Giá dầu có thể xuống âm 100 USD

Được phóng lên quỹ đạo từ năm 2014, Sentinel-1 được thiết kế để gửi về những hình ảnh có độ phân giải cao ghi lại mọi chuyển động trên bề mặt trái đất, gồm cả những bể chứa và các tàu chở dầu. Những dữ liệu này sẽ được sử dụng để tính toán lượng dầu thô đã lưu trữ. Mới đây, hình ảnh từ Sentinel-1 gửi đến một thông điệp đáng báo động: các kho chứa dầu đã đầy.

Đây là điều chưa từng xảy ra trước đây và thị trường mới chỉ bắt đầu đoán xem điều đó có nghĩa là gì. Các chuyên gia cho rằng có thể chỉ trong vài tuần tới, thế giới sẽ không còn chỗ chứa dầu. Hệ quả là giá "vàng đen" tại nhiều nơi được dự báo sẽ về 0, thậm chí xuống mức âm.

"Dữ liệu từ vệ tinh Sentinel-1 cho thấy cuối tháng 5 hoặc đầu tháng 6, cả thế giới sẽ rơi vào tình trạng hết chỗ chứa", Florian Thaler - chuyên gia của Oilx, một công ty nghiên cứu dữ liệu gửi về từ vệ tinh, cho biết.

Các bể chứa dầu của Vopak tại một trung tâm ở Grays, Anh. Ảnh: Bloomberg.

Sự hỗn loạn trên thị trường dầu đầu tuần này có thể là chỉ báo sớm cho một viễn cảnh u ám của thị trường nếu những kho chứa dầu được lấp đầy. Điều này có nghĩa thị trường sẽ cố dự đoán về thời điểm điều này xảy ra, thay vì chờ đợi. Một số nhà sản xuất đã ngay lập tức thay đổi hợp đồng để tránh tình trạng giá dầu rơi xuống mức âm. 

Phiên 21/4, "vàng đen" tiếp tục bị bán tháo. Hợp đồng dầu Brent giao tháng 6 giảm 15%, xuống còn gần 16 USD một thùng, mức thấp nhất trong gần 21 năm. Dầu thô được khai thác tại châu Âu và châu Phi, vốn có giá rẻ hơn so với dầu Brent, được bán với giá dưới 10 USD, thậm chí có nơi xuống 5 USD.

"Chúng tôi phải chuyển sang chiến lược kiểm soát khủng hoảng theo từng ngày", Paul Sankey, chuyên gia phân tích dầu mỏ tại Mizuho Bank cho biết. Chuyên gia này từng cảnh báo chính xác về mức âm của giá dầu trong tháng 3 và giờ ông lại đưa ra dự báo bi quan hơn. "Liệu chúng ta sẽ thấy giá dầu về âm 100 USD mỗi thùng trong tháng tới? Điều này hoàn toàn có thể xảy ra". 

Vấn đề là dầu thô được giao dịch theo quy luật cung cầu, không có mức giá sàn. Sau sự việc tuần này, bất kỳ chuyện gì cũng có thể xảy ra.

Dù con số dự báo có thể khác nhau, một điều chắc chắn là những hình ảnh từ Sentinel-1 cho thấy thế giới đang dư thừa lượng dầu khổng lồ. Có tới 50 triệu thùng dầu được chuyển đến các kho chứa mỗi tuần, con số đủ để đáp ứng nhu cầu của Đức, Pháp, Italy, Tây Ban Nha và Anh cộng lại.

Ở Ấn Độ, kho chứa tại các nhà máy lọc dầu hiện đã đầy tới 95%. Mele Kyari, lãnh đạo Công ty dầu NNPC của Nigeria cho biết sẽ giảm sản xuất do không còn chỗ để chứa dầu thô. Các công ty lọc dầu cũng không thể mua thêm dầu vì nhu cầu sử dụng nhiên liệu đã giảm đáng kể do tác động của đại dịch.

Một số công ty khai thác dầu đã dừng sản xuất, nhưng vẫn có những công ty phải bơm dầu lên. Với những doanh nghiệp vốn đang ngập trong nợ nần này, kể cả mức giá vài đôla cho 1 thùng dầu cũng tốt hơn là không có gì. Không còn nơi nào để đi, dầu thô chỉ còn cách đổ đầy các kho chứa. Dù vậy, dữ liệu của Sentinel-1 cũng được cho là còn lạc quan. Vì nhiều kho chứa còn trống nhưng đã được thuê từ trước, chỉ chờ được đổ đầy dầu.

"Chúng tôi cho rằng giá dầu sẽ xuống mức âm, thậm chí là âm rất lớn", Pierre Andurand - nhà sáng lập một quỹ phòng hộ về dầu thô cho biết, "Thị trường giờ đang quá nguy hiểm để thực hiện giao dịch".

Nhìn ở khía cạnh vĩ mô, dầu mỏ có vẻ là thị trường mang tính toàn cầu hóa cao. Tuy nhiên, thị trường này thực tế giống như những hòn đảo lớn nhỏ được kết nối với nhau bằng những liên kết rất mong manh. 

Tại thị trường Mỹ, mọi sự chú ý của giới đầu tư đổ dồn về Cushing, Oklahoma, điểm giao dầu với các hợp đồng tương lai. Thị trấn được ví như "nơi giao nhau của các đường ống dẫn dầu" có sức chứa gần 80 triệu thùng.

Khi hợp đồng tương lai đáo hạn, các thương nhân giữ hợp đồng sẽ nhận dầu tại Cushing và cần tìm cách để chứa hoặc chuyển dầu đi. Giá dầu thô Mỹ về mức âm trong phiên đầu tuần do những người nắm hợp đồng tìm cách bán tháo bằng mọi giá do không có chỗ chứa dầu. Ở thời điểm tệ nhất, có người phải trả 40,32 USD để không phải nhận dầu.

Tuy nhiên, con số này chưa phải điều tồi tệ nhất. Trên thị trường vật chất, tình hình còn thê thảm hơn. Plains All American Pipelines - một trong những công ty vận chuyển dầu lớn nhất nước Mỹ đã yêu cầu Eastern Kansas Common trả hơn 55 USD cho mỗi thùng nếu muốn bán dầu thô mà họ sản xuất.

Tại Rotterdam - trung tâm lọc dầu của Tây Âu, một số đảo ở vùng Caribbean và Singapore, những kho chứa sẽ sớm được lấp đầy. Các tàu chở dầu được biến thành nơi chứa tạm thời, nhưng điều này chỉ mang tính ngắn hạn.

Royal Vopak - hãng dịch vụ lưu trữ dầu độc lập lớn nhất thế giới - cho biết toàn cầu đang săn lùng chỗ chứa dầu. "Công suất chứa khả dụng toàn cầu gần như đã bán hết ", Gerard Paulides, Giám đốc tài chính của Royal Vopak cho biết.