái kết có hậu của những cuộc M&A đình đám
Cái kết có hậu của những cuộc M&A đình đám
Có những doanh nghiệp phát triển vượt bậc sau mua bán sáp nhập, nhưng không phải thương vụ nào cũng thành công như mong đợi.
1. Vinacafe về với Masan
Công ty cổ phần Vinacafe Biên Hòa (VCF) là một trong những doanh nghiệp sản xuất cà phê hòa tan lớn nhất Việt Nam. Tháng 10/2011, Masan trở thành cổ đông lớn của đơn vị này sau khi mua thành công 13,32 triệu cổ phiếu VCF, tương đương 50,11% vốn điều lệ công ty.
Về với Masan, Vinacafe đã nâng cao năng lực quản trị điều hành, tăng công suất sản xuất (có nhà máy chế biến cà phê mới), tung thêm sản phẩm mới (Wake up SaiGon) và xác định lại mục tiêu trở thành nhà sản xuất lớn trong mảng thị trường cà phê rang xay…
Một năm sau sáp nhập, doanh thu và lợi nhuận năm 2012 của Vinacafe đạt mức cao nhất từ trước đến nay. Theo báo cáo tài chính đã kiểm toán, doanh thu thuần công ty trong năm đó đạt hơn 2.114 tỷ đồng, tăng 33%; lợi nhuận sau thuế 298,2 tỷ đồng, tăng 41,2% so với năm 2011.
Đến năm 2013, doanh thu thuần tiếp tục tăng 9% so với 2012, lên 2.298 tỷ đồng. Do chi phí bán hàng gia tăng 53% khiến lợi nhuận lũy kế cả năm chỉ lãi 260 tỷ đồng, giảm 13% so với năm 2012.
Hết quý I năm nay, công ty này đã đạt doanh thu thuần hơn 451 tỷ đồng, tăng 8% so cùng kỳ năm ngoái. Lợi nhuận sau thuế cũng tăng 130% so với cùng kỳ 2013, lên 81,2 tỷ đồng.
2. SCG mua Prime Group
Prime Group là một tập đoàn chuyên sản xuất gạch ốp lát lớn nhất Việt Nam về sản lượng. Quý II/2013, Tập đoàn Công nghiệp Siam Cement Group (SCG) của Thái Lan đã hoàn tất việc mua 85% vốn của Tập đoàn Prime Group với giá 7,2 tỷ baht (gần 5.000 tỷ đồng).
Khi thương vụ diễn ra, không ít người tỏ ra tiếc nuối vì cho rằng một ông lớn như vậy lại quyết định tự bán mình dù gặp khó khăn không quá lớn. Lãnh đạo của Prime lúc đó khẳng định sáp nhập là bước tiến có lợi cho cả hai bên.
Sau khi mua Prime, SCG đã nhanh chóng áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất tại công ty này. Sự hỗ trợ của SCG đã sớm phát huy tác dụng khi các chỉ tiêu kinh doanh tại Prime được cải thiện rõ rệt. Nếu như trước đó, lợi nhuận sau thuế năm 2012 chỉ khoảng 650 tỷ đồng thì sang năm 2013, sau khi được SCG hỗ trợ, Prime đạt lợi nhuận 850 tỷ đồng, tăng 30%; doanh thu là 13.500 tỷ đồng, tăng 18%; nộp ngân sách nhà nước 400 tỷ đồng, tăng 18% so với năm 2012.
Về phía SCG, vài tháng sau khi mua Prime, doanh thu quý IV/2013 của công ty này tại Việt Nam đạt 3.391 tỷ đồng (tương đương 160 triệu đôla Mỹ), tăng 98% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này nhờ đóng góp lớn từ Prime Group đồng thời đưa SCG trở thành doanh nghiệp sản xuất gạch ốp lát lớn nhất thế giới.
3. Diana nhập vào Unicharm (Nhật)
Diana là thương hiệu băng vệ sinh Việt của Công ty cổ phần Diana, do anh em ông Đỗ Minh Phú và Đỗ Anh Tú thành lập năm 1997 với tổng số tiền đầu tư ban đầu là 600.000 USD. Đến năm 2011, giá trị Diana vọt lên khoảng 200 triệu USD và đạt mức tăng trưởng hơn 45%, so với tăng trưởng bình quân 30% các năm trước.
Đặc biệt, Diana có hai giá trị lớn là vị thế thương hiệu và hệ thống kênh phân phối (hiện có tới hơn 30.000 cửa hàng, chiếm 40% thị phần băng vệ sinh và 30% thị phần tã giấy).
Tháng 9/2011, Diana bán lại 95% cổ phần cho Unicharm của Nhật trị giá 184 triệu USD. Đây là một thương vụ mua bán - sáp nhập doanh nghiệp (M&A) không chỉ đình đám nhất Việt Nam mà còn được xếp hạng một trong những thương vụ tốt nhất châu Á năm 2011 (do Tạp chí The Asset- Hong Kong bình chọn).
Khi mua lại Diana, Unicharm cùng lúc đặt hai mục tiêu: thị trường Việt Nam và trở thành trung tâm xuất khẩu qua Trung Quốc và cả Đông Nam Á.
Năm 2013, tức sau 2 năm mua lại Công ty Diana, vào tháng 12/2013, Unicharm đã xây dựng nhà xưởng và nhà kho của nhà máy sản xuất băng, tã, bỉm, khăn ướt trên diện tích trên 192.000 m2 tại Bắc Ninh với khoản đầu tư 100 triệu USD.
Theo lộ trình, từ tháng 3-9/2014 sẽ lắp đặt dây chuyền máy móc và tiến hành chạy thử. Đến tháng 10/2014 chính thức khánh thành và đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh. Khi đó, dự kiến Unicharm đẩy sản lượng của Diana lên tới 5 tỷ miếng sản phẩm các loại mỗi năm, phục vụ cả thị trường trong nước và xuất khẩu.
4. Bibica 'kết hôn' với Lotte
Xuất phát điểm là một phân xưởng bánh kẹo của nhà máy Đường Biên Hòa, đến năm 1999, Công ty cổ phần Bánh kẹo Biên Hòa với vốn điều lệ 25 tỷ đồng đã ra đời. Dòng sản phẩm chính khi đó của công ty chủ yếu là bánh kẹo, mạch nha và rượu. Công ty đã nhanh chóng tăng vốn điều lệ lên 107,7 tỷ đồng vào tháng 9/2007 và đổi tên thành Công ty cổ phần Bibica.
Bibica đã rẽ sang hướng khác khi công ty "kết hôn" với tập đoàn bánh kẹo Hàn Quốc Lotte Confectionery (gọi tắt là Lotte) vào tháng 10/2007 bằng việc chuyển nhượng 30% cổ phần Bibica cho đối tác này. Các lãnh đạo của Bibica hy vọng sẽ được thụ hưởng từ đối tác Lotte sức mạnh công nghệ, kinh nghiệm nghiên cứu và phát triển, được hỗ trợ về sản xuất, quản lý, phát triển nguồn nhân lực và mở rộng thị trường, không những tại Việt Nam mà cả ở nước ngoài. Theo báo cáo quản trị 2013 của Bibica, hiện Lotte đang sở hữu 43,56% cổ phần của công ty này.
Tuy nhiên, nhìn lại giai đoạn hợp tác với Lotte từ cuối năm 2007 đến năm 2012, kết quả kinh doanh không thực sự lạc quan. Dù doanh thu năm 2012 tăng gấp 2 lần so với năm 2007, nhưng lợi nhuận lại gần như không đổi.
Lãnh đạo Bibica thừa nhận “kết hôn” với Lotte là một sai lầm. Nhiều kế hoạch, quyết sách quan trọng của công ty không thể triển khai vì thiếu tiếng nói chung.
Hiện nay, hai bên đã tạm gác lại những bất đồng để cùng nhau phát triển Bibica. Năm 2013, kết quả kinh doanh của công ty có phần cải thiện khi có sự thay đổi chiến lược hoạt động, chuyển từ dòng sản phẩm trung cấp lên cao cấp với tỷ suất lợi nhuận sau thuế đạt 180% so với cùng kỳ, vượt kế hoạch 24%.
5. ICP kết duyên Marico
Tháng 2/2011, thông tin Tập đoàn Marico (Ấn Độ) mua 85% cổ phần Công ty cổ phần Sản xuất Hàng gia dụng Quốc tế (ICP) được biết đến với thương hiệu chăm sóc cho nam X-Men, khiến không ít nhà đầu tư bất ngờ.
Được sáng lập bởi ông Phan Quốc Công vào năm 2001, ICP đã tham gia phân khúc mỹ phẩm dành cho nam giới rất sớm, trước cả 4 đối thủ lớn nước ngoài là Unilever, P&G, Unza (thương hiệu Romano) và Beiersdorf (thương hiệu Nivea Men). Trong khi các công ty tham gia cùng phân khúc sản phẩm tăng trưởng trung bình 15% doanh thu qua các năm, thì các dòng sản phẩm của ICP tăng hơn 30%.
Phía ICP không công bố giá bán trong nước. Nhưng theo nhật báo Times of India (Ấn Độ), thương vụ mua lại này khoảng hơn 60 triệu USD. Ông Phan Quốc Công tiếp tục nắm giữ 15% cổ phần của ICP và cũng là thành viên Hội đồng Quản trị. Đồng thời, ông tiếp tục điều hành ICP với vai trò Tổng giám đốc.
Chia sẻ sau 3 năm bán ICP cho Marico và trở thành CEO “làm thuê”, ông Công cho biết doanh thu của ICP trong năm 2013 đạt hơn 1.000 tỷ đồng, tăng gấp đôi so với năm 2010, thời điểm trước khi bán. Một điều thấy rõ là ông Công mất gần 10 năm (2001-2010) để tạo nên doanh thu 500 tỷ đồng cho ICP, trong khi chỉ sau 3 năm bán cho Marico, doanh thu đã tăng gấp đôi.
Giờ đây, ông Công vẫn quả quyết bán ICP cho Marico là một quyết định đúng. Đây là công ty có nguồn gốc sản xuất các sản phẩm từ dầu dừa của Ấn Độ với thương hiệu Parachute, cũng là nhà thu mua dừa lớn nhất thế giới, sau đó chuyển thành công ty kinh doanh chăm sóc cá nhân với 2 sản phẩm chính: Chăm sóc tóc cho nữ từ dầu dừa và sản phẩm làm đẹp cho nam. Marico được niêm yết trên thị trường chứng khoán với giá trị vốn hóa khoảng 2,7 tỷ USD, được cho là công ty có trình độ quản trị tốt. Chiến lược của họ cũng tương tự như Masan của Việt Nam, đó là mua lại các doanh nghiệp cùng ngành để tăng nhanh giá trị tài sản.
Hoài Thu
