AFTA thách thức hàng nông sản

AFTA thách thức hàng nông sản

Những bài học rút ra từ việc hội nhập kinh tế nói chung và hàng nông sản nói riêng.

Nông sản là một trong những mặt hàng có lợi thế xuất khẩu sang EU - Ảnh: Thùy Dung

Thiếu chuyên sâu

Trước hết, tiến trình này nhằm tăng sức hấp dẫn đầu tư trong khu vực và từ khắp thế giới, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa có xuất xứ ASEAN, tiến đến Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) từ ngày cuối của năm 2015 và một khối thị trường thống nhất theo nghĩa như mô hình thương mại của EU.

Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) nằm ở trung tâm, ở trái tim xanh của ASEAN, rất có triển vọng phát triển, nếu hạ tầng giao thông, nhất là đường sông và khả năng tiếp cận cảng biển sâu nhanh hơn, có hạ tầng logistics kết nối tốt với biển và với Campuchia để sau này vận chuyển bằng đường sắt thẳng tới Singapore, Thái Lan, phía Nam Myanmar, xuyên Lào và nối được mạng lưới đến thị trường rộng lớn Trung Quốc.

Thách thức chính cũng đang nằm ở cấu trúc kinh tế vùng quá tương đồng với các nước láng giềng, nhưng thiếu sự chuyên sâu, thiếu cả phân công lao động theo chiều sâu, thiếu các giải pháp đồng bộ và khoa học để bảo vệ môi trường nhằm tạo ra các sản phẩm độc đáo, chất lượng, ứng dụng và phát triển một nền công nghệ chế biến sau thu hoạch phù hợp với các điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng và khí hậu ĐBSCL.

Đây là thách thức tự thân mà không ai giải quyết thay người Việt Nam được. Công nghệ có thể mua được, nhưng vốn thì sẽ chảy vào chỗ đất lành chim đậu. Nghĩa là với tình hình hiện nay, nếu không có chiến lược xúc tiến thương mại, đầu tư và cả du lịch cho phù hợp, thì tỷ lệ đầu tư trực tiếp từ nước ngoài sẽ vẫn rất thấp (dưới 3%), không thu hút được tiềm năng lớn lao từ các quốc gia và lãnh thổ thiếu đất và dư tiền như Nhật, Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kông và Singapore theo trục Đông-Bắc Tây-Nam.

Một điển hình để nêu bật thách thức là gạo Campuchia đã có chất lượng cao, có giá bán cao, đã có được thị phần gạo ở ĐBSCL cho dù họ chỉ mới có khả năng xuất khẩu khoảng 1 triệu tấn gạo trong năm qua.

Logistics cảng biển và đường sông ở Campuchia và Thái Lan không bằng ở miền Nam Việt Nam. Hạt gạo Việt Nam, với hàng trăm chủng loại và dễ bị pha tạp, dù năng suất đã tăng rất cao, nhưng giá trị vẫn thuộc loại rất thấp trên thị trường thế giới (chỉ hơn được Pakistan, nhưng cũng đồng nghĩa là khó cạnh tranh xa bờ được, khó vươn tới Trung Đông và Tây Phi theo hướng phát triển thị trường lâu dài và bền vững).

Đến năng suất, cơ cấu nhân lực và hàng hóa

Một thí dụ thứ hai là ngành mía đường. Hiện nay bốn trong 11 nhà máy đường ở ĐBSCL đang đứng trước nguy cơ phá sản, vì quy mô nhỏ đến mức không thể cạnh tranh về giá thành, chưa nói đến giống và kỹ thuật canh tác.

Xem thêm tại đây

Nguyễn Thanh Lâm

tbktsg