Thấy gì qua hành động giảm lãi suất tín phiếu, kéo dài kỳ hạn mua giấy tờ có giá của NHNN?
Thấy gì qua hành động giảm lãi suất tín phiếu, kéo dài kỳ hạn mua giấy tờ có giá của NHNN?
Việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) giảm lãi suất tín phiếu, bơm thanh khoản dài hạn và hỗ trợ hạ lãi suất huy động là một bước đi chiến lược, giúp ổn định hệ thống ngân hàng, giảm chi phí vốn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
* Ngân hàng Nhà nước dừng phát hành tín phiếu từ 5/3, đồng loạt hạ lãi suất
NHNN đang triển khai một loạt biện pháp nhằm giảm chi phí vốn cho các ngân hàng thương mại (NHTM), qua đó thúc đẩy tín dụng và hỗ trợ nền kinh tế. Trong đó, đáng chú ý là quyết định dừng phát hành tín phiếu, giảm lãi suất trên thị trường mở (OMO) từ 4.1% xuống 3% và kéo dài kỳ hạn mua giấy tờ có giá từ 28 ngày lên 91 ngày. Những động thái này không chỉ giúp tăng thanh khoản cho hệ thống ngân hàng mà còn tạo điều kiện để lãi suất huy động giảm dần, từng bước hạ lãi suất cho vay một cách bền vững. Tuy nhiên, để chính sách này thực sự phát huy hiệu quả và tránh rủi ro dài hạn, NHNN cần có sự điều tiết và giám sát chặt chẽ.
Giảm lãi suất tín phiếu - Gỡ nút thắt thanh khoản cho các NHTM
Trước đây, NHNN thường phát hành tín phiếu để hút bớt tiền về, nhằm kiểm soát lạm phát và ổn định tỷ giá. Tuy nhiên, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng còn yếu và nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong tiếp cận vốn, việc dừng phát hành tín phiếu đồng nghĩa với việc NHNN không còn rút tiền về mà giữ lại dòng vốn trong hệ thống. Điều này tác động trực tiếp đến thanh khoản và một số yếu tố vĩ mô.
Đầu tiên là giúp tăng thanh khoản cho NHTM. Các ngân hàng có thêm nguồn vốn, giảm áp lực huy động từ dân cư với lãi suất cao.
Thứ hai là giúp ổn định mặt bằng lãi suất. Khi không còn chịu áp lực hút tiền về, các ngân hàng có thể hạ lãi suất huy động một cách tự nhiên mà không lo mất cân đối thanh khoản.
Cuối cùng là hỗ trợ nền kinh tế thực, giúp dòng tiền chảy vào hoạt động sản xuất, kinh doanh thay vì bị hút về NHNN.
Tuy nhiên, khi NHNN không còn phát hành tín phiếu, lượng tiền lưu thông trong hệ thống có thể gia tăng, đòi hỏi sự kiểm soát chặt chẽ để tránh tạo áp lực lên lạm phát hoặc gây bất ổn cho thị trường ngoại hối.
Kéo dài kỳ hạn mua giấy tờ có giá lên 91 ngày - Giải pháp bơm thanh khoản dài hạn
Một điểm quan trọng trong chính sách lần này là NHNN giảm lãi suất OMO cộng kéo dài thời gian mua giấy tờ có giá từ 28 ngày lên 91 ngày. Điều này có ý nghĩa rất lớn trong việc tạo sự ổn định cho hệ thống ngân hàng.
Việc bơm thanh khoản dài hạn, thay vì chỉ hỗ trợ trong ngắn hạn (28 ngày), NHNN đang cung cấp nguồn vốn có tính ổn định hơn (91 ngày), giúp các ngân hàng có kế hoạch quản lý vốn tốt hơn.
Giảm áp lực huy động từ dân cư. Khi các NHTM có thể tiếp cận nguồn vốn rẻ từ NHNN trong thời gian dài hơn, họ có thể hạ lãi suất huy động mà không lo thiếu thanh khoản.
Cân bằng cung - cầu trên thị trường tiền tệ. Việc cung cấp vốn dài hạn giúp tránh tình trạng “thắt chặt - nới lỏng” thanh khoản đột ngột, qua đó tạo sự ổn định cho thị trường liên ngân hàng.
Tuy nhiên, việc cung tiền dài hạn cũng đặt ra bài toán kiểm soát rủi ro: nếu dòng tiền này không được sử dụng đúng mục đích mà chảy vào các lĩnh vực đầu cơ (bất động sản, chứng khoán…), sẽ có thể gây ra các hệ lụy không mong muốn.
Giảm lãi suất huy động - Điều kiện tiên quyết để hạ lãi suất cho vay
Nhờ các biện pháp bơm thanh khoản, hơn 10 ngân hàng đã công bố giảm lãi suất huy động. Đây là tín hiệu tích cực, giúp giảm chi phí vốn cho ngân hàng, từ đó tạo điều kiện để hạ lãi suất cho vay.
Tuy nhiên, để xu hướng này trở thành một chính sách đồng thuận trong toàn hệ thống, NHNN cần có cơ chế giám sát để tránh tình trạng một số ngân hàng vẫn giữ lãi suất cao để hút vốn, gây mất cân bằng thị trường.
Việc giảm lãi suất sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí tài chính lẫn tác động lan tỏa đến toàn bộ nền kinh tế. Lãi suất thấp giúp người mua nhà dễ dàng tiếp cận vốn vay, hỗ trợ thanh khoản cho thị trường. Ở mảng tiêu dùng, người dân có thể vay tiêu dùng với lãi suất thấp hơn, kích thích chi tiêu.
Tuy nhiên, NHNN cần theo dõi chặt chẽ để tránh tình trạng dòng tiền chảy vào đầu cơ, gây bong bóng tài sản hoặc tạo áp lực lên tỷ giá và lạm phát.
Vai trò của NHNN trong điều tiết và giám sát
Dù chính sách giảm lãi suất đang tạo ra tác động tích cực, nếu không có sự điều tiết chặt chẽ, vẫn có những rủi ro nhất định.
NHNN cần tiếp tục giám sát hoạt động của các ngân hàng, đảm bảo ngân hàng thực sự hạ lãi suất, không có tình trạng “nói một đằng, làm một nẻo”. Điều chỉnh chính sách linh hoạt, nếu cần, NHNN có thể tiếp tục bơm vốn hoặc điều chỉnh OMO để duy trì sự ổn định. Kiểm soát chất lượng tín dụng, đảm bảo dòng tiền chảy vào sản xuất, kinh doanh thay vì các lĩnh vực đầu cơ.
Việc NHNN giảm lãi suất tín phiếu, bơm thanh khoản dài hạn và hỗ trợ hạ lãi suất huy động là một bước đi chiến lược, giúp ổn định hệ thống ngân hàng, giảm chi phí vốn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, để chính sách này phát huy hiệu quả bền vững, cần có sự đồng thuận giữa các NHTM và sự giám sát chặt chẽ của NHNN nhằm đảm bảo lãi suất thực sự giảm trên diện rộng và dòng vốn chảy đúng hướng.
Chính sách tiền tệ phải được thực hiện một cách thận trọng, linh hoạt và có kiểm soát, nhằm đảm bảo hỗ trợ tăng trưởng và duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính trong dài hạn. Đây không chỉ là một giải pháp ngắn hạn mà là bước đi nền tảng để xây dựng một môi trường tài chính vững chắc và phát triển bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.
Nguyễn Quang Huy - CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường đại học Nguyễn Trãi
- 08:00 11/03/2025
