Từ điển trên thị trường chứng khoán: “Dân chứng” thường làm gì trong mùa uptrend? (Kỳ 3)

Úp chén là từ đọc trại đi của “uptrend”, chỉ giai đoạn cổ phiếu vào xu hướng/chu kỳ tăng. Lúc này, đa phần cổ phiếu trên thị trường sẽ tăng giá, việc kiếm tiền của dân chứng trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Ngược lại, nhà đầu tư cầm tỷ trọng tiền mặt cao sẽ cực kỳ tiếc nuối.

Ném đá dò đường thể hiện sự thận trọng trong việc giải ngân, khi mua vào cổ phiếu với số lượng/tỷ trọng nhỏ để lấy vị thế. Việc bỏ lượng vốn vừa phải giúp nhà đầu tư hạn chế rủi ro khi chưa chắc chắn về xu hướng nhưng đồng thời cũng không bỏ lỡ cơ hội nếu cổ phiếu tăng giá.

Trong giai đoạn thị trường uptrend không thể thiếu những phiên rung lắc giảm điểm. Lúc này, một số nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm đã bán ra cổ phiếu ở vùng giá thấp và tiếc nuối khi nhìn giá tiếp tục tăng sau đó. Ngược lại, một nhóm nhà đầu tư khác đã nhanh tay mua vào lượng cổ phiếu giá rẻ đó, gọi là cướp hàng. Một trợ thủ đắc lực cho việc cướp hàng chính là "chim lợn", tức các đối tượng liên tục rao tin xấu trên thị trường nhằm thúc giục nhà đầu tư bán ra cổ phiếu.

Ngược với cướp hàng, mất hàng là khi bạn vừa bán ra thì cổ phiếu lại quay đầu tăng trở lại. Mất hàng thường diễn ra ở các phiên rung lắc mạnh trong giai đoạn thị trường uptrend.

Xài đòn gánh là từ lóng chỉ việc sử dụng margin hay đòn bẩy tài chính, tức vay tiền của công ty chứng khoán để đầu tư. Lợi ích khi dùng dịch vụ margin là nhà đầu tư có thể mua được số lượng cổ phiếu nhiều hơn so với việc chỉ dùng vốn tự có. Sử dụng margin là cách để tối ưu hiệu suất đầu tư, bởi công cụ này tạo cơ hội để tăng lợi nhuận trong trường hợp thị giá cổ phiếu tăng cao hơn lãi suất vay margin mà nhà đầu tư trả cho công ty chứng khoán. Tuy nhiên, nếu dự báo sai xu hướng giá cổ phiếu, việc sử dụng đòn bẩy sẽ tác dụng làm trầm trọng hơn khoản lỗ mà nhà đầu tư phải gánh chịu, thậm chí "cháy" tài khoản.

Tất tay (all in) dùng để chỉ tình huống khi nhà đầu tư rót toàn bộ tiền vào cổ phiếu, thậm chí sử dụng tối đa hạn mức giao dịch ký quỹ (full-margin) nhằm gia tăng đòn bẩy cho thương vụ. Nhà đầu tư tất tay khi tin chắc rằng cổ phiếu sẽ sớm tăng trong thời gian tới.

Lồi mồm chỉ trạng thái 1 mã nào đó hay cả danh mục tài khoản đem về mức sinh lời lớn. Nhà đầu tư cực kỳ hạnh phúc, sung sướng vì được "ăn" quá nhiều lợi nhuận.

Khi thị trường tăng mạnh, nhà đầu tư có xu hướng chốt lãi dần. Nhà đầu tư mới tham gia thường bán cổ phiếu khi mới tăng vài phần trăm cho... chắc ăn, tránh rủi ro thị trường giảm sâu. Đối với nhà đầu tư lâu năm, họ thường chấp nhận rung lắc và tiếp tục "gồng lãi", nắm giữ cổ phiếu, nhằm có mức lãi kép lớn hơn (nếu giá tiếp tục xu hướng tăng).