Khâu trung gian ăn lãi nhiều khiến người tiêu dùng phải mua hàng với giá đắt
Khâu trung gian ăn lãi nhiều khiến người tiêu dùng phải mua hàng với giá đắt
Một vấn đề được coi như một căn bệnh trong hoạt động quản lý thị trường hiện nay, đó là sự phân phối không công bằng. Cấp trung gian hưởng lợi quá nhiều, trong khi bản thân nhà sản xuất chưa chắc đã lãi nhiều và người dân, người tiêu dùng phải mua hàng giá đắt. Các chuyên gia kinh tế đã có những chia sẻ để làm rõ hơn về vấn đề này.
Hai chuyên gia Vũ Vinh Phú và Cấn Văn Lực (trái) tại Tọa đàm - Ảnh: VGP/Nhật Bắc
|
Chuyên gia Cấn Văn Lực: Cái này là vấn đề lâu nay của chúng ta. Và một trong những điểm nghẽn mà chúng tôi đã nhiều lần chia sẻ chính là chi phí về logistics của chúng ta. Tôi hiểu là Chính phủ đang chỉ đạo quyết liệt để giảm cái này bởi vì sẽ giải quyết được nhiều vấn đề, nhất là câu chuyện liên quan đến giá cả, từ giá đầu cho đến giá cuối qua khâu trung gian.
Cái thứ hai cũng rất quan trọng mà cái lúc nãy tôi có đề cập là văn hóa kinh doanh. Khâu trung gian rõ ràng là không thể đánh quả, không thể ăn chênh lệch quá nhiều. Ép giá người nông dân, bởi người nông dân của chúng ta luôn là người yếu thế. Nhiều khi là các lái buôn ép giá. Chỗ này tôi nghĩ đạo đức kinh doanh là vô cùng quan trọng. Mà rõ ràng cũng phải có biện pháp chế tài như lúc nãy các anh, các bộ ngành chia sẻ.
Thứ ba, tôi thấy nước ngoài làm rất tốt và chúng ta nên học tập, đó là muốn gì thì muốn là phải công khai, minh bạch. Tôi biết chắc chắn rằng đến khâu này giá bị đội lên chừng này, đến khâu kia giá đội lên chừng kia. Như thế tôi biết chắc khâu nào cần phải xử lý. Chúng ta không đánh dàn trải bởi như thế lại không công bằng đối với những khâu trung gian khác.
Tôi rất mong muốn tới đây chúng ta phải thúc đẩy thanh toán không tiền mặt. Đây là cơ hội vàng, cơ hội ngàn năm có một để chúng ta thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, giúp công khai, minh bạch. Tôi rất ủng hộ phương án vừa qua liên quan đến thanh toán phí không dừng của Bộ Giao thông vận tải, có sự chỉ đạo rất quyết liệt. Rõ ràng bây giờ đường không bị ách tắc nữa rồi. Thứ hai là rất công khai, minh bạch và xin thưa, đấy là một trong hai biện pháp rất quan trọng theo nghiên cứu của quốc tế để phòng, chống tham nhũng. Không tiền mặt lập tức chuyện phòng, chống tham nhũng sẽ được đẩy lên rất tốt.
Ý cuối cùng, là sự vào cuộc của các cơ quan bộ ngành có liên quan để giảm bớt những chi phí thủ tục hành chính vẫn còn cao. Chi phí giao dịch, chi phí kinh doanh, chi phí thủ tục hành chính của chúng ta cao quá. Đương nhiên doanh nghiệp tính luôn vào giá thành. Ví dụ trong lĩnh vực bất động sản, giá đất của chúng ta đâu đó vào khoảng 20-25% là chi phí giao dịch, tức là người ta đã tính vào giá mua nhà, bán nhà và cuối cùng người dân, người mua nhà phải chịu. Tôi nghĩ rằng cái này là một khâu rất quan trọng.
Chuyên gia Vũ Vinh Phú: Về các chi phí trung gian, kinh nghiệm các nước, ví dụ như Hàn Quốc xây dựng các chuỗi cung ứng ngắn, đi từ sản xuất đến bán lẻ. Hiện nay, một viên thuốc, một con lợn, một con cá đi từ bán buôn, bán lẻ rồi lò mổ, rồi vào siêu thị thì một số siêu thị chiết khấu cao, thậm chí chiết khấu còn cao hơn cả lợi nhuận người sản xuất. Tất cả cái đó cho vào giá chứ đâu nữa. Cho nên đây là vấn đề vừa trước mắt vừa lâu dài.
Cần có một chương trình nghị sự về vấn đề này. Thậm chí ở các nước họ còn luật hóa về phân phối lợi nhuận trong chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị và như thế sẽ công khai, minh bạch, không thể ai hưởng hơn. Ví dụ một cân đường ở Thái Lan là 70% lợi nhuận cho người nông dân, người làm ra của cải vật chất cho xã hội, còn 30% là các khâu khác. Nhưng mà mình thì hình như ngược lại. Hay là ở các nước, siêu thị bán giá phải rẻ hơn ở chợ. Nhưng tôi theo dõi ngành thương mại mấy chục năm nay thì thấy ở ta siêu thị lại đắt hơn chợ 30%, trong đó có những yếu tố loại trừ như VAT không kể. Nhưng yếu tố chủ quan của siêu thị đẩy giá lên là có. Những chi phí tạo mã 10% là bình thường đối với các siêu thị.
Như thế, phải xem lại vấn đề này. Toàn bộ chuỗi cung ứng phải xem lại. Chúng ta tiết kiệm chung cho xã hội nhưng đồng thời hai bên đều thắng. Tôi nghĩ phải chăm chút đến người nông dân, người công nhân, những người làm ra của cải vật chất trong chuỗi cung ứng đó, bởi vì nếu họ thua lỗ thì làm gì có sản phẩm mà ăn, mà xuất khẩu. Đó mới là cái gốc của sự phát triển bền vững.
