Ngành vận tải đường thuỷ sẽ thiệt hại tới 10 tỷ USD/năm vì biến đổi khí hậu?
Ngành vận tải đường thuỷ sẽ thiệt hại tới 10 tỷ USD/năm vì biến đổi khí hậu?
Hạn hán nghiêm trọng đã khiến mực nước sông Mississippi xuống thấp đến mức tàu thuyền liên tục bị mắc cạn. Để duy trì hoạt động thương mại, Công binh Lục quân Mỹ hiện đang sử dụng tàu để nạo vét phù sa trên con sông gần Vicksburg, Mississippi. Nói với truyền thông địa phương, người đứng đầu bộ phận điều hướng của quân đoàn cho rằng mực nước thấp có thể gây ra tác động lớn về mặt tài chính.
Đây chỉ là vụ mới nhất trong số những gián đoạn ngày càng tăng xảy ra với ngành vận tải biển khi ngành này phải chống chọi với tác động của biến đổi khí hậu.
Tại kênh đào Panama vào mùa hè vừa qua, hạn hán nghiêm trọng buộc chính quyền phải giảm số lượng tàu đi qua kênh này hàng ngày, khiến chuỗi cung ứng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cuối tháng 9, điều này lại được áp dụng. Theo nghiên cứu của RTI International, một sự việc tương tự hồi năm 2019 cũng khiến ngành vận chuyển toàn cầu mất tới 370 triệu USD.
Cùng năm đó, mực nước thấp kỷ lục ở sông Mississippi đã làm gián đoạn hoạt động vận chuyển hàng nông sản, gây thiệt hại khoảng 1 tỷ USD.
Vào tháng 10/2021, 109 container đã bị cuốn trôi xuống biển trong một trận bão hiếm gặp gọi là “bão bom” ngoài khơi đảo Vancouver, Canada.
“Chúng tôi tin rằng biến đổi khí hậu gây ra mối đe dọa lớn cho ngành vận tải biển và người tiêu dùng nói chung. Chúng tôi chắc chắn đang chứng kiến sự gián đoạn, vì điều này xảy ra mọi lúc”, Narin Phol, Chủ tịch khu vực Bắc Mỹ của Maersk - hãng tàu container lớn thứ hai thế giới, cho biết.
Khoảng 90% hàng hóa giao thương được vận chuyển bằng đường thủy và dự kiến sẽ tăng gấp ba vào năm 2050 khi nhu cầu tăng lên. Sự thay đổi này diễn ra khi ngành vận tải biển đang phải đối mặt với nguy cơ ngày càng tăng do bão nhiệt đới, lũ lụt trong đất liền, mực nước biển dâng, hạn hán và nắng nóng cực độ.
Theo nghiên cứu của RTI, chỉ riêng tác động của biến đổi khí hậu đối với các cảng, từ thiệt hại đến gián đoạn, có thể khiến ngành vận tải đường thuỷ thiệt hại tới 10 tỷ USD hàng năm vào năm 2050 và lên tới 25 tỷ USD mỗi năm vào năm 2100. .
Trong số tất cả các lĩnh vực vận tải, vận tải đường thuỷ là một trong những lĩnh vực dễ bị tổn thương nhất trước tác động của biến đổi khí hậu, dù là ở ngoài biển, trên sông, kênh đào hay thậm chí là vào cảng. Tuy nhiên, vận chuyển bằng đường thuỷ cũng là một trong những phương pháp cắt giảm lượng khí thải carbon chậm nhất.
Vào tháng 9, Maersk đã ra mắt tàu container đầu tiên chạy bằng metanol xanh của mình. Loại này thải ra ít CO2 hơn so với các tàu truyền thống. 24 chiếc tàu như vậy nữa sẽ được sử dụng, nhưng nhiên liệu dành cho loại tàu này vừa đắt đỏ vừa khan hiếm.
“Bạn có thể nói rằng công nghệ đã sẵn sàng. Dẫu vậy, đó là một sự thay đổi lớn cần thiết và sẽ mất rất nhiều thời gian”, Hakan Agnevall, CEO của Wartsila, một công ty công nghệ và năng lượng toàn cầu chuyên chế tạo động cơ cho ngành hàng hải, cho biết.
“Ngay cả khi chúng ta có động cơ sẵn sàng cho nhiên liệu mới thì nhiên liệu đó vẫn cần được sản xuất, cần có sự đầu tư đáng kể và phải là nhiên liệu xanh. Điều đó nghĩa là nó cần được sản xuất bằng năng lượng xanh”, Agnevall nói.
Hoạt động vận chuyển bằng đường thuỷ chiếm khoảng 3% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, nhưng phải đến tháng 7 vừa qua, ngành này mới đạt được thoả thuận đưa mục tiêu về mức 0 vào năm 2050.
“Đó thực sự là một bước tiến lớn so với những gì các quốc gia muốn hướng tới cách đây 5 năm, nhưng ngay cả với bước tiến lớn này thì cũng chưa đủ vì những mục tiêu đã đặt ra sẽ không đưa chúng ta đến Thỏa thuận Paris, không đưa chúng ta đến mức 1.5 độ C”, Agnevall nói.
Trong khi đó, ngành vận chuyển bằng đường thuỷ đang tập trung nhiều hơn vào cả khả năng phục hồi và lập kế hoạch. Maersk đang thay đổi thiết kế tàu và nâng cấp hệ thống theo dõi thời tiết, còn Wartsila đang chuyển sang trí tuệ nhân tạo, sử dụng các giải pháp kỹ thuật số để kết hợp dự báo thời tiết, dữ liệu khí hậu và dữ liệu logistics nhằm đối phó với tình trạng gián đoạn và thảm họa tiềm ẩn.
“Không chỉ là về việc định tuyến mà còn là cách bạn lập kế hoạch cùng với các cảng để đảm bảo rằng, với sự bất ổn ngày càng gia tăng, chúng ta cần thực sự tận dụng các công cụ kỹ thuật số để làm tốt nhất có thể”, Agnevall nói thêm.
