Thành lập công ty mua bán nợ quốc gia: “Mục tiêu không phải là có lãi”
Thành lập công ty mua bán nợ quốc gia: “Mục tiêu không phải là có lãi”
Công ty mua bán nợ quốc gia do ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề xuất thành lập sẽ có nhiệm vụ xử lý nợ xấu cho các ngân hàng thương mại (NHTM), khơi thông dòng tín dụng và hỗ trợ doanh nghiệp. Nhưng công ty này sẽ hoạt động bằng nguồn vốn nào và mô hình hoạt động ra sao? Ông Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính – ngân hàng trao đổi về vấn đề này.
Thưa ông, NHNN cho biết sẽ thành lập công ty mua bán nợ quốc gia để xử lý khoảng 100.000 tỉ đồng nợ xấu của NHTM. Vậy theo ông lượng vốn lớn như vậy sẽ được huy động ở đâu?
Với quy mô công ty như vậy, theo tôi, việc huy động vốn sẽ được tiến hành qua ba kênh. Một là nguồn vốn ngân sách nhà nước cấp ban đầu, nhưng lượng ít thôi, và chỉ mang tính chất “xúc tác”. Hai là huy động từ phát hành trái phiếu. Ở đây có hai loại: trái phiếu do Chính phủ hoặc NHNN phát hành và trái phiếu do công ty trực tiếp phát hành có bảo lãnh của Chính phủ. Ba là một phần vốn nhỏ do các NHTM đóng góp.
Có ý kiến cho rằng, phương án Nhà nước cấp vốn hay phát hành trái phiếu cho công ty mua bán nợ là quá ưu ái và dường như, NHNN bỏ tiền ra mua lại khoản nợ của mình?
Không phải. Việc Chính phủ, NHNN hay công ty phát hành trái phiếu là việc hết sức bình thường. Ở đây, NHNN sẽ phát hành trái phiếu, sau đó chuyển lại cho công ty mua bán nợ. Tất nhiên là phải kèm theo những điều kiện cụ thể. Nhất là điều kiện: ai trả lãi, ai trả gốc, mức lãi suất...
Về cơ chế hoạt động, theo ông, công ty này sẽ được tổ chức và tiến hành mua bán nợ như thế nào?
Ở Indonesia, Chính phủ thành lập uỷ ban về tái cơ cấu; ở Thái Lan, công ty mua bán nợ là trực thuộc ngân hàng trung ương; còn ở Mỹ, công ty mua bán nợ do bộ Tài chính quản lý và họ thành lập một định chế tài chính độc lập để xử lý việc này.
Khi đã là một định chế độc lập thì công ty phải chịu trách nhiệm về hoạt động của mình. Đương nhiên, cần phải có một bộ luật quy định rõ về công việc của công ty này. Trong đó, có ban hành cho nó đặc quyền, chẳng hạn: quyền được phép mua bán nợ với các NHTM mà không phải xin ý kiến các bên cho vay, quyền xử lý các công việc mà không có can thiệp bằng biện pháp hành chính…
Hơn nữa, phải đảm bảo tính minh bạch, công khai trong hoạt động và có kiểm toán thường xuyên, thậm chí có kiểm toán quốc tế.
Về xác định giá mua, giá bán nợ, theo tôi nên thực hiện theo cơ chế thị trường. Nhưng mục tiêu của công ty này là mua lại nợ của NHTM với giá bao nhiêu để sau khi bán đi không bị lỗ, chứ không kinh doanh có lời. Vì mục tiêu thành lập công ty này không phải là lợi nhuận, mà là hỗ trợ xử lý nợ xấu cho NHTM, qua đó giúp xử lý nợ xấu cho cả doanh nghiệp và nền kinh tế. Mục đích chính là không bị mất mát vốn, thua lỗ nhiều tiền của Nhà nước.
Như vậy, mô hình công ty này sẽ hoạt động lâu dài hay chỉ mang tính giai đoạn thôi?
Hiện nay, mô hình công ty này tồn tại ở mấy hình thức: một là công ty mua bán nợ tồn tại lâu dài nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp xử lý nợ, cơ cấu lại (như công ty Kamco Hàn Quốc). Hai là được thành lập với mục đích ngắn hạn là hỗ trợ xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng (như ở Malaysia).
Còn ở Thái Lan và Indonesia, họ áp dụng cả hai mô hình và giờ đã khơi thông được dòng vốn. Ở Mỹ, công ty mua bán nợ được thành lập năm 2008 và trong vòng hai năm, họ đã xử lý xong các khoản nợ xấu cho ngân hàng.
NHNN đang xới xáo vấn đề xử lý nợ xấu trong hệ thống ngân hàng Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề thành lập công ty mua bán nợ xấu phải xây dựng thành đề án và có giải trình cụ thể trước Chính phủ, Quốc hội cho thấy tính khả thi phải làm sao cho việc sử dụng vốn hiệu quả, không đem lại tai tiếng.
Thu Hằng (thực hiện)
sài gòn tiếp thị
