Chuyện hợp nhất hai sàn chứng khoán

Chuyện hợp nhất hai sàn chứng khoán

Bộ chỉ số chung đầu tiên của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam đang được Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HOSE) và Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) xây dựng, dự kiến đưa ra thị trường trong năm nay. Bước đi này được giới chứng khoán hiểu là khởi đầu của việc đưa hai sở giao dịch chứng khoán về chung mái nhà - một kế hoạch đã được khởi động cách đây năm năm song nay mới triển khai.

Kế hoạch hợp nhất hai sở giao dịch chứng khoán đã được khởi động năm năm trước, nhưng đến nay mới được triển khai. Ảnh: Tuệ Doanh

Sự phân tán TTCK Việt Nam thành hai sàn giao dịch, hai nhóm công ty niêm yết khiến tốc độ trưởng thành của TTCK Việt Nam chậm lại những năm qua. Phía sau sự chậm trễ ấy là chi phí cơ hội của các cá nhân, doanh nghiệp và cả nền kinh tế bị lãng phí.

“Không còn ai như ta”

“Nhìn ra xung quanh ASEAN chẳng còn ai như ta. Chúng tôi thường xuyên phải giải thích với đại diện đối tác nước ngoài về lý do Việt Nam còn có hai sở giao dịch. Không ít trong số họ, như Sở Giao dịch chứng khoán Thái Lan, Hàn Quốc, có quan hệ hợp tác song song với hai sở chứng khoán Việt Nam”, một lãnh đạo ngành chứng khoán chia sẻ.

Ông cho rằng, nếu có một sở giao dịch chứng khoán thống nhất đại diện cho quốc gia thì khi đi ra quốc tế, hình ảnh của ta sẽ tốt hơn, giảm chi phí đối ngoại và phí vận hành cho tất cả các bên. Trước đây, việc phân tán thành hai sở, hai sàn chứng khoán có thể cần để kích thích nền kinh tế hai đầu đất nước. Tuy nhiên, đến nay, sự cạnh tranh giữa các TTCK từng khu vực và thậm chí toàn cầu trong việc thu hút vốn nước ngoài rất mạnh mẽ, khiến mô hình phân tán hai sở không còn phù hợp.

Vì lý do này, nhiều nước đã không còn mô hình hai sở giao dịch chứng khoán tập trung. Trừ Mỹ vẫn còn hơn một sở giao dịch chứng khoán, nhưng đó là vì lý do lịch sử và nền kinh tế của họ quá lớn, hàng hóa trên hai sở của họ khác biệt nên không ảnh hưởng đến sự phát triển đại cục. Nhật Bản mới đây đã sáp nhập hai sở giao dịch chứng khoán Tokyo và Osaka. Việc tồn tại hai sở giao dịch chứng khoán bị coi là một điểm trừ khi quốc tế xem xét nâng hạng TTCK Việt Nam vì thị trường chưa đủ lớn và chưa thống nhất về quy mô cũng như các chỉ tiêu chất lượng. Đây là một trong những lý do TTCK Việt Nam đến nay vẫn là thị trường cận biên (frontier market) chứ không phải thị trường mới nổi (emerging market). Thụt lùi một bậc về xếp hạng là mất rất nhiều cơ hội tiếp cận với các tổ chức tài chính lớn, các nhà đầu tư lớn và cơ hội hợp tác.

Chuyên viên một quỹ đầu tư nước ngoài cho biết, một quỹ đầu tư trung bình của Mỹ muốn đầu tư vào một số doanh nghiệp niêm yết tốt trên TTCK Việt Nam, họ phải mất công tìm hiểu chứng khoán trên cả hai sàn, vì ở sàn nào cũng có một số công ty tốt. Có không ít tổ chức phải thuê người tính toán các thông số chung nhất của hai sàn để ra quyết định đầu tư hay không. Với các tổ chức đầu tư lớn, TTCK Việt Nam quá nhỏ, chưa đủ hàng hóa cho một đơn vị giải ngân (giá trị có thể lên tới trăm triệu đô la Mỹ) hay nếu có đầu tư thì chỉ là một “gia vị” vui mắt trong “thực đơn” của họ. Rắc rối khác đối với họ là TTCK Việt Nam không có thông tin một cửa, khiến họ mất thời gian.

Vì vậy, chỉ số chứng khoán chung và một sở giao dịch chứng khoán thống nhất là bước quan trọng để thu hút vốn đầu tư nước ngoài cũng như xây dựng sự minh bạch của TTCK trong mắt bạn bè quốc tế. Việc các công ty niêm yết chia tách ra ở hai sàn với hai chế độ không thống nhất dẫn đến các phân tích ngành gặp khó khăn. Thế mới có chuyện một công ty chứng khoán thuộc ngành dầu khí cho ra đời chỉ số chứng khoán dầu khí cho các công ty thuộc ngành này đang niêm yết ở cả hai sàn nhưng ít được quan tâm vì chỉ số của ngành anh, tự anh đưa ra, nhà đầu tư đặt vấn đề về tính độc lập và sự tin cậy. Nếu đơn vị vận hành sở giao dịch chứng khoán hợp nhất xây dựng các chỉ số ngành như vậy thì lòng tin sẽ cao hơn nhiều.

Tất cả cổ phiếu tại HOSE và HNX khi về một mối sẽ hình thành sàn giao dịch của hơn 1.000 cổ phiếu niêm yết, hứa hẹn một thị trường sôi động với quy mô không còn quá xa các nước trong khu vực. Bên cạnh đó là sự minh bạch, chất lượng dịch vụ sẽ thay đổi.

... đọc tiếp tại đây

tbktsg