Mỹ nâng thuế vì Trung Quốc không giữ đúng lời hứa?

Bài cập nhật 

Mỹ nâng thuế vì Trung Quốc không giữ đúng lời hứa?

Nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết, Mỹ định nâng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc vào ngày thứ Sáu (10/05), cáo buộc Bắc Kinh không giữ đúng những cam kết đã đưa ra trong quá trình đàm phán.

Dù vậy, các cuộc đàm phán vẫn sẽ tiếp tục và một phái đoàn Trung Quốc sẽ tới Washington trong ngày thứ Năm và thứ Sáu (10/05), Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer nói với các phóng viên trong ngày thứ Hai (06/05). Giữa lúc hai bên đàm phán, chính quyền Trump định nâng thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào lúc 0h01 ngày 10/05/2019, ông cho hay.

“Chúng tôi cảm thấy chúng tôi đang trên đường đi đến đâu đó. Trong tuần trước, chúng tôi nhận thấy Trung Quốc không giữ đúng các cam kết đề ra trước đó. Theo chúng tôi, điều đó là không thể chấp nhận được”, ông Lighthizer nói, đồng thời cho biết thêm các vấn đề quan trọng vẫn chưa được giải quyết, bao gồm việc liệu có giữ lại hàng rào thuế quan hay không.

Các hợp đồng tương lai chỉ số S&P 500 giảm vì thông tin trên, cùng với những cổ phiếu nhạy cảm với thương mại bao gồm Caterpillar Inc., Apple Inc. và Deere & Co. Những cổ phiếu bán dẫn cũng đi xuống.

Lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm 6 điểm cơ bản xuống 2.47% trong ngày thứ Hai (06/05), trong đó phần lớn đà giảm đến từ cuối ngày vì thông tin về thuế quan. Đồng USD suy giảm so với Yên Nhật và duy trì đà giảm trong phiên giao dịch châu Á ngày thứ Ba (07/05), nhưng giữ trên mức đáy của ngày thứ Hai (06/05). Đồng Nhân dân tệ tiếp tục suy yếu, sau khi phục hồi đôi chút trong phiên giao dịch châu Á ngày thứ Hai (06/05).

Ông Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin nói với các phóng viên trong ngày thứ Hai (06/05) rằng việc Trung Quốc giảm bớt các cam kết trở nên rõ ràng hơn trong suốt chuyến đi tới Bắc Kinh trong tuần trước.

Điều đó đã thay đổi vào cuối tuần trước khi Trung Quốc gửi một bản phác thảo thỏa thuận, trong đó họ giảm bớt cam kết bằng lời lẽ trong văn bản phác thảo ở một số vấn đề - trong đó có khả năng làm thay đổi thỏa thuận rất đáng kể, ông Mnuchin cho biết. Tại thời điểm thỏa thuận đã đạt 90%, ông Mnuchin cho biết Trung Quốc muốn trở về một số lĩnh vực đã được bàn luận trước đó.

“Chúng tôi không sẵn lòng trao đổi lại về các tài liệu đã được đàm phán trong quá khứ”, ông nói.

Robert Lighthizer, Đại diện Thương mại Mỹ

Nhà đầu tư dần tỏ ra hoài nghi về tiến triển của các cuộc đàm phán sau tuyên bố bất ngờ từ ông Trump trên Twitter trong ngày Chủ nhật (05/05) rằng ông định nâng thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc lên 25% vì các cuộc đàm phán tiến triển quá chậm. Tổng thống Mỹ còn nói rằng ông cũng có thể sớm áp thuế bổ sung lên 325 tỷ USD hàng hóa khác của Trung Quốc. Nếu lời đe dọa trở thành hiện thực, Mỹ sẽ áp thuế lên gần như tất cả hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc.

Mặc dù triển vọng tiến tới thỏa thuận trong ngắn hạn dường như quá xa vời, nhưng các chuyên viên phân tích khăng khăng cho rằng cả hai bên vẫn có lý do để tiếp tục đàm phán.

“Quan trọng là cả hai bên tiếp tục tham gia vào đàm phán. Họ là hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và họ cần phải giải quyết những mâu thuẫn thương mại”, Clete Willems, từng là quan chức thuộc chính quyền Mỹ có tham gia vào các cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc, cho hay.

But Willems, Đối tác tại công ty luật Akin Gump ở Washington, cho hay động thái nâng thuế có lẽ không nên là một bất ngờ với bất kỳ ai.

“Lý do duy nhất mà chính quyền Mỹ tiến xa tới đây và đạt được nhiều tiến triển như thế này là vì họ sẵn lòng tung ra hàng rào thuế quan và báo hiệu rằng họ sẽ tiếp tục leo thang căng thẳng nếu Trung Quốc không giải quyết các mâu thuẫn”, ông nói.

Cả ông Lighthizer và ông Mnuchin đều bác bỏ những lời phàn nàn từ các nhóm doanh nghiệp rằng việc nâng thuế quan chỉ trong vài ngày khiến các công ty không có đủ thời gian để lên kế hoạch đối phó.

Hai vị quan chức này cho biết Tổng thống Mỹ luôn luôn cảnh báo mức thuế đối với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc có thể được nâng lên 25%. Thế nhưng, ông Lighthizer cho biết cũng sẽ có một quá trình miễn trừ đối với các công ty muốn được miễn hàng rào thuế quan này.

Cho tới nay, cả hai quốc gia đã áp thêm thuế lên tổng cộng 360 tỷ USD hàng hóa lẫn nhau. Ông Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã tuyên bố đình chiến thương mại vào ngày 01/12/2018 để tạo điều kiện cho các nhà đàm phán vẽ ra một thỏa thuận thương mại.

Không liên lạc với phía Trung Quốc

Các quan chức Mỹ cho biết họ chưa liên lạc với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc trong 24 giờ qua. Ông Lưu Hạc – nhà đàm phán thương mại hàng đầu của Trung Quốc – được cho là sẽ tham gia vào cuộc đàm phán ở Washington trong tuần này, nhưng vẫn chưa rõ là liệu ông vẫn sẽ dẫn dắt phái đoàn Trung Quốc hay không.

Nguồn tin thân cận cho biết, trong suốt cuộc đàm phán thương mại ở Bắc Kinh trong tuần trước, các quan chức Trung Quốc nói với những người đồng cấp Mỹ rằng họ sẽ không đồng ý với một thỏa thuận đòi hỏi có sự điều chỉnh luật của Trung Quốc. Trước đó, Trung Quốc đã đồng ý thay đổi luật của họ như là một phần của thỏa thuận, nguồn tin này cho biết.

Sự thay đổi trên có tác động rất quan trọng tới các điều khoản của thỏa thuận thương mại nhằm chấm dứt những hành vi buộc công ty Mỹ phải chuyển giao công nghệ và sở hữu trí tuệ cho đối tác Trung Quốc.

Trước đó, ông Lighthizer cho rằng các vấn đề xoay quanh việc chuyển giao công nghệ bắt buộc đã được giải quyết và xem việc Trung Quốc đồng tình thay đổi luật như là một nỗ lực muốn tái thương lượng thỏa thuận, nguồn tin thân cận cho biết. Thế nhưng, sau khi Trung Quốc không đồng ý thay đổi luật, ông Lighthizer tỏ ra bực tức và nói lại với ông Trump.

Vũ Hạo (Theo Bloomberg)

FiLi