Cơ chế Sandbox - Lý thuyết và thực tiễn (Kỳ 1)

24/03/2025 10:39

24-03-2025 10:39:26+07:00

Khái niệm Sandbox bắt nguồn từ ngành công nghệ thông tin để chỉ một môi trường tách biệt, cô lập nhằm thử nghiệm các sản phẩm hoặc phần mềm, từ đó giảm thiểu rủi ro trước khi các sản phẩm được đưa ra thị trường. Các nhà phát triển đã sử dụng các sandbox trong công nghệ thông tin để thực hiện các mã độc, khởi chạy các cuộc tấn công ngầm hoặc kiểm tra phần mềm bảo mật cho các lỗ hổng mà không làm tổn hại đến thiết bị hoặc mạng máy chủ.

Triển vọng đầy hứa hẹn ở các thị trường mới nổi

Sự phát triển của công nghệ mới đang khiến ngành dịch vụ tài chính thay đổi nhanh chóng và tạo ra những biến chuyển lớn trên thị trường. Với các mô hình kinh doanh và nhà cung cấp dịch vụ mới, nhiều trong số đó đến từ ngoài lĩnh vực tài chính truyền thống, fintech đang thách thức các chuẩn mực hiện tại. Đồng thời, fintech tận dụng công nghệ để phát triển các sản phẩm phục vụ người tiêu dùng, mở ra những lựa chọn thay thế cho các nhà cung cấp dịch vụ hiện có và đưa các dịch vụ tài chính đến với những nhóm dân cư có hoàn cảnh khó khăn.

Tuy nhiên, những thay đổi này cũng làm dấy lên sự hoài nghi trong giới pháp lý về khả năng của các phương pháp quản lý và giám sát hiện tại, liệu chúng còn phù hợp trong bối cảnh ngành dịch vụ tài chính đang thay đổi nhanh chóng. Nhu cầu về dịch vụ tài chính kỹ thuật số (DFS) ngày càng gia tăng, kéo theo đó là các phản ứng chính sách có thể tạo ra cơ hội mới cho các công ty fintech. Điều này đã đặt ra một thử thách lớn cho cả các tổ chức tài chính toàn cầu cũng như những cá nhân và doanh nghiệp phụ thuộc vào chúng. Mặc dù không phải là một giải pháp “chung cho tất cả,” mô hình sandbox có thể hướng dẫn việc quản lý trong việc áp dụng các công nghệ mới nổi và tạo ra một môi trường quản lý linh hoạt, dựa trên bằng chứng mà các cơ quan quản lý có thể học hỏi.

Hiện nay, 57 quốc gia trên thế giới đang vận hành 73 sandbox fintech. Những quốc gia này cũng đang cân nhắc hoặc đã bắt đầu triển khai mô hình sandbox.

Phản ứng của cơ quan quản lý đối với Sandbox

Các cơ quan quản lý đã phản ứng với sandbox bằng nhiều biện pháp khác nhau, mỗi biện pháp đều có những lợi ích và hạn chế riêng. Mặc dù một số hoạt động fintech có thể được điều chỉnh dưới các cơ chế quy định hiện tại, nhưng hầu hết các khu vực pháp lý đều đã và đang triển khai các biện pháp quy định bổ sung (đặc biệt là ở những lĩnh vực mà cơ chế quy định còn chưa rõ ràng hoặc chưa tồn tại) để đối phó với các dịch vụ fintech mới nổi. Những phản ứng này có sự khác biệt rõ rệt về phạm vi và quy mô, bao gồm ban hành các đạo luật mới, thành lập các văn phòng đổi mới sáng tạo, triển khai sandbox và thậm chí là đào tạo lại nhân lực để thích ứng với môi trường đang đổi mới.

Các công cụ và phương pháp tiếp cận quản lý liên quan đến công nghệ tài chính này có thể được phân loại thành bốn loại chính:

● Chờ đợi và quan sát: Trong phương pháp này, các cơ quan quản lý quan sát và theo dõi các xu hướng biến đổi trước khi can thiệp khi cần thiết.

● Thử nghiệm và học hỏi: Các cơ quan quản lý tạo ra các cơ chế tùy chỉnh cho từng trường hợp kinh doanh, cho phép doanh nghiệp hoạt động trong một môi trường quản lý chặt chẽ, thực tế (thường kèm theo các điều khoản miễn trừ, chẳng hạn như "không phản đối" hoặc "không hành động").

● Hỗ trợ đổi mới: Các cơ quan quản lý sử dụng phương pháp này thiết lập một hoặc các cơ chế để thúc đẩy đổi mới và thử nghiệm. Đây là một phương pháp chủ động, thường do cơ quan quản lý dẫn dắt và nhóm này bao gồm:

Các trung tâm đổi mới (còn được gọi là các văn phòng hoặc phòng thí nghiệm đổi mới): Các trung tâm đổi mới có nhiều hình thức khác nhau tùy thuộc vào mục tiêu và nhiệm vụ của cơ quan chức năng. Thông thường, một trung tâm sẽ đóng vai trò là điểm liên lạc trọng yếu để đơn giản hóa các yêu cầu và cung cấp hỗ trợ, tư vấn và hướng dẫn cho các doanh nghiệp đã được điều chỉnh hoặc chưa được điều chỉnh, giúp họ điều hướng môi trường pháp lý, giám sát, chính sách hoặc quy định. Hỗ trợ có thể là trực tiếp hoặc gián tiếp, thông qua hướng dẫn thị trường và thường không bao gồm việc thử nghiệm các sản phẩm hoặc dịch vụ.

Các công cụ đẩy nhanh quá trình quản lý (còn được gọi là phòng thí nghiệm RegTech): Các phương pháp này tập trung nhiều hơn vào nội bộ và tạo điều kiện hợp tác giữa các công ty fintech và các cơ quan chính phủ để đổi mới trên các công nghệ chung, giúp cơ quan quản lý học hỏi về các công nghệ mới trong khi các nhà sáng tạo có thể thử nghiệm giải pháp của họ trên các tình huống thực tế. Cần lưu ý rằng các công ty hợp tác với một tổ chức trong quá trình tăng tốc có khả năng cao không nằm trong phạm vi quản lý do các vấn đề xung đột lợi ích.

Các cơ chế thử nghiệm sandbox: Các cơ chế thử nghiệm sandbox thường là một môi trường ảo cho phép thử nghiệm trực tiếp các sản phẩm hoặc dịch vụ mới trong một cách thức có kiểm soát và có thời hạn. Thử nghiệm có kiểm soát trong một môi trường thực tế cung cấp một phương pháp có cấu trúc để thúc đẩy đổi mới và hướng dẫn các tương tác với các doanh nghiệp, đồng thời giúp cơ quan quản lý giám sát tốt các sản phẩm tài chính. Các cơ chế thử nghiệm sandbox mở cửa cho các mô hình kinh doanh, sản phẩm và quy trình đổi mới, dù đã được điều chỉnh, chưa được điều chỉnh, hoặc có thể sẽ được điều chỉnh trong tương lai. Thông thường, các công ty đăng ký tham gia các cơ chế thử nghiệm sandbox đã phát triển một sản phẩm và muốn thử nghiệm khả năng tồn tại của nó trên thị trường.

● Các đạo luật và cải cách quy định: Phương pháp này bao gồm việc giới thiệu các đạo luật mới hoặc cải tiến các đạo luật hoặc giấy phép hiện có để đáp ứng các công ty hoặc mô hình kinh doanh đổi mới.

Mặc dù, các sandbox không phải là một phương pháp phù hợp cho tất cả mọi trường hợp, nhưng chúng đã chứng minh được tính hiệu quả và khả năng thích ứng với hầu hết nhu cầu kinh doanh, đồng thời cung cấp sự linh hoạt về tài nguyên và cấu trúc.

Các sandbox thường được xem là bước đầu tiên trong quy trình, cung cấp hỗ trợ, tư vấn, hướng dẫn và thậm chí trong một số trường hợp, không gian văn phòng thực tế cho các công ty dù có hoặc không chịu sự quản lý, nhằm giúp họ xác định cơ hội tăng trưởng và điều hướng môi trường pháp lý, giám sát, chính sách hoặc quy định. Cần lưu ý rằng các sandbox là một hiện tượng tương đối mới và chỉ xuất hiện từ năm 2016. Do đó, bằng chứng để rút ra kết luận rõ ràng về kết quả còn hạn chế, mặc dù nó vẫn tiếp tục phát triển.

Thống kê các cơ chế thử nghiệm (Sandboxes), Trung tâm đổi mới (Innovation Hubs) và Phòng thí nghiệm Regtech trên toàn thế giới T4/2020