Pomina: Cú trượt dài của hãng thép một thời lớn mạnh

Pomina: Cú trượt dài của hãng thép một thời lớn mạnh 

Từng là nhà sản xuất thép lớn nhất Việt Nam và có thị phần cao hơn cả Hòa Phát, nay Pomina chỉ còn là cái bóng của chính mình với hoạt động kinh doanh chìm ngập trong thua lỗ.

Khép phiên 19/12, giá cổ phiếu POM dừng ở mức 4,950 đồng/cp, giảm gần 18% trong 7 phiên vừa qua và trả lại gần như toàn bộ chuỗi tăng trần trước đó. Nhìn lại, cổ phiếu này đã giảm hơn 75% so với mức đỉnh xác lập vào năm 2021.

Cú trượt dài của cổ phiếu POM cũng có “công” của những người nội bộ. Từ tháng 7 đến nay, 7 chị em của Chủ tịch Đỗ Duy Thái đã bán gần 23.5 triệu cp, tương đương 8% vốn tại Pomina. Còn nếu tính cả lượng đăng ký bán nhưng chưa hoàn tất, con số là hơn 30 triệu cp, tương đương gần 11% vốn Pomina.

Giao dịch bán của người nội bộ Pomina Nguồn: VietstockFinance

Trước đó, Pomina cho biết các giao dịch của người liên quan chủ yếu là để cấn trừ nợ với nhà cung cấp. Theo thoả thuận với các nhà cung cấp, tổng tổng số cổ phiếu cấn trừ lên đến 21 triệu cổ phiếu POM, tương đương giá trị cấn trừ gần 188 tỷ đồng. Trong đó, Pomina chủ yếu cấn trừ với giá 10,000 đồng/cp (gấp đôi thị giá).

Tuy vậy, số lượng cổ phiếu đã bán và đăng ký bán của nhóm người thân lên đến 30 triệu cp, cao hơn mức 21 triệu cp mà Pomina công bố. Hiện vẫn chưa rõ lý do cho động thái này, nhưng có thể là một tín hiệu xấu về triển vọng của doanh nghiệp.

Nhìn vào mức giá 4,950 đồng/cp hiện tại, khó ai có thể hình dung Pomina là ông lớn trong ngành thép xây dựng. Đây chẳng phải là lần đầu tiên Pomina đứng giữa môi trường kinh doanh bất lợi và những niềm tin lung lay của cổ đông. Nhưng lần này, mọi thứ trông có vẻ thê thảm hơn rất nhiều.

Từng là hãng thép có thị phần cao hơn Hòa Phát

Ra đời từ cuối thập niên 2000, Pomina là một trong ba chuỗi nhà máy luyện phôi và cán thép xây dựng với tổng công suất mỗi năm là 1.1 triệu tấn thép xây dựng và 1.5 triệu tấn phôi. Đây là một trong những nhà sản xuất thép xây dựng lớn nhất và là doanh nghiệp dẫn đầu thị phần thép xây dựng tại khu vực phía Nam. Có thời điểm, thị phần của Pomina còn cao hơn cả Hòa Phát.

Nhìn ngược về quá khứ, đã từng có lúc Pomina kinh doanh cực kỳ bùng nổ, với lãi ròng mỗi năm lên tới 400-650 tỷ đồng như giai đoạn năm 2008-2011 và 2016-2018. Tuy nhiên, vốn là ngành mang nặng tính chu kỳ, hậu giai đoạn bùng nổ cũng là lúc kết quả kinh doanh của Pomina cực kỳ ảm đạm, lỗ nặng đến hòa vốn.

Lần kết quả kinh doanh khởi sắc gần nhất của Pomina diễn ra vào năm 2021 trong bối cảnh ngành thép bước vào giai đoạn cực kỳ thuận lợi và các doanh nghiệp thép thi nhau báo lãi.

Trong bối cảnh đó, cổ phiếu POM cũng tăng thẳng đứng từ 5,000 đồng/cp lên hơn 20,000 đồng/cp.

Diễn biến giá cổ phiếu từ cuối năm 2020 đến đầu năm 2021 Nguồn: VietstockFinance

Tuy nhiên, bước tăng phi mã trên chỉ đến một phần từ kết quả kinh doanh, mà phần lớn được hậu thuẫn bởi thị trường giá lên hiếm thấy khi đại dịch COVID-19 khiến người dân tìm tới kênh chứng khoán để kiếm tiền.

Tại thời điểm đó, người tham gia thị trường đã lạc quan thái quá về khả năng duy trì lợi nhuận của ngành thép, nhưng kỳ vọng tích tụ càng lớn thì khi kết quả không được như kỳ vọng, cổ phiếu lại giảm càng thảm. Đó là những gì đã diễn ra khi ngành thép bước sang bên kia sườn dốc vào cuối năm 2021 và sau đó là thị trường chung cũng sụt mạnh.

Kinh doanh lỗ nặng hơn 1,600 tỷ đồng trong 7 quý

Nhưng khác với các cổ phiếu khác trong ngành, POM trượt dài tới tận 1 năm rưỡi xuống 3,500 đồng/cp và vẫn không hồi phục ngay khi các cổ phiếu khác đã gượng dậy.

Nhìn vào kết quả kinh doanh, dễ hiểu vì sao nhà đầu tư lại bi quan đến thế. Trong 7 quý vừa qua, Pomina lỗ hơn 1,600 tỷ đồng, thê thảm hơn các công ty thép khác rất nhiều và chưa có dấu hiệu quay đầu.

Trong đó, năm 2022 lỗ kỷ lục hơn 1,000 tỷ đồng vì giá thép lao dốc, nhu cầu tiêu thụ cực kỳ ảm đạm và chi phí vận hành lo cao ngất ngưỡng.

Với Pomina, nguyên nhân còn đến từ núi nợ vay chồng chất. Trong nhiều năm qua, hãng thép này duy trì khoản nợ vay khoảng 7,000 tỷ đồng, gấp đôi vốn chủ sở hữu nhiều năm nay và chi phí lãi vay ở mức 300-400 tỷ đồng mỗi năm. Điều này góp phần đẩy hãng thép này vào vòng xoáy thua lỗ và nợ nần.

Trong bối cảnh khó khăn của ngành thép, Pomina đã đóng cửa lò cao vào tháng 9/2022 và chấm dứt hợp đồng lao động với một số nhân viên.

Nỗ lực vượt khó

Sau giai đoạn lỗ nặng và gánh chi phí lãi vay cao, Pomina lâm vào cảnh thiếu vốn trầm trọng và có khoản nợ quá hạn hơn 3,100 tỷ đồng (trong đó 2,200 tỷ đồng nợ vay và hơn 900 tỷ phải trả người bán).

Để tồn tại và củng cố tình hình tài chính, hãng thép có trụ sở ở Bình Dương quyết định phát hành riêng lẻ hơn 70 triệu cp cho Nansei Steel, với giá bán 10,000 đồng/cp. 

Pomina cũng dự tính chuyển nhượng một phần vốn tại công ty TNHH Pomina 3, đồng thời vay vốn tại ngân hàng BIDV với hạn mức tín dụng hơn 699 tỷ đồng. Để được vay vốn, Công ty sẽ thế chấp quyền sử dụng đất (thuê 30 năm và có diện tích 42,890 m2) tại lô M, KCN Sóng thần II, tỉnh Bình Dương, quyền sở hữu văn phòng, căn tin và nhà xưởng tại khu đất này, cùng với máy móc thiết bị và các tài sản khác.

Với lượng tiền thu về, Pomina sẽ khởi động lại lò cao và tái cấu trúc để tăng năng lực tài chính cho công ty. Về thị trường tiêu thụ, công ty tập trung vào các thị trường trong nước và Campuchia, nhất là tại các tỉnh mà Pomina đang có thị phần đứng thứ 2 hoặc thứ nhất.

Chưa hết, giới chủ Pomina cũng tiến hành cấn trừ nợ với nhà cung cấp bằng 21 triệu cổ phiếu. Các khoản nợ sau khi cấn trừ sẽ được xoá bỏ, các chủ nợ là nhà cung cấp sẽ trở thành cổ đông của Thép Pomina.

Chờ đợi sự hồi phục của ngành

Nhìn về phía trước, ngành thép xây dựng vẫn chưa thể phục hồi ngay khi ngành bất động sản đình trệ.

Tại cuộc họp thường niên cách đây 5 tháng, Chủ tịch Đỗ Duy Thái đánh giá: “Từ giờ đến cuối năm, bất động sản có thể vẫn bất động, dù Chính phủ đã cố gắng dùng mọi biện pháp, như giải quyết thủ tục cho từng công trình một, giảm lãi suất và giãn nợ cho các công ty bất động sản. Chính phủ đã cố gắng hết sức, nhưng để chính sách ngấm vào nền kinh tế cần có thời gian”.

Chủ tịch Pomina Đỗ Duy Thái

Theo ông, ngành thép xây dựng phải phụ thuộc vào ngành bất động sản và do đó, phải đợi đến giữa năm 2024 mới có thể hồi phục trở lại. Đầu tư công cũng có thể là chất xúc tác khác cho ngành thép.

Với 40 năm kinh doanh trong ngành, vị Chủ tịch Pomina nhận định: “Khi giá xuống tới đáy, sẽ có cơ hội để bật lên cao hơn. Hợp tác với Nansei để chuẩn bị tài chính cho năm 2024 là nhiệm vụ quan trọng nhất mà chúng tôi phải làm. Tôi tin rằng những tháng cuối năm 2024 thị trường sẽ trở lại và khi đó, chúng ta có đủ tài chính để đáp ứng nhu cầu của thị trường”.

Vũ Hạo

FILI