SoftBank tìm cách thoát vũng lầy

Hôm thứ hai (18/5), CEO SoftBank Masayoshi Son đã có một buổi thuyết trình nhằm trấn an các nhà đầu tư và khôi phục danh tiếng của mình khi tập đoàn công nghệ Nhật Bản này chìm trong khủng hoảng. Việc này diễn ra chỉ vài giờ sau khi công ty thông báo đồng sáng lập Alibaba Jack Ma sẽ rời hội đồng quản trị SoftBank. SoftBank cũng công bố khoản lỗ kỷ lục, không chỉ trong lịch sử công ty mà còn là với bất kỳ công ty đại chúng nào của Nhật Bản.

Theo đó, tập đoàn này đã lỗ 1.360 tỷ yên (tương đương 12,7 tỷ USD), trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31/3. Đây là khoản lỗ năm đầu tiên sau 15 năm. Mới năm ngoái, SoftBank còn báo cáo lợi nhuận 19,6 tỷ USD.

Kết quả kinh doanh ảm đạm đến từ khoản lỗ khi đầu tư vào WeWork và Uber, cũng như tình hình kinh doanh ảm đạm của các hãng công nghệ khác mà SoftBank đã rót tiền trong bối cảnh Covid-19. 

CEO SoftBank Masayoshi Son cúi đầu sau một buổi thuyết trình tại Tokyo, Nhật Bản vào ngày 5/11/2018. Ảnh; Reuters

Dù vậy, từ trước đó, các nhà đầu tư SoftBank cũng đã chuẩn bị tinh thần cho kết quả này. Công ty cũng đã đưa ra hai cảnh báo, trong đó nói rằng quỹ đầu tư công nghệ Vision Fund của họ có thể báo lỗ 16,7 tỷ USD. Tuy nhiên, kết quả thực tế là Vision Fund lỗ đến 17,7 tỷ USD.

Masayoshi Son từ chối bình luận về sự rời đi Jack Ma. Ông nói rằng đó là quyết định mang tính cá nhân của ông Ma và hai tỷ phú vẫn sẽ là bạn đến hết đời. Năm ngoái, Jack Ma đã rời chức chủ tịch Alibaba, khẳng định rút lui khỏi kinh doanh để tập trung vào hoạt động từ thiện.

Ông Son là một trong những người đầu tiên rót tiền vào Alibaba. Số cổ phần ban đầu trị giá 20 triệu USD của ông hiện đã lên hơn 100 tỷ USD, biến nó trở thành một trong những cổ phần có giá trị nhất của SoftBank. Công ty đã sử dụng tài sản này làm thế chấp để chuyển đổi từ một công ty viễn thông thành nhà đầu tư công nghệ lớn nhất và mạnh nhất thế giới. 

Thông qua quỹ Vision, Son đã bơm một lượng vốn khổng lồ vào các công ty khởi nghiệp tiên tiến vì tin vào triển vọng tương lai của họ. Nhưng năm ngoái, quỹ Vision gặp thách thức lớn khi WeWork bị cáo buộc quản lý sai phạm và trục lợi.

Đến nay, Covid-19 lại tiếp tục đe dọa giấc mơ của Son. Đại dịch đã khiến danh mục đầu tư của SoftBank mất giá đáng kể. Các khoản đầu tư vào Uber và Oyo - công ty khách sạn Ấn Độ - đã được chứng minh là đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi đại dịch.

Dù vậy, Son không chịu khuất phục. Tháng trước, SoftBank cho biết sẽ bán 41 tỷ USD tài sản để tăng dự trữ tiền mặt và tài trợ cho một kế hoạch đầy tham vọng là mua 23 tỷ USD cổ phiếu quỹ. Trong một thông báo hôm thứ hai (18/5), SoftBank nói sẽ chi 4,7 tỷ USD cho mục tiêu đó vào cuối tháng 3/2021, gấp đôi số tiền đã cam kết vào tháng 3 năm nay.

Tiền để tài trợ cho tham vọng này, theo xác nhận của Son, một phần đến từ bán bớt cổ phiếu Alibaba. Sau thông tin trên, cổ phiếu SoftBank tại Tokyo đóng cửa  tăng hơn 1% phiên 18/5.

Trong bài thuyết trình bắt đầu bằng giọng điệu vui vẻ và kết thúc bằng một "hơi thở rực lửa", Son đã bảo vệ hiệu suất của công ty, chuyển đổi liên tục giữa những gì là quan trọng và không quan trọng trong bối cảnh đại dịch đe dọa danh mục đầu tư của quỹ Vision.

Ông bắt đầu bằng một bài học lịch sử về Đại suy thoái thập niên 30 trước khi tiếp tục trích dẫn số liệu thống kê về tác động của Covid-19 đối với nền kinh tế toàn cầu. Ở một slide Power Point, ông đưa ra hình ảnh một đàn kỳ lân - cách gọi các startup có giá trị từ một tỷ USD - chạy trên một ngon đồi và lao xuống thung lũng của Covid-19. Khi đó, một trong số chúng mọc lên đôi cánh - ám chỉ một số khoản đầu tư của quỹ, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế, sẽ dẫn đầu sự phục hồi.

Quay trở lại chủ đề Đại suy thoái, ông yêu cầu các nhà đầu tư xem xét thảm họa đó đã thay đổi cục diện kinh tế như thế nào, cho phép các công nghệ mới phát triển ra sao. "Cú sốc từ đại dịch sẽ thúc đẩy sự thay đổi mô hình sang một kỷ nguyên mới", ông nói rằng các khoản đầu tư của Vision Fund đã được định vị tốt để tận dụng những biến đổi cơ bản trong cuộc sống của người dân, như chuyển công việc và y học lên trực tuyến. "Chúng ta trông chờ lèo lái được những thách thức", ông nói.

Tuy nhiên, một số kỳ lân đã rơi xa hơn những con khác, Son thừa nhận. Trong số 88 công ty trong quỹ Vison, 47 vẫn đang thua lỗ tính đến cuối tháng 3. Danh mục đầu tư hiện có giá trị thấp hơn khoảng 1% so với số tiền đã đầu tư. Tình hình này khiến Softbank ngừng tìm kiếm đầu tư bên ngoài cho việc mở rộng quỹ Vision.

Khi được hỏi liệu ông có coi các khoản đầu tư của mình là thất bại không, Son nói rằng "không quá tệ" vì bối cảnh thị trường vốn đang kém. Kết thúc bài thuyết trình trấn an nhà đầu tư, CEO SoftBank tuyên bố họ sẽ không bỏ cuộc. "Có thể mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ hơn", ông nói, "nhưng chúng tôi sẽ tiếp tục làm việc chăm chỉ để sống sót".